Książę
Bolesław I Chrobry
Syn Mieszka I i Dobrawy, księżniczki czeskiej.Po śmierci ojca w 992 pokonał i wygnał przyrodnich braci, zjednoczył ziemie księstwa polskiego. W 997zorganizował misję chrystianizacyjną Wojciecha do Prusów; po śmierci misjonarza zabiegał o jego kanonizację. Na zjeździe gnieźnieńskim w 1000 uzyskał zgodę cesarza Ottona III (wcześniej zgodę wyraził papież)na utworzenie organizacji kościelnej z arcybiskupstwem w Gnieźnie i biskupstwami w Gdańsku, Wrocławiu i Kołobrzegu. Wzmocnił władzę...
Poniatowski Józef
Bratanek króla Stanisława Augusta Poniatowskiego . W latach 1780–88 oficer armii austriackiej, 1789–92 generał wojska polskiego.Aktywny członek obozu patriotycznego w okresie Sejmu Wielkiego,zwolennik Konstytucji 3 Maja. Wyróżnił się w wojnie z Rosją1792, po wygranej bitwie pod Zieleńcami odznaczony orderem Virtuti Militari. Uczestnik powstania kościuszkowskiego 1794. Od 1807 minister wojny i naczelny wódz wojska Księstwa Warszawskiego. W 1809bronił księstwa przed atakiem armii...
Fałszywi przyjaciele
Odrębną kategorię stanowią fałszywi przyjaciele. Spotykamy ich już w Biblii . Otaczają Hioba i sugerują mu, że to z jego winy dosięgają go nieszczęścia. Określenie „przyjaciel Hioba” oznacza fałszywego przyjaciela. Niegodny zaufania okazuje się też uczeń Chrystusa – Judasz, który sprzedaje swego nauczyciela, pocałunkiem wskazując strażom Mesjasza (Judaszowy pocałunek). Motyw fałszywej przyjaźni niejednokrotnie wykorzystywała literatura piękna: fałszywymi przyjaciółmi są niektórzy znajomi...
Książę, cesarz, faraon...
Wśród licznych władców utrwalanych w utworach literackich są nie tylko królowie, cesarze, carowie, ale także książęta i faraoni. Wszyscy oni sprawują władzę niemal absolutną w swych państwach i państewkach. Warto wspomnieć chociażby o księciu tyranie, bohaterze Pustelni parmeńskiej Stendhala, cesarzu Napoleonie, o którym wielokrotnie mowa w Lalce Bolesława Prusa i którego wojska entuzjastycznie wita szlachta polska na Litwie w Panu Tadeuszu , czy też o faraonie Ramzesie XIII– głównym...
Nałkowska Zofia
Powieściopisarka, autorka opowiadań i dramatów, publicystka. Debiutowała wierszem Pamiętam(1898), opublikowanym w „Przeglądzie Tygodniowym”. Pierwsze powieści, np. Kobiety (1906), Książę (1907), Narcyza (1910), poruszały problematykę kobiecą i skupiały się na zagadnieniach osobowości. Z kolei utwory napisane po I wojnie światowej, np. Charaktery (1922), Romans Teresy Hennert (1924), Niedobra miłość (1928) i najbardziej znana powieść Granica (1935), dotyczyły stosunków...
Czartoryski Adam Jerzy
Pochodził z rodu arystokratycznego, wywodzącego się od księcia Gedymina. Otrzymał staranne wykształcenie,uzupełnione podróżą po krajach Europy Zachodniej. Zwolennik przyjęcia Konstytucji 3 Maja 1791, uczestnik wojny polsko-rosyjskiej 1792, otrzymał Order Virtuti Militari. W 1795 rozpoczął karierę na carskim dworze w Petersburgu. Od 1801 jeden z głównych doradców cara Aleksandra I Romanowa , w latach 1804–06 minister spraw zagranicznych Rosji. W latach 1803–24 kurator wileński, organizator...
Metternich Klemens von
Przedstawiciel arystokratycznej rodziny, otrzymał staranne wykształcenie. Od 1797 w austriackiej służbie dyplomatycznej, w latach 1801–03 był posłem w Dreźnie, 1803–06 w Berlinie, 1806–09 w Paryżu. Po klęsce Austrii w wojnie z Napoleonem w 1809 negocjował warunki pokoju w Schönbrunn. W latach 1809–48 minister spraw zagranicznych, od1821 kanclerz. W 1813 przyłączył Austrię do VI koalicji antyfrancuskiej. Przewodniczył obradom kongresu wiedeńskiego 1814–1815, był jednym z twórców ustalonego...
Drucki-Lubecki Franciszek Ksawery
Wychowanek elitarnego korpusu kadetów w Petersburgu. Do roku 1800 służył w armii rosyjskiej, wyróżnił się w korpusie A. Suworowa. W następnych latach zarządzał rodzinnym majątkiem ziemskim. Przeciwnik Napoleona I Bonaparte , aktywny członek stronnictwa prorosyjskiego. W latach 1813–15 członek Rady Najwyższej Tymczasowej Księstwa Warszawskiego, w 1815 członek Rządu Tymczasowego Królestwa Polskiego, w latach 1821–30 minister skarbu. Przeprowadził gruntowne reformy finansów państwa. Podniósł...