„Rybka” – ballada A. Mickiewicza

1) Język:
- nie ma elementów ozdobnych
- prosty
- nieco stylizowany na język ludności wiejskiej
2) Ludowość:
- przejawia się przez użyty język
- elementy wierzeń
- grupa społeczna
- ludowy sposób postrzegania sprawiedliwości: zbrodnia-kara
3) Natura:
- odgrywa ważną rolę w utworze: wymierza karę
- jezioro – miejsce śmierci i schronienia Krysi
4) Historyzm:
- nie możemy określić dokładnie czasów, w jakich toczy się akcja
- występuje podział na stany (księżna, wspomniany dwór, ludność chłopska)
5) Bohaterowie:
- Rybak-Krysia – młoda dziewczyna, pochodzi z ludu. Dowiadujemy się, że jest nieszczęśliwie zakochana. Uwiódł ją „Pan” z wyżej sfery, który ją porzucił i poślubił Księżną. Krysia urodziła jego dziecko; chce umrzeć, prosi, więc świtezianki z jeziora by przyjęły je do siebie. Wskakuje do jeziora i zamienia się w rybkę.
- Parobek – przynosi co wieczór dziecko do Krysi. Ta zmienia się na moment z rybki w kobietę i karmi dziecko. Opiekuje się dzieckiem i jest łącznikiem między światami.
- Pan – jest jedynie o nim wspomniane; pochodzi z wyższej warstwy społecznej. Uwiódł Krysię i porzucił ją i ich dziecko, a poślubił Księżną. Potem spotkała go i jego żonę kara – zostali zamienieni w głaz.
- Księżna – tez jest o niej jedynie wspomniane; żona Pana
6) Akcja:
Krysia zakochuje się w Panie z wyższej warstwie społecznej. Wdaje się z nim w romans, jednak ten porzuca ją i żeni się z księżną. Krysia pozostaje sama z jego dzieckiem. Zrozpaczona dziewczyna zwraca się o pomoc do świtezianek mieszkających w jeziorze. Chce umrzeć, wskakuje więc do jeziora, ale tam zmienia się w małą rybkę. Zostaje pod tą postacią do momentu, gdy parobek szukający jej przychodzi nad jezioro z jej dzieckiem. Krysia zmienia się wtedy w kobietę (a raczej syrenę) i karmi dziecko. Sytuacja powtarza się codziennie o ustalonej porze. Jednak któregoś dnia parobek przychodzi i nie zastaje Krysi. Zastaje jedynie głaz o kształcie przypominającym dwie postacie. Domyśla się, że jest to ukochany Krysi i jego żona. W istocie – było to małżeństwo Pana i Księżnej, które spacerowało w pobliżu jeziora. Natura ukarała w ten sposób mężczyznę, który skrzywdził Krysię. Parobek zabiera dziecko powrotem do wioski, ciesząc się, że Krysia odnalazła wewnętrzny spokój.