Kobieta w pozytywizmie i romantyzmie

Wstęp
Kobieta - najdoskonalsze stworzenie, wyjęta z boku Adama, obdarzona urodą, wdziękiem osobistym, inteligentna, wrażliwa, jednym słowem - istota prawie idealna...
Od niepamiętnych czasów kobiety towarzyszą mężczyznom w codziennej egzystencji jako matki, żony, córki, siostry, kochanki... Są piękne i uwodzicielskie, delikatne i zarazem silne psychicznie, kochające i kochane. Cechą kobiecości jest uczuciowość i emocjonalność. Tłumaczy to ujawniającą się w niej potrzebę poczucia bezpieczeństwa i dążenie do stabilizacji. Kobiecość jest to dar wielkiego dobra, które stanowi podstawową wartość ludzkości.

Kobiecy wygląd i ubiór, ton głosu, uśmiech, sposób poruszania się i zachowania wyraża wdzięk i harmonię nieosiągalną dla mężczyzny. Kobieta jest wrażliwa na piękno kształtów, kolorów i zapachów, ale też na piękno wewnętrzne: psychiczne, moralne i duchowe, na piękną miłość, czystość, gościnność, kulturę bycia. Zdumiewa i porusza pięknem swej troski o człowieka, pięknem odwagi i bezinteresowności. Pięknem, które przemienia środowiska dotknięte brzydotą materialną czy moralną.

Kobiecość nie uznaje przeciętności, gdyż świat osób stawia wyższe wymagania niż świat rzeczy. Mimo wewnętrznych trudności i zewnętrznych zagrożeń, wiele kobiet dorasta do swego geniuszu. Nie ulegają one sloganom, że kobieta jest "warta" nowych kosmetyków, ubrań czy telefonów. Wiedzą, że kobiety są warte czegoś znacznie więcej. Są warte szacunku, wdzięczności, podziwu dla ich uroku, ich sposobu bycia matką, żoną, siostrą, córką, współpracowniczką, dla ich niezastąpionego wkładu w życie rodziny i społeczeństwa. Gdy otrzymują miłość i wsparcie, wtedy dosłownie rozkwitają w swojej kobiecości. Stają się najlepszym przyjacielem i najwierniejszą towarzyszką życia mężczyzny. Postępują jak duchowe księżniczki i wymagają od mężczyzn, by tak je właśnie traktowali. Wiedzą, że nic mniej nie wystarczy kobiecie, by czuła się szczęśliwa i spełniona. 
Realizacja kobiecego geniuszu to wygranie człowieczeństwa i święto ludzkości.

Kobieta potrafi być jednocześnie dobra i mądra. Kobieca dobroć jest zwykle bardziej cicha i bezinteresowna oraz mniej widoczna, niż dobroć mężczyzn. Kobieca mądrość dotyczy świata osób i jest ważniejsza niż wiedza mężczyzn na temat świata rzeczy. Kobieta komunikuje dobroć i mądrość łagodnie, a jednocześnie w sposób czytelny i przekonujący, gdyż przeżywa miłość i prawdę całą sobą, a nie tylko umysłem. Kobiety wybierają zwykle pracę zawodową, która oznacza bliski kontakt z ludźmi. Są nauczycielkami, pielęgniarkami, lekarkami, terapeutkami. Dojrzała kobieta rozumie inne kobiety i solidaryzuje się z nimi. Mężczyzn uczy wierności i szacunku do kobiet. Mobilizuje ich do budowania społeczeństwa, w którym osoby są ważniejsze niż rzeczy, a to, kim jesteśmy, ważniejsze niż to, co posiadamy. 
Dojrzała kobieta buduje społeczeństwo, w którym osoby są ważniejsze niż rzeczy.
Zarowno wspołcześnie jak i w epoce romantyzmu i pozytywizmu spotykamy się z bohaterkami nieprzęciętnymi, które potrafią przemienić życie innych ludzi, nie zawsze na dobre. Są powodem uniesień, tęsknot, rozpaczy i szaleństwa, takich właśnie kobiet portrety chciałabym przedstawić:

