Bolesław Krzywousty.

Bolesław Krzywousty-był długo oczekiwanym i upragnionym synem Władysława Hermana i Judyty, córki księcia czeskiego Bratysława. Przydomek Krzywousty Bolesław zawdzięcza najprawdopodobniej wrzodowi który zniekształcił mu usta, choć legendy głoszą że sprawił to nerwowy grymas, gdyż książę musiał patrzeć na haniebne postępowanie ojca. Bolesław został szybko osierocony przez matkę, która zmarła już kilka miesięcy po jego narodzinach. Z tego, co pisze Gall Anonim, wynika, że życie młodego Bolesława upływało w ciągłym niebezpieczeństwie, gdyż palatyn jego ojca Sieciech przygotował na księcia zamach, chcąc sam przejąć władzę. Kiedy np: próbował zabić w lesie dzika, któryś z rycerzy usiłował wyrwać mu z ręki oszczep. Innym razem Sieciech przygotował na Bolesława zasadzkę, gdy książę na polecenie ojca wyruszył przeciw Czechom, którzy według uzyskanych informacji przygotowali łupieżczy najazd na Polskę. Książe uniknął niebezpieczeństwa, gdyż rycerze ostrzegali go, by zawrócił z drogi. Gall Anonim pisze, że Bolesław cechował się przede wszystkim wielką odwagą i dumą. Od najmłodszych lat przygotowywano go do roli władcy, ćwiczył zapasy, polowanie, uczestniczył w wyprawach zbrojnych. Jego nauczycielem i wychowawcą był Skarbimir z rodu Awolańców. Późniejsze postępowanie Bolesława obnaża też inne cechy jego charakteru: spryt, nadpobudliwość, okrucieństwo. Trzeba jednak przyznać, że książę był urodzonym politykiem i przywódcą. W 1103 r. ożenił się ze Zbysławą, córką kijowskiego księcia Świętopełk II. Drugą żoną Krzywoustego była Salomea córka hrabiego Bergu. Działalność polityczna Bolesława Krzywoustego bardzo szybko rozpoczęła samodzielne władanie. Już w 1079 r. ojciec wyznaczył mu zarząd Śląsk i Małopolskę, tyle że bez głównych grodów. Trochę wcześniej, bo w 1903 r. otrzymał Bolesław ziemię kłodzką do swojego wuja Brzetysława II, księcia Czech. Do 1102 r. pomiędzy Bolesławem i Zbigniewem oraz ich ojcem panował względny spokój, zwłaszcza gdy udało się z kraju wygnać Sieciecha. 15 VIII 1101 r. Bolesław został pasowany na rycerza. Problemy rozpoczęli ze sobą spór o insygnia i zwierzchnią władzę książęcą oraz zasady ojcowskiego skarbu, Problem tkwił w tym, że Zbigniew był starszy, ale to Bolesław przechodził z sakramentalnego związku. Obaj bracia dążyli do przejęcia zwierzchniej władzy w całym państwie, ale chwilowo stanęło na tym, że Bolesław zajął główne grody w swoich dzielnicach. Krzywousty nie zamierzał ustąpić bratu, gdyż bardzo szybko znalazł sojuszników w osobach króla Węgier i księcia Kijowskiego. W dodatku rozpoczął serię wypraw na Pomorze, które zamierzał podbić i włączyć do swojego państwa. Kilkakrotnie wyprawiał się także do Prus. Trzeba przyznać Krzywoustemu, że był świetnym organizatorem. Jak na tamte czasy był to niebłahy wyczyn, którym Bolesław zaskakiwał swoich przeciwników. W 1106 r. doszło między braćmi do wojny. Bolesław, który był świetnym taktykiem zaatakował Mazowsze, co kompletnie zdezorientowało Zbigniewa, przygotowującego obronę Wielkopolski, Krzywousty opanował wkrótce także Gniezno, ale dalsze działania wojenne zostały przerwane na skutek próśb biskupa Krakowskiego Baldwina i negocjacji wołyńskiego Jarosława. Bolesław zmusił Zbigniewa do zrzeszenia się Wielkopolski, a Mazowsze pozostawił mu na prawach lenna. Zbigniew został więc wasalem Krzywoustego. Już w następnym roku doszło pomiędzy braćmi do kolejnego konfliktu, gdyż Zbigniew nie wywiązał się z obowiązku pomocy zdrojnej dla Bolesława w czasie wyprawy na Pomorze. Krzywousty zmusił wtedy brata do opuszczenia kraju. Zbigniew wyjechał do Czech a następie do Niemiec, co w 1109 r. skrzętnie wykorzystał cesarz V, który dążył do podporządkowania sobie państwa Piastów. Pod pretekstem obrony praw Zbigniewa cesarz zażądał, by Bolesław