Konstanty Ildefons Gałczyński "Pieśń o żołnierzach z Westerplatte" - analiza i interpretacja utworu.

Utwór Gałczyńskiego, który powstał zaraz po wrześniowych wydarzeniach, opowiada o poświęceniu żołnierzy z Westerplatte i wychwala ich bohaterskie czyny. W wierszu została użyta liryka pośrednia, sytuacyjna; jest to wypowiedź niezależna, jakby przytoczona. Bohater liryczny jest zbiorowy, którym są właśnie żołnierze.

Wiersz, ze względu na swój gatunek jest melodyjny i rytmiczny, występują w nim liczne rymy krzyżowe. Pomimo patetycznej tematyki i podniosłego tonu, język utworu jest prosty i zrozumiały, a przekaz jasny i czytelny, poeta nie używa skomplikowanych metafor.

Gałczyński rozpoczyna swój utwór od wprowadzenia stylizacji biblijnej, co podkreśla podniosły ton:

„Kiedy się wypełniły dni”

Przedstawieni żołnierze, którzy sprostali swojemu wyzwaniu, zostali zmityzowani i zsakralizowani - narastają do rangi symbolu, ikony narodowej. Są symbolem poświęcenia dla ojczyzny, pełnego jej oddania, a także ogromnego męstwa i odwagi, autor kreuje ich na mitycznych herosów o nadludzkiej sile – używa heroizacji i idealizacji:

„W Gdańsku staliśmy tak jak mur,/ gwiżdżąc na szwabską armatę”

Ponadto poeta odwołuje się do etosu rycerskiego, wprowadzając motyw wędrówki duszy do raju, charakterystycznej dla tradycji średniowiecznej (podobieństwo do „Pieśni o Rolandzie”):

„prosto do nieba czwórkami szli/ żołnierze z Westerplatte”

Doświadczone cierpienie przez żołnierzy nie jest dla nich już ważne – powód, dla którego umarli oraz rajskie życie po śmierci ukoiły ich ból:

„(…) Ach, to nic,/ że tak bolały rany,/ bo jakże słodko teraz iść/ na te niebiańskie polany”

Mimo przedstawienia żołnierzy jako wyidealizowanych bohaterów, Gałczyński ukazuje także ich ludzki wizerunek, pokazując co stracili. W tym celu używa dygresji, będących paralelizmami kompozycyjnymi:

„(A lato było piękne tego roku).”

„(A na ziemi tego roku było tyle wrzosu na bukiety).”

Takie słowa jak wrzos i lato kojarzą się z młodością, radością i urokiem życia codziennego. Wszystko to właśnie stracili żołnierze, walcząc za ojczyznę. Żołnierze, będąc jeszcze młodymi, pełnymi energii ludźmi, mającymi całe życie przed sobą, pożegnali się z własnymi planami, nie spełniając swoich marzeń. Ta sytuacja wzmaga tragedię, jaką była ich przedwczesna, bohaterska śmierć.

Żołnierze stają się zatem wzorem na przyszłość, przykładem zachowania, są duchem patriotyzmu, który wiecznie żywy będzie pomagał kolejnym walczącym w złych i trudnych momentach, przypominając jak ważnymi wartościami są życie i wolność, za które warto cierpieć i ponosić ofiary:

„Lecz gdy wiatr zimny będzie dął/ i smutek krążył światem,/ w środek Warszawy spłyniemy w dół/ żołnierze z Westerplatte.”