Przysięga
Zemsta na niewiernym kochanku
O zemście na niewiernym (a może tylko skłonnym do zdrady) kochanku mówi też ballada znacząco zatytułowana Świtezianka . Ukarany zostaje za niewierność lekkomyślny młodzian, poddany przez tajemniczą dziewczynę (świteziankę) próbie. Zakochany w pięknej pannie, ślubuje jej wierność, a potem uwiedziony przez nią samą, ale w odmienionej postaci, łamie przyrzeczenie. Ponieważ strzelec naruszy przysięgę, zostanie wciągnięty pod wodną toń i odtąd jego duch zawodzić będzie pod modrzewiem. Zemsty na...
Odwet na zdrajcach
Bardzo okrutnej zemście podlegają zwykle zdrajcy. Zdrajcą jest według zakonnych braci Walter Alf – fałszywy Wallenrod. Przychodzą oni, by dokonać na nim zemsty, jednak ginie on z własnej ręki. Zdrajcą jest według wielu Polaków bohater Potopu książę Janusz Radziwiłł i jego krewny Bogusław, kolaborujący ze Szwedami i niedotrzymujący wierności królowi polskiemu Janowi Kazimierzowi. Rycerze wkraczają do komnat Janusza Radziwiłła, by go zabić. Zastają jednak księcia... martwego i wycofują się...
Zerwane zaręczyny
Niekiedy pisarze opowiadają o zerwanych zaręczynach, którym towarzyszy symboliczny zwrot pierścionka (pierścionków). Oto kilka najbardziej znanych przykładów. Zwraca swój pierścionek niewiernemu narzeczonemu Anka – bohaterka Ziemi obiecanej Władysława Stanisława Reymonta, która chce, by Karol Borowiecki mógł wycofać się bez szwanku na honorze z krępującego go układu. Postępuje szlachetnie i niejako za Karola załatwia niewygodną dla niego sprawę w korzystny dla niego sposób. Wkrótce potem...
Tajemnicza pustelnica
W literaturze romantycznej spotykamy też kobiety pustelnice. Jedną z nich jest bohaterka Konrada Wallenroda Adama Mickiewicza, żona Waltera Alfa i córka księcia Kiejstuta, „piękna Litwinka” Aldona. Opuszczona przez męża, który udaje się pod przybranym nazwiskiem Konrada Wallenroda podstępnie walczyć z Krzyżakami, podąża za nim do Malborka i tam osiada w wieży jako pustelnica. Zna mroczne tajemnice pogrążonego w nałogu i wątpliwościach rycerza, potem wielkiego mistrza, który wbrew rycerskim...