Rozwinięcie
Romantyzm to epoka stawiająca uczucie ponad rozum. Epoka buntu i wielkich indywidualności. Miłości i wielkiego cierpienia z nią związanego. Kobieta w romantyzmie bywała okrutna i bez serca, ale zawsze znajdowała się na piedestale, otoczona nimbem tajemniczości i niedostępności. Nie musiała ona mówić ani myśleć, wystarczyło, że istniała w wyobraźni romantycznego bohatera. Romantycy ubóstwiali i kochali kobiety jako istoty spoza świata materialnego i tak też je przedstawiali w sztuce i literaturze.

1. W romantyzmie miłość stała się jednym z najważniejszych ideałów, kategorią niemal filozoficzną, siłą odwracającą bieg życia. Z reguły jest to miłość nieszczęśliwa i jako taka przypada w udziale bohaterowi romantycznemu. W romantyzmie miłość i cierpienie występowały zawsze razem. Nieodwzajemniona miłość Kordiana, tutułowego bohatera utworu Słowackiego do Laury dość silnie się na nim odbija. Doprowadza go to do podjęcia próby samobójstwa. Laura była dla Kordiana tworem, ktory , uwielbiał ponad swoje życie.

2. Portretem kobiety romantycznej jest Lotta, ukochana Wertera, tytułowego bohatera utworu pt Cierpienia młodego wertera. Lotta jej kobietą obiecaną Albertowi. Nie moze zlamać danego slowa. Łamie przy tym serce Wertera, ktory jej w niej szaleńczo zakochany. Obdarza go jednak sypatią, ponieważ nie może ofiarować mu niczego więcej. Jest obiektem sakralizacji Wertera. Bohater idealizuje kobietę, aż popada w obłęd. Lotta przyczyniła się do mysli samobójczych zakochanego w nim mężczyzny aż doprowadziła go do popelnienia okropnego czynu

3. Glówna bohaterka ballady Mickeiwicza Lilie zabiła powracającego z wyprawy męża, aby ten nie dowiedzial się o jej niewierności. Na jego grobie posadziła lilie. Szwagrowie mężobojczyni daremnie oczekując powrotu brata oboje zakochali się w bratowej, ta jednak nie wiem kogo wybrać i prosi o radę pustelnika. Starzec radzi kobiecie, aby konkurenci upletli wianki i polożyli je na ołtarzu. Ktorego brata wianek wybierze wdowa, ten zostanie jej mężem. W dzień ślubu dochodzi do kłótni między braćmi . Każdy jest przekonany, że wianek zdjęty z ołtarza należy do niego. Nieoczekiwanie w dzrzwiach cerkwi pojawia się upiór zamordowanego męża. Okazuje się iż kwiaty zerwane przez obydwu braci, pochodzą z jego grobu. Niewierna żona i obydwaj mężczyźni ponoszą karę, cerkiew zapada się pood ziemią a na jej gruzach wyrastają lilie. Ta ballada jest dowodem nieuchronności kary, jaką musza ponieść wszyscy zbrodniarze.Zbrodniarka dopuscila sie niejako dwóch win: pierwsza bylo morderstwo, a druga zignorowanie praw natury poprzez zasadzenie na grobie lilii, które to sa symbolem czystosci i niewinnosci. W tym wypadku kwiaty te mialy zatuszowac zbrodnie i ukryc prawde.

W romantyzmie kobieta została przedstawiona tak jakby była stworzona jedynie do miłości. Poeta błądził w sferach wyobraźni, poszukując swej wybranki nie w realnym świecie, ale w przestrzeni zmysłów i przeczuć. Miłość w ujęciu romantyków, podobnie jak kobieta, stawała się świętością. Kobieta widziana przelotnie, nieznana, wymarzona, staje się przedmiotem tęsknoty, uczucia-pożądania, miłości. Niestety to panie były najcześciej przyczyną cierpień romantyków, doprowadzały mężczyzn do szaleństwa i skazywały na wielkie katusze.

