Człowiek może się zmienić

Celem tej pracy jest odpowiedź na pytanie, które przez wieki spędzało sen z powiek wielkim filozofom i myślicielom tego świata: czy człowiek może się zmienić? Każdy z nas, bez większych rozmyślań odpowie twierdząco, nie zastanawiając się ani chwili nas istnieniem innej odpowiedzi. Na co dzień spotykamy ludzi, którzy twierdzą, że się zmienili. Powie to nadpobudliwy piłkarz, próbujący z powrotem dostać się do dawnej drużyny, mąż wracający do byłej żony, dawny przyjaciel spotkany po latach zerwanej znajomości. Nawet zakochany chłopak, pragnący odzyskać ukochaną dziewczynę, na jej pytanie, dlaczego miałaby mu wybaczyć, on odpowie „zmieniłem się”. Jednakże rzadko kto zauważa, że te zmiany wcale nie muszą być tak duże, jak byśmy sobie tego życzyli.

„Tempora mutantur et nos mutantur in illis” pisał w swoich pracach Owidiusz. „Wszystko się zmienia i my też się zmieniamy” mówił Lotar I. Czy możliwe jest, aby Ci ludzie, którzy pozostawili po sobie dość duży dorobek cywilizacyjny, mylili się w swoim twierdzeniu? Jesteśmy tylko ludźmi i dlatego jako zwykły, szary człowiek mam zamiar odpowiedzieć na to pytanie, które stawia sobie każdy z nas w swoim codziennym życiu.

„Kobieta zmienną jest” głoszą pierwsze słowa popularnej arii z opery G. Verdiego „Rigdetto”. Powszechnie zgadzamy się z tym twierdzeniem, dlatego też w swojej pracy będę starała się bronić tezy, iż człowiek może się zmienić.

Na potwierdzenie mojej tezy przytoczę pierwszy argument. Faktem jest, że szczera, prawdziwa miłość zmienia człowieka. Chce stać się ideałem dla ukochanej osoby, często zmienia niemal wszystkie nawyki takie jak ulubione jedzenie, styl ubierania, rodzaj muzyki, a nawet niektóre cechy charakteru. Jako przykładem posłużę się postacią wampirzycy Ursuli, która podczas jednego z wielu napadów na ludzi, dostrzega młodzieńca Vittoria, w którym się zakochuje. Przez początek ich znajomości, stara się go ochraniać, przestrzega przed czyhającym nań niebezpieczeństwem w postaci innych wampirów. Jednak ten, na przekór wszystkiemu, chce odkryć przed XV-wiecznym światem prawdę o istnieniu „potworów”, jak wielokrotnie nazywa Ursulę i jej pobratymców. Ta, chcąc go chronić, błaga swojego władcę o życie Vittoria. Z opowieści innych wampirów możemy zobaczyć zmianę, jaka w niej zaszła – z zimnej wyrachowanej i niebezpiecznej kobiety przeistacza się w troskliwą, opiekuńczą i kochającą dziewczynę.

Za kolejny przykład podam postać młodego fotografa, Midasa, jednego z głównych bohaterów powieści Ali Shawa Pt. „Dziewczyna o szklanych stopach”. Podczas spaceru w lesie poznaje Idę. Początkowa niechęć dość szybko zamienia się w pewnego rodzaju obsesyjną miłość. Gdy przez przypadek dowiaduje się, że stopy dziewczyny przemieniają się w szkło, robi wszystko, żeby jej pomóc. W momencie, kiedy Ida zaczyna się zmieniać, rozpaczliwie się całują, pragnąc przekazać sobie, jak dużo dla siebie znaczą. Jednak największą zmianą, jaka w nim zachodzi, jest otwarcie się na ludzi i nagła miłość do uprawiania spotów ekstremalnych, które Ida wręcz kochała. Z zakompleksionego, patrzącego na świat przez obiektyw aparatu fotografa zmienił się w młodego mężczyznę, który bez strachu patrzył w przyszłość. Powyższe rozważania dowodzą, że miłość międzyludzka ma bardzo duży wpływ na postępowanie ludzi i potrafi ich zmienić.

Teraz podam kolejny argument. Człowiek, wyczuwając bliskość śmierci, zmienia nastawienie do otaczającego go świata i ludzi. Świadczy o tym przykład głównego bohatera powieści Karola Dickensa Pt. „Opowieść Wigilijna” – a mianowicie Ebenezer Scrooge, którego w pewną wigilijną noc odwiedzają trzy duchy. Zabierają go w przyszłość, przeszłość i pokazują także teraźniejsze święta, jako konsekwencje jego egoizmu objawiającego się przez niemalże całe życie. Widząc swoją samotną śmierć, postanawia się zmienić – kupuje dla swojego biednego siostrzeńca ogromną gęś na świąteczny obiad, rozdaje swoje pieniądze i przede wszystkim staje się radosnym i cieszącym życiem człowiekiem. „Errare humanum est” czytamy w „Antygonie” Sofoklesa. „Błądzić jest rzeczą ludzką”. Ebenezer przez wydarzenie z dzieciństwa pała ogromną nienawiścią do świąt, uważając, że są bezsensowne i tylko zabierają ludziom cenny czas, w którym mogą pracować. W związku z powyższym należy stwierdzić, że śmierć, tak jak miłość, często ma ogromny wpływ na człowieka i potrafi zmusić ich do zmiany swojego postępowania.

Oto kolejny, wysunięty przeze mnie argument. „Historia jest nauczycielką życia” twierdzi Cyceron w „O mówcy”. Człowiek potrafi się zmienić pod wpływem swoich życiowych doświadczeń. Świadczy o tym przykład Shigeru – głównego bohatera książki Lian Hearn pod tytułem „Sieć Niebios”. Nastoletni szlachcic wierzy w kodeks samurajów – pilnuje, aby poddani go przestrzegali, upomina, gdy któryś ze strażników nie wykona swojego zadania. Można powiedzieć, że żyje w wyidealizowanym świecie, który się rozpada, gdy klanowi Otori, do którego należy Shigeru, klan Tohan wypowiada wojnę. Wojenne przygotowania wydają mu się po części dobrą zabawą i nie zdaje sobie sprawy, że zginie bardzo dużo ludzi. Pierwszy zabity przez niego człowiek zapada głęboko w pamięć Shigeru, który stojąc oko w oko ze śmiercią, zaczyna inaczej postrzegać świat. Po tej przegranej, jako nowy przywódca swojego klanu, musi przywdziać maskę bezbronnego i głupawego samuraja-rolnika, aby ocalić siebie i całą swoją rodzinę. Jego i tak zachwiane poczucie bezpieczeństwa burzy wiadomość o śmierci brata. Shigeru bardzo szybko dojrzał i przemienił się z nadgorliwego młodzieniaszka w młodego, rozważnego mężczyznę. Powyższe rozważania dowodzą, że trudy życia i następujące po nich doświadczenia potrafią zmienić człowieka.

W świetle przytoczonych argumentów wynika, że człowiek może i potrafi się zmienić. Wpływają na to różne czynniki takie jak uczucia, śmierć czy doświadczenia życiowe. Zmieniamy się na lepszych lub gorszych. Z całą pewnością ludzie potrafią się zmieniać, dlatego słowa Owidiusza i Lotara I nie były rzuconymi na wiatr.