Postać świętego Aleksego i jego popularność.

Dlaczego święty Aleksy zyskał w swojej epoce tak wielka popularność i stał się patronem godności żebraczego życia?

W epoce średniowiecza następuje rozkwit i rozrost chrześcijaństwa. Kościół zaczyna dominować w każdej dziedzinie życia społeczeństw europejskich. Jest to okres, w którym odgórnie zostają wyznaczone wzory cnót i zasad postępowania.W wyniku tego, powstaje zbiór postaw oraz charakterystycznych dla tej epoki wzorców osobowych. Aby stać się przykładnym chrześcijaninem do wzorów tych, należy bezdyskusyjnie dążyć.
W tamtym czasie bardzo popularna, głoszona i popierana przez kościół była filozofia teocentryzmu. Zgodnie z nią wszystkie przejawy ludzkiej twórczości miały pomagać w głoszeniu potęgi Boga. Człowiek był słaby,a wszystko, co nie dotyczyło Boga i wiary, to była marność (vanitas vanitatum, et omnia vanitas tzn. marność nad marnościami i wszystko marność)
Jednym z takich wzorców jak i prawdopodobnie jednym z największych, był wzorzec świętego. Zawierał on w sobie zbiór określonych cnót, były one zgodne z chrześcijańską filozofią. Do stworzenia tego ideału przyczyniły się legendy i opowieści o życiu ludzi, którzy osiągnęli dzięki swojej postawie doskonałość. Przypodobali się przez to Bogu i dzięki temu osiągnęli zbawienie.
Jedna z nich opowiada o życiu św. Aleksego. Jest ona znakomitym przykładem średniowiecznej ascezy. Legenda przytacza najistotniejsze aspekty z życia świętego. By zrozumieć popularność, jaką zyskała postać św. Aleksego, przybliżę w skrócie jego historię.
Św. Aleksy pochodził z zamożnego i znanego książęcego rodu rzymskiego. Opływający w bogactwo nigdy nie zapomniał o chrześcijańskich zasadach przekazanych mu przez rodziców. Zgodnie z wolą rodziców poślubił przeznaczoną mu córkę cesarza Famijanę. W noc poślubną Aleksy wyjawił swojej nowo poślubionej małżonce marzenie, którym było życie w ubóstwie, ascezie i służbie Bogu. W tym miejscu należy zwrócić uwagę, że chęć życia w ubóstwie i absolutne podporządkowanie życia Bogu, było na ówczesne czasy pierwszą i zasadniczą cnotą chrześcijanina.
Podobna sytuacja dotyczy małżonki Aleksego, Famijany, która z pokorą przyjmuje decyzje męża, a sama przyrzeka mu zachować cnotę, aż do śmierci i spotkać się z nim dopiero w Królestwie Bożym.
Aleksy wyrusza w podróż, gdzie swój majątek rozdaje biednym. Ten moment z jego życia przywołuje zasadę wyrzeczenia się w życiu dóbr doczesnych. Tylko to ma wartość, co pochodzi od Boga. Tylko wyzbywając się ziemskich przyjemności, można służyć Bogu. Dobra materialne jedynie oddalają człowieka od ideału. W myśl tej zasady Aleksy rozpoczął żebracze życie, siedząc pod kościołem dniami i nocami. Przyjął ascetyczny tryb życia, wyrzekając się w imię Boga wszelkich dóbr doczesnych.
Legenda głosi, że pewnego mroźnego wieczoru nad Aleksym zlitowała się Matka Boska i rozkazała klucznikowi otwarcie bram kościoła, pod którym zwykł on przesiadywać. To spowodowało, iż Aleksy znalazł się w centrum zainteresowania. Nie chcąc tego, opuścił on miasto i rozpoczął wieloletnia tułaczkę. Ta część historii o świętym także silnie odnosi się do postrzegania słusznych postaw w średniowieczu, takich jak niechęć do rozgłosu i unikanie popularności. To, co człowiek robił, było skierowane dla i do Boga. Nie miało na celu i nie mogło mieć jakichkolwiek przejawów próżności, do której zaliczano chęć popularności. Popularność i sława (w sensie religijnym) były źle postrzegane i nie zaliczano ich bynajmniej do cnót, a wszelkie jej przejawy były ganione i piętnowane.
Po wieloletniej tułaczce dziwnym trafem Aleksy ponownie trafia pod bramy rodzinnego domu. Jako żebrak nie został jednak rozpoznany przez rodzinę. Żyje w brudach wyrzucanych z ojcowskiego domu i żywi się odpadkami z jego stołu. Serce pęka mu z żalu, kiedy słyszy lamentującego i płaczącego ojca reagującego w ten sposób, na sam dźwięk wypowiadanego imienia Aleksego. Tak przez szesnaście lat umartwiał się i narażał na ciągłe upokorzenia. Gdy zmarł w całym mieście rozdzwoniły się dzwony. Był to znak świętości zmarłego. O czystości i niewinności życia świętego oraz jego żony świadczy też fakt, iż bicie dzwonów tłumaczy pozostałym małe dziecko. To kolejny znak dany od Boga na dowód świętości Aleksego. W ewangelii zapisano, iż Jezus powiedział o dzieciach, że są „największymi i najdoskonalszymi spośród mieszkańców nieba”. Odejściu Aleksego do nieba towarzyszyły tez niezliczone cuda. Zwłoki świętego wydawały cudowny aromat. Do ciała przybywały pielgrzymki, gdyż miało moc uzdrawiającą. Natomiast w dłoni martwego Aleksego zauważono list. Aleksy przeczuwając rychłą śmierć spisał dzieje swego życia. Kartki tej nikt nie potrafił wyciągnąć. Uczynić to zdołała jedynie jego żona Famijana. Żona, która była czysta, wierna i cnotliwa aż do końca. To kolejny przykład wyznaczonego przez filozofię teocentryzmu, miłości czystej, nie fizycznej w łasce Bożej i zgodnie z jego wola. Z listu tego świat poznał dzieje św. Aleksego.
Legenda o świętym Aleksym doskonale wpisuje się w kanon opowieści o dziejach świętych, ich postawie, celach i losie. Przykład św. Aleksego uczy jak znosić próby, na jakie wystawiane jest życie ascety.
Dlaczego Aleksy zyskał rozgłos? Na podstawie zebranych faktów nietrudno się dziwić, przecież wyznacznikiem jego życia i śmierci był sam Bóg. Święty Aleksy żył w cnocie, ubóstwie i pokutował za grzechy. Życie jego jest odzwierciedleniem ideału średniowiecznego ascety, który dla Boga wyrzeka się wszystkiego i postanawia trwać w skromności, nieść pomoc innym, a nade wszystko chwalić Pana.
Dlaczego postać ta stała się patronem godności żebraczej? Sensem życia Aleksego stało się kontemplowanie spraw wiary i poskromienie zachcianek, a najważniejszą cechą została pokora. Aleksy wywodzący się z bogatego rodu porzuca wszystko i z godnością znosi lata poniżenia i upodlenia, mając inny wybór znosi to bez skargi i do końca z godnością.
W średniowieczu najważniejszym i niepodważalnym autorytetem był Bóg, a także Kościół. Święty Aleksy życie swoje podporządkował Bogu, dlatego też zyskał tak wielką popularność.