Okres pozytywizmu, pracy od podstaw, to czas budowania nowej rzeczywistości. Czas zmian i rozwoju. Era Postępu, tak technicznego jak i społeczno- -kulturowego. Odchodziły w niebyt historii dawne ideały szlachecko-romantyczne, zastępowane przez współczesne idee pozytywistyczne, powodowane wymogami rozwijającego się agresywnego kapitalizmu. Kobiety stawały się silniejsze, bardziej wyzwolone i samodzielne.

4. Kolejny prezentowany przeze mnie przykład, jest piekną opowieścią o ogromnej miłości małżeńskiej. Kamizelka Prusa, jest przykładem cierpliwości i przywiązania dwoja ludzi. Chory mężczyzna opowiada swojej żone o zbliżającej się śmierci, dręczony boleściami i dolegliwościami stwierdza ,ze kamizelka którą zakupił jet na niego za luźna, że choroba spowodowala spadek wagi. Gdy dochodzi do wniosku ,ze choroba się posuwa, nie chce zadręczać żony swoim zmartwieniem i przesuwa sprzączkę ściągacza. Po jakimś czasie stwierdza nawet, że ubranie zrobiło sie na niego za ciasne i wyjawił żonie cala prawdę o kamizelce. Po czym umarł. Kobieta po smierci męża sprzedała wszystkie rzeczy męża. Narrator oglądając kamizelkę stiwrdził, ze kobieta robiła to samo co mąż, by dodać mu wairy i nadzieji. Przeuwała sprzączkę po kryjomu. Jest to przykład ogromnego uczucia i oddania kobiety swojemu mężowi. Była silna i mimo tragicznej rzeczywistości pragnęła tylko odrobiny szcześcia dla swojego męża. Swoją tajemnicę wzięła ze sobą do grobu..

5. Justyna Orzelska jest główną bohaterką książki pt. Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej. Nie jest zamożna, nie ma własnego majątku, lecz wychowywaną ją w zamożnej rodzinie ze starannością i dbałością o kazdy szczegół. Justyna jest bardzo ambitna, cieszy się życiem i pragnie czerpać z niego pełnymi garściami. Wyszła za mąż za mężczyznę ktorego nie kochała. Nie godziła się na bycie dla kogoś tylko zabawką, zresztą jej serce należało już do innego mężczyzny...Zygmunta. Orzelska jest kobietą samodzielną i dumną. Jej nieporozumienia z ciotką, Emilią są spowodowane tym, że Justyna nie akceptuje nic, co nie jest zgodne z jej światem. Ma swoje zasady, poglądy, ideały i cele. Pragnie kochać i czuć wzajemność tego uczucia. Justyna orzelska jest bez wątpienia kobietą o silnym charakterze, o dobrym sercu i z wieloma marzeniami, do ktorych skrupulatnie dąży..

6. Izabela Łęcka może być uważana za tytułową bohaterkę powieści Lalka, Bolesława Prusa. . Lalka symbolizuje jej charakterystyczne cechy tak te pozytywne jak i negatywne. 
Izabela jest bardzo piekną arystokratką. Jej życie polegalo na modzie, przyjęciach i niespełnionych romansach. Wychowała się w środowisku eliminującym niższe klasy społeczne a więc oceniala ludzi wedlug majątków jakie posiadali. Zywiła się dzięki pracy innych ludzi, ktorej nie umiala docenić . Zatapiała sie w marzeniach i nierealnych uniesieniach. Jej poglądy były płytkie i nieadekwatne do rzeczywistości, przez co Łęcka stała się symbolem upadającej klasy.

Portrety psychologiczne kobiet tworzone przez pozytywistów są o wiele bardziej złożone niż kreacje bohaterek znanych nam z literatury romantycznej. Wtedy kobieta przedstawiana była głównie jako kochanka.Niemal wszystkie romantyczne panie są do siebie bardzo podobne, są wyidealizowane i przyczyniają się do cierpienia mężczyn. Kobiety opisywane przez pozytywistów są o wiele bardziej realne, mają więcej siły charakteru. To kobiety, które dzięki temu, że już coś przeżyły, stały się bogatsze i zdolne do podejmowania mądrych decyzji.

