Awans ze wsi do miasta

Dość często poruszanym po wojnie, w nurcie tzw. literatury wiejskiej, problemem jest awans synów chłopskich ze wsi do miasta. O takim awansie opowiadają kultowe seriale: Dom i Daleko od szosy czy komedia Kogel mogel. Literatura, np. poezja Tadeusza Nowaka, powieści Wiesława Myśliwskiego czy Juliana Kawalca, skupia się na dylematach towarzyszących synom chłopskim, odchodzeniu od tradycji, poszukiwaniu tożsamości. W groteskowym klimacie przedstawia problem Konopielka Edwarda Redlińskiego i jej druga część Awans.
Głośna powieść Tomka Tryzny Panna Nikt, osadzona w realiach lat 80., opowiada historię nastolatki Marysi Kawczak, która wraz z rodziną przeprowadziła się ze wsi do przemysłowego Wałbrzycha. Dziewczyna nie radzi sobie w nowej grupie, jest odrzucona jako inna: biedniejsza, gorzej ubrana. Próby jej zmienienia podejmują przyjaciółki – w efekcie tych zabiegów powstaje nowy twór– tytułowa panna Nikt, pozbawiona tożsamości, wiary, miłości, bez których nie może żyć – dlatego popełnia samobójstwo.