Wierzenia i ideały starożytnych Greków i Rzymian

1.Ogólna charakterystyka religii starożytnych Greków i Rzymian
Religia Greków i Rzymian była politeistyczna, a dokładnie henoteistyczna – występował jeden bóg główny, którym w Grecji był Zeus, a jego odpowiednikiem w Rzymie był Jupiter, oprócz niego występowało wiele podrzędnych bogów. W Grecji rozpoczęła się od animizmu i fetyszyzmu, później przerodziło się to w pogląd według którego „świat był jednym wielkim miastem bogów i ludzi”, Była to religia antropomorficzna, albowiem postacie bogów były podobne do ludzi, nie tylko z wyglądu ale także z zachowania. Każdy z nich miał wady. W Rzymie zaś, mimo iż religia nie różniła się wiele od greckiej, bogowie nie mieli określonej płci, a nawet imienia przypisanego na stałe, były to formy poniekąd bezosobowe. Rzymianie nie posiadali dużej wiedzy o swoich bogach, ograniczała się ona właściwie do umiejętności właściwego składania czci oraz informacji na temat tego w jakiej chwili należy wzywać ich pomocy. Ich religia była połączeniem wszystkich religii i bogów czczonych w rejonie Morza Śródziemnego, niespójnym połączeniem w całość różnych koncepcji i teorii oraz wierzeń religijnych. Ograniczali ilość opowieści o swoich bogach, co świadczy o ich małej wyobraźni, mimo że inspirowali się bardzo na religii greckiej wiele spraw było innych, m.in. to że bogowie rzymscy nigdy nie schodzili na ziemię i nie ukazywali się ludziom tak chętnie jak greccy.

Najważniejsi bogowie greccy:
• Zeus - pan nieba i ziemi, opiekun królów i ładu na świecie, najpotężniejszy z bogów. Zrzucał błyskawice, które kuł mu Hefajstos.
• Hades - pan podziemi i świata umarłych, brat Zeusa.
• Posejdon - pan mórz i oceanów, swoim trójzębem wzburzał i uspokajał fale, opiekun żeglarzy, brat Zeusa.
• Apollo - bóg światła i poezji, miał orszak z dziewięcioma pięknymi boginkami (Muzami).
• Atena - bogini mądrości, opiekunka rzemiosł i pani Aten, córka Zeusa.
• Afrodyta - bogini miłości, małżonka Hefajstosa.
• Hefajstos - bóg ognia i kowali, silny, ale brzydki, mieszkał w kuźni w głębi wulkanu Etna.
• Hera - małżonka Zeusa.
• Hermes - posłaniec bogów, szybko przemierzał przestworza dzięki swoim trzewikom ze skrzydełkami.

Najważniejsi bogowie rzymscy:
•Jowisz (Jupiter) - bóg światła,
•Minerwa - opiekunka sztuk i rzemiosł,
•Junona - opiekunka kobiet,
•Mars - bóg wojny,
•Janus - twórca bogów i ludzi


2.Rola mitów w kulturze. Przykłady mitów odzwierciedlające wierzenia starożytnych
Mity stanowiły ważną rolę w starożytnej kulturze Greków i Rzymian. Były to opowieści o przekazywane ustnie z pokolenia na pokolenie, które tłumaczyły nurtujące ludzi sprawy. Pozwalały m.in. na interpretację zjawisk przyrody czy dawały instrukcje jak żyć. Przede wszystkim też spełniały role religijne. Przykładowymi mitami odzwierciedlającymi wiarę greków i rzymian są: mit o powstaniu świata bądź np. mit o Prometeuszu dla tych pierwszych, czy też mit o Romulusie i Remusie dla drugich.

3;4.Najważniejsze ideały i wartości cenione przez ludzi antyku.
Różne drogi poszukiwania prawdy w filozofii antycznej.
Główną wartością ludzi żyjących w starożytności była filozofia czyli umiłowanie mądrości. Platon sformułował twierdzenie na temat dualizmu w człowieku czyli materialnego ciała i nieśmiertelnej duszy. Powstały dwie największe tezy na temat tego jak powinno wyglądać życie człowieka. Epikureizm i Stoicyzm, dwie przeciwstawne założenia antyku wiele wniosły bardzo wiele do filozofii. Horacy próbował je na przykład połączyć dzięki „złotemu środkowi” prowadzącemu do szczęścia, a także założenia „carpe diem” które nakazywało czerpać z dnia jak najwięcej dobrego aby przeżyć swoje życie jak najlepiej.
Grecy i Rzymianie cenili wtedy w ludziach takie cechy jak męstwo, odwaga, bohaterstwo ale także dobry wygląd i zdrowe ciało, był to zarazem wzór człowieka idealnego, kalos kalatos.

6.Kalos kagathos
Kalos kagathos oznacza dosłownie „piękny i dobry”. Opisuje grecki ideał człowieczeństwa, który łączy harmonię i rozwój ciała z walorami ducha. Grecy byli przekonani, co do możliwości połączenia piękna ciała z pięknem duszy oraz cech moralnych z cechami fizycznymi. Na początku była to powaga i siła, później majestat i idealizm, w okresie hellenistycznym natomiast bogactwo życia. Wiele rzeźbiarzy starożytnych starało się przedstawić w swoich dziełach właśnie taki ideał człowieka. Byli wśród nich na przykład: Helios ze swoim posągiem pt. „Kolos Rodyjski”, lub Myron, którego dziełem jest „Dyskobol”.

5.Istota humanistycznego charakteru kultury antycznej.
W kulturze antycznej człowiek był w jej centrum, co świadczy o jej humanistycznym charakterze. Każdy ze starożytnych pragnął poznać prawdę w pierwszej kolejności o samym sobie ponieważ człowiek jest istotą niezmiernie złożoną. Poznając siebie człowiek pyta o swe miejsce w świecie, o położenie, o stosunek do własnego losu, jest on bowiem dla siebie samego niezmierną tajemnicą. Sokrates przez wezwanie „gnoti se auton” (poznaj samego siebie) przypomniał, że poznajemy siebie przez wybory jakie podejmujemy w życiu. Tak samo te ważniejsze jak i te mniej ważne.

[Dopasowane do podręcznika Barwy Epok dla klasy pierwszej]