oddał bratu połowę państwa płacił trybut cesarzowi. Bolesław oczywiście odrzucił te warunki cesarza najechał jego, państwo w sierpniu 1109 r. okazało się jednak że Książe, świetnie przygotował się na wypadek wojny. Bolesław nie chciał przede wszystkim wpuścić cesarza do kraju i rozkazał za wszelką cenę bronić każdego grodu, ale sam zwlekał z decydującą bitwą i poprzez nękanie sił cesarskich osłabił je. Do decydującego starcia doszło w końcu pod Wrocławiem, gdzie siły cesarskie został pokonane przez Krzywoustego oczywiście zwycięstwo to znacznie wzmocniło pozycję Bolesława nie tylko w kraju, ale także za granicą. Natomiast losy Zbigniewa zawisły teraz od łaski Krzywoustego, który ok. 1112/13 r. pozwolił wrócić bratu do kraju, ale już wkrótce kazał go oślepić, co doprowadziło do śmierci Zbigniewa. By uniknąć ekskomunik Bolesław udał się na pielgrzymkę do Gniezna prosił o przebaczenie i wstawiennictwo św. Wojciecha w czasie pielgrzymki. Krzywousty podarował katedrze złotą trumienkę na relikwie św. Wojciecha. Sprawy, którym Bolesław Krzywousty poświęcił najwięcej wysiłku to bez wątpienia podbój Pomorza. Miało to nie tylko olbrzymie znaczenie polityczne i strategiczne, ale także gospodarcze. Krzywousty rozpoczął tę operacje już w 1108 r. zajmując Czarników, Nakło, Ujście. Niestety, z powodu najazdu niemieckiego musiał oderwać się od tych spraw aż do 1113 r.. Jednak po raz kolejny od spraw Pomorza oderwali Krzywoustego sąsiedzi w 1114 r. Bolesław zdecydował się poprzeć księcia czeskiego Sobiesława, który walczył ze swoim bratem Władysławem panującym w Czechach. W międzyczasie Krzywousty poślubił Salomeę, co ułożyło pomyślnie stosunki polsko-czeskie na następne 11 lat. Do spraw pomorskich powrócił Bolesław najprawdopodobniej ok. 1116 r. zajmując Pomorze Gdańskie. Zmusił księcia Warcisława Kamieńskiego do uznania się za jego lennika. Bolesław zamierzał jednak trwalej związać te ziemie z państwem polskim i dlatego rozpoczął tutaj akcję chrystianizacyjną. W tym celu utworzone zostało biskupstwo kujawskie we Włocławku. Powstało jeszcze biskupstwo na którego czele stanął Wojciech dawny kapelan Krzywoustego. Biskupstwa te polegały metropolii gnieźnieńskiej, a więc były ściśle związane z polską prowincja kościelną. Za przyjęcie chrześcijaństwa Krzywousty obniżył Pomorzanom wysokość trybutu, Książe doskonale zdawał sobie sprawę, że zajmując Pomorzę naraża się na konflikt z cesarstwem. Konflikt ten nasilił się za rządów cesarza Lotara III, który wspólnie z biskupem Magdeburga Norbertem dążył do podporządkowania niemieckiej prowincji kościelnej nie tylko Pomorza, ale także arcybiskupstwa gnieźnieńskiego. Krzywousty usiłował zapobiec temu związując sojusz z Danią, a gdy cesarz zawarł przeciw Polsce przymierze z Czechami i Węgrami. Bolesław zorganizował wyprawkę na Węgry (1132 r.) którym celem było obalenie władcy Beli II Ślepego. Niestety siły polskie był słabe i Bolesław przegrał bitwę. Krzywousty uznał wtedy, że nadszedł czas pójścia z cesarzem na kompromis i w lipcu 1135 r. udał się na zjazd do Merseburga. Cesarz przyjął go tam uroczyście a Bolesław zgodził się zawrzeć pokój Węgrami i zaprzestał walk z Sobiesławem czeskim. Najprawdopodobniej złożył wtedy Lotar na przywrócenie niezależności polskiego kościoła. Bolesław Krzywousty jest znany przede wszystkim jako autor osławionej-ustawy sukcesyjnej. Ustawa sukcesyjna dzieliła nasz kraj kadzielnice dziedzicznego mogły one ulegać dalszym podziałom. Miała służyć zabezpieczeniu synów Krzywoustego i ich następców. Po śmierci księcia Bolesława Krzywoustego (1138 r.) rozpoczął się okres rozbicia dzielnicowego w Polsce. Polityczne skutki rozbicia dzielnicowego były do Polski niekorzystne. Książęta polscy utracili niektóre terytoria. Część z nich na dłuższy czas odpadła od państwa polskiego.