profil

Ryby

poleca 65% 68 głosów

Ryby są zmiennocieplnymi kręgowcami wodnymi, oddychającymi skrzelami.

Ciało ryby składa się z trzech części: głowy, tułowia i ogona, które to części płynnie przechodzą w siebie. Narządami ruchu ryb są płetwy. Parzyste: piersiowe i brzuszne są odpowiednikami kończyn kręgowców lądowych. Płetwy nieparzyste to płetwa ogonowa, grzbietowa i odbytowa. Płetwa ogonowa zapewnia napęd podczas ruchu. Ze względu na kształt wyróżnia się płetwy ogonowe symetryczne (dicerkiczne), niesymetryczne (heterocerkiczne), zewnętrznie symetryczne (homocerkiczne). Ciało ryb pokryte jest skórą, w której znajdują się komórki śluzowe. Wytworami skóry właściwej są łuski. Wyróżnia się łuski plakoidalne, ganoidalne oraz elastyczne. Plakoidalne występują u ryb chrzęstnych i mają postać płytek kostnych z osadzonym na nich ząbkiem, skierowanym ku tyłowi ciała. Łuski ganoidalne występują u prymitywnych ryb kostnych jako grube, rombowe płytki. W zmienionej postaci posiadają je ryby jesiotrowate. Wśród łusek elastycznych występujących u ryb kostnych wyróżnia się łuski cykloidalne (półokrągłe) i ktenoidalne (grzebykowe).

Budowa ryby kostnej (wg Frejlak, 1987, zmienione)
Budowa ryby kostnej (wg Frejlak, 1987, zmienione)

Szkielet ryb jest chrzęstny, skostniały częściowo lub całkowicie. W czaszce znajduje się trzewioczaszka, opatrzona w szczęki. Zęby wykazują duże zróżnicowanie w zależności od rodzaju pokarmu. Kręgi tworzące kręgosłup w części tułowiowej połączone są z wolnymi żebrami. Płetwy piersiowe wspierają się na pasie barkowym, który przyrośnięty jest do mózgoczaszki, płetwy brzuszne połączone są z pasem miednicznym wbudowanym w mięśnie. U ryb kostnoszkieletowych występują skostnienia w postaci ości. Umięśnienie zachowuje wyraźną metamerię.

Zasadniczym narządem oddechowym są skrzela, które mają postać silnie ukrwionych listków skrzelowych osadzonych na łukach skrzelowych. U ryb żyjących w złych warunkach tlenowych wymiana gazowa odbywa się przez skórę, ściany przewodu pokarmowego lub pęcherz pławny, który jednak przede wszystkim jest narządem hydrostatycznym.

Serce składa się z przedsionka poprzedzonego zatoką żylną oraz komory, z której krew wpływa do stożka tętniczego. Stąd też układ krążenia jest zamknięty, jednoobiegowy, a przez serce przepływa krew żylna.

Narządami wydalniczymi są parzyste nerki typu pranercza, ciągnące się wzdłuż kręgosłupa. Uczestniczą one też wraz z komórkami gruczołowymi skrzeli lub przewodu pokarmowego w osmoregulacji. Układ nerwowy jest dość prymitywny. Wszystkie pięć części mózgu ułożonych jest liniowo, a stopień ich rozwoju zależy od stopnia rozwoju określonych narządów zmysłów. U ryb chrzęstnych najlepiej rozwinięte są płaty węchowe, u ryb kostnych śródmózgowie. Większość ma dobrze rozwinięty móżdżek. Narządami zmysłów są oczy (z reguły bez powiek), ucho wewnętrzne, narząd węchu z parzystymi otworami węchowymi, linia naboczna odbierająca zmiany ciśnienia wody.

Narządy rozrodcze ryb posiadają kanały wyprowadzające. Samice składają z reguły ogromną ilość jaj (ikrę). Zapłodnienie zachodzi podczas tarła. Najczęściej jest zewnętrzne, ale występują też gatunki żyworodne o zapłodnieniu wewnętrznym. Nieliczne gatunki opiekują się potomstwem (np. cierniki, pielęgnice). Z ikry wylęga się narybek (larwy), który może różnić się od form dorosłych.

Często wyróżnia się wśród ryb cztery gromady: tarczowce, fałdopłetwe, ryby chrzęstne i kostne.

Zapamiętaj

Ryby są kręgowcami pierwotnie wodnymi. Posiadają płetwy (parzyste i nieparzyste), na ogół ciało pokryte łuskami i śluzem, szczęki, szkielet, chrzęstny lub kostny. Oddychają za pomocą skrzeli. Serce jest dwudziałowe. Spośród narządów zmysłów wyróżnia się linia naboczna.
Istnieje homologia między zębami a łuskami plakoidalnymi ryb. U wielu ryb spodoustych błona śluzowa jamy ustnej wysłana jest drobnymi łuskami plakoidalnymi, podobnymi do tych, które pokrywają skórę. Rekinom zęby rosną przez całe życie, zastępując te, które wypadają zniszczone.

poleca 75% 4 głosy

Ryby fałdopłetwe

Ryby fałdopłetwe występowały od syluru do permu. Miały więcej niż dwie pary płetw parzystych. Są najstarszymi rybami.

poleca 40% 5 głosów

Ryby tarczowe

Ryby tarczowe miały pancerz z tarcz kostnych, który otaczał głowę i przód tułowia. Żyły w dewonie.

poleca 46% 55 głosów

Ryby chrzęstne

Ryby chrzęstne dzielone są na zrosłogłowe i spodouste. – Zrosłogłowe reprezentowane są przez przerazy (chimery), ryby przydenne o dziwacznym kształcie. – Spodouste obejmują rekiny i płaszczki, których skóra pokryta jest łuskami plakoidalnymi. Brak pęcherza pławnego zmusza je do nieustannego pływania, by nie utonęły. W celu utrzymania równowagi osmotycznej pomiędzy krwią a otaczającą je wodą tolerują wysokie stężenie mocznika we krwi. Rekiny to doskonali pływacy o wydłużonym ciele....

poleca 26% 47 głosów

Ryby kostne

Ryby kostne reprezentowane są przez mięśniopłetwe i promieniopłetwe (kostnopromieniste). – Do mięśniopłetwych zaliczane są trzonopłetwe i dwudyszne. Trzonopłetwe, reprezentowane dziś przez żyjące w morzu latimerie, mają płetwy osadzone na mięsistych trzonach. Są „żywymi skamieniałościami”. Dwudyszne są zdolne do oddychania tlenem atmosferycznym, gdyż ich pęcherz pławny uległ przekształceniu w płuco. Są słodkowodne (rogoząb, prapłaziec, prapłetwce). – Ryby promieniopłetwe dzieli...

Podoba się? Tak Nie

Materiał opracowany przez eksperta

Czas czytania: 3 minuty