Zakonczenie
Podsumowując, kobieta, bez względu na epokę w której żyje, na położenie społeczne, jest indywidualnością. Jestem przekonana, że w każdej z nich jest choćby odrobina oryginalności, którą powinna pielęgnować. We wszystkich paniach można przecież znaleźć coś interesującego, a przede wszystkim - ogromne bogactwo wewnętrzne. Kobiecość to coś więcej niż nasza zewnętrzność, to szczególny rodzaj wrażliwości, odczuwania, myślenia, a także komunikowania się ze światem. Nasza kobiecość-zabiegana, zalatana, odłożona na „potem” jest w każdej z nas i czeka na swoje odkrycie, na uwagę, troskę i miłość.

Kobiety dla romantycznych bohaterów godne były straszliwych poświęceń i katuszy. To twórY z mgły i wiatru, z pieśni i poezji. Nieszczęśliwa miłość przywodziła do rozpaczy w stylu Wertera, rozstanie prowadziło do przygnębienia, a nieodwzajemnione uczucia nawet do próby samobójstwa.
w literaturze pozytywistycznej jest wiele pozycji, w których kobieta staje się kimś więcej niż obiektem westchnień panów. Złożenia bohaterek w Lalce i Nad Niemnem miały za zadanie wzbudzić nowy model niewiasty, która nie musi być tylko piękną. Przede wszystkim powinna być niezależna, wyedukowana i powinna umieć postawić na swoim.

Piękna jest kobieca filozofia życia, w której miłość i szlachetność ważniejsza jest niż przyjemność czy zysk. Kto dostrzega jedynie zewnętrzny urok kobiety, ten nie potrafi zachwycić się jej wewnętrznym pięknem. 
Szczęśliwa kobieta to więcej niż płeć piękna. To piękna osoba, bez względu na epokę, w ktorej przyszło jej żyć.

I. Literatura podmiotu

1. Gothe J.W. Cierpienia młodego Wertera, Warszawa 1991
2. Mickiewicz A. Ballady i romanse, Warszawa 1999, Lilje Leszczyński, Warszawa 1996, s.200
3. Orzeszkowa E. Nad Niemnem, Warszawa 1997
4. Prus B. Lalka, Warszawa 1991
5. Prus B. Kamizelka, Warszawa 1997
6. Słowacki J. Kordian, Warszawa 1996

II. Literatura przedmiotu
1. Drobiarek B. i Falkowski J. Szkolny słownik motywów literackich, Warszawa 2002
2. Kisiela M. i Pytasza M. Szkolny słownik bohaterów literackich, Katowice 1999

III. Plan pracy

Wstęp:
1. Płeć piekna- natchnieniem artystów.
2. Kobiecość tajmnicza, frapująca i utrzymująca męski świat w niepewności..
3. Portrety kobiet w pozytytywizmie i romantyzmie.

Rozwinięcie:
1. Miłość Kordiana do Laury, która traktowała uczucie młodego wielbiciela jako przelotny flirt.
2. Lotta, doskonala kobieta romantyczna doprowadzająca do katastrof, cierpień i klęski
3. Lilie Mickiewicza- uczucia i myśli towarzyszące mężobójczyni
4. Kamizelka historią bezgranicznej miłości.
5. Justyna Orzelska, bohaterka Nad Niemnem Orzeszkowej, jako studium kobiecej psychiki.
6. Portret Izabeli Łęckiej z Lalki Bolesława Prusa, pieknej arystokratki o zimnym sercu.


Zakończenie:
1. Kobieta jako siła napędowa ludzkości.
2. Różne postawy kobiece w epoce romantyzmu i pozytywizmu. Kobieta aniołem i diabłem, przekleństwem i błogosławieństwem.