Zabawa
Bal – okazja do pokazania środowiska
Bal bywa miejscem spotkań i konfrontacji ludzi o różnych przekonaniach, poglądach. Sceny zbiorowe z zabaw, szkicowane w utworach literackich, pozwalają ujawnić przekonania bohaterów i skonfrontować je z poglądami innych oraz pokazać nastroje ludzi. Np. w Dziadach cz. III w scenie Bal da się wyczuć niechęć tańczących i rozmawiających wobec urządzającego tańce Senatora („Patrz, patrz starego, jak się wije,/jak sapie, oby skręcił szyję”) oraz ich obłudę (te same osoby szepczą mu: „jak...
Przyjaciel w wielonarodowym państwie
Zupełnie życzliwy obraz Rosjanina znajdujemy w Kronice wypadków miłosnych Tadeusza Konwickiego (sfilmowanej przez Andrzeja Wajdę). Główny bohater powieści Wicio ma kolegę Lowkę Małafiejewa, towarzysza podróży do szkoły i młodzieńczych zabaw. On też wspólnie z Wiciem i kilkoma innymi osobami tworzy paczkę wspólnie odwiedzającą panny Puciatówny. Młody Rosjanin to chłopak z temperamentem, któremu bardzo podobają się kobiety i który nie może doczekać się seksualnej inicjacji z którąkolwiek z...
Szlachta trwoniąca majątki
Zarówno podupadająca drobna szlachta, jak i arystokracja żyją ponad stan. Utracjuszem okazuje się Kazimierz Starski z Lalki Bolesława Prusa. Żyje jak pasożyt, nieustannie podróżując, bawiąc się, romansując i czyhając na jakiś spadek po krewnych. W powieści widzimy także inne postaci marnujące majątki. Rozkapryszoną arystokratką, ponoszącą wielkie wydatki, jest córka mającego kłopoty finansowe Tomasza Łęckiego, panna Izabela. Oboje Łęccy żyją ponad stan, podróżując po Europie, wydając wiele...
Nora – kobieta lalka
Jak dziecko, bezwolne i zdolne jedynie do beztroskiej zabawy, traktuje swą żonę bohater dramatu Henryka Ibsena Dom lalki – Torwald Helmer. Sam piastuje odpowiedzialne stanowisko, zarabia na dom, a po żonie spodziewa się, że będzie wciąż roześmianą dziewczynką, służącą rozrywkom męża. Toteż przebiera ją, obmyśla jej strój na bal kostiumowy, uczy tańczyć, traktuje z pobłażaniem, nie dopuszczając nawet do siebie myśli, że żona może mieć jakiekolwiek problemy... A Nora je ma – kiedyś...
Komedie o holokauście
Zupełnie nową formą mówienia o holokauście jest... komedia. Początek takiemu gatunkowi dał najbardziej chyba znany film z tego nurtu – Życie jest piękne Roberto Benigniego. Opisuje on niezwykły pomysł żydowskiego ojca, który próbuje ochronić synka przed piekłem holokaustu, ukazując mu rzeczywistość obozu koncentracyjnego jako... zabawę.
Chłopi – barwna panorama życia wsi
Powieść Reymonta Chłopi ukazuje nie tylko przekrój społeczny wsi (bogaci i ubodzy gospodarze, komornicy, dziedzic), lecz także prawa rządzące gromadą. W powieści dominuje konwencja naturalistyczna. Ludźmi rządzi biologia (postać Jagny i jej namiętności), gromadzie przewodzi najsilniejszy (najbogatszy Maciej), słabsi muszą zginąć. Odczytuje się także Chłopów jako utwór mitologizujący życie wsi. Za tym, by utwór interpretować jako mit, przemawia specyficzna koncepcja czasu w dziele...
Uczta średniowieczna
W średniowiecznym utworze Słoty O zachowaniu się przy stole znajdziemy swoisty wykład savoir-vivre’u. Mowa w nim między innymi o tym, iż do stołu należy siadać z czystymi rękoma, nie pchać się do jedzenia i nie siedzieć za stołem „jako woł/Jakoby w ziemię wetknął koł”. Pannom radzi się krojenie małych kęsów, a rycerzom i panom zaleca usługiwanie damom przy stole i okazywanie im szacunku, choćby ze względu na to, iż przypominają Matkę Boską, która też była kobietą... Średniowieczne uczty...
Bal u szatana
Motyw balu pojawia się również w Mistrzu i Małgorzacie Michaiła Bułhakowa. Bal ten jest organizowany co roku przez Wolanda (jedno z imion diabła) – tym razem w komunistycznej Moskwie. Zabawa ma miejsce w piątek, jego gospodynią– królową balu i towarzyszką Wolanda – jest Małgorzata, odmieniona przez Azazella (z trzydziestoletniej kobiety przemienia się pod wpływem specjalnego kremu w dwudziestoletnią wiedźmę latającą na miotle). Bal wypełniają tańce oraz skoki do basenu z szampanem....