Stawonogi są najliczniejszym pod względem liczby gatunków typem zwierząt. Zasiedlają różnorodne środowiska i wykazują różnorodność trybu życia. Ciało ich podzielone jest na niejednakowe segmenty, które grupują się tworząc zespoły, czyli tagmy. Tagmami tymi są: głowa, tułów, odwłok, przy czym głowa może zrastać się z tułowiem w głowotułów. Po bokach ciała wyrastają odnóża, zbudowane z odcinków połączonych ruchomo przy pomocy stawów. Mają one zróżnicowaną budowę i mogą pełnić różne funkcje. Są to: czułki, odnóża gębowe, kroczne, pływne, odnóża związane z rozrodem. Ciało pokrywa sztywna kutykula wysycona chityną, a niekiedy też solami wapnia, stąd występuje u nich zjawisko linienia. Kutykula jest miejscem przyczepu mięśni. Stanowi szkielet zewnętrzny. Układ mięśniowy budują mięśnie poprzecznie prążkowane. Jama ciała powstaje z połączenia jamy pierwotnej i wtórnej. Ponieważ układ krwionośny jest otwarty, hemolimfa wypełnia jamę ciała, tworząc tzw. hemocel. Stawonogi posiadają serce, które położone jest po stronie grzbietowej. Narządami wymiany gazowej u stawonogów wodnych są skrzela, u lądowych tchawki lub worki płucne (płucotchawki). Zwierzęta te odżywiają się różnym pokarmem, ale zawsze ich układ pokarmowy składa się z jelita przedniego, środkowego i tylnego. Otwór gębowy zaopatrzony jest w narządy gębowe, służące do pobierania i rozdrabniania pokarmu. Narządami wydalniczymi są metanefridia lub cewki Malpighiego. Układ nerwowy u prymitywnych stawonogów jest drabinkowy. U większości cechuje go jednak wyższa organizacja. Składa się z pary zwojów głowowych, rozwijających się w mózg, oraz z obrączki okołoprzełykowej i łańcuszka brzusznego. Jest to zatem układ łańcuszkowy. Stawonogi posiadają różnorodne narządy zmysłów. Narządy smaku i węchu (chemoreceptory) zlokalizowane są na czułkach. Narząd dotyku stanowią czułki i włoski dotykowe, równowagi statocysty. Narządem wzroku są oczy proste występujące u pajęczaków oraz złożone u owadów oraz niektórych wijów i pajęczaków. Oczy złożone zbudowane są z pojedynczych elementów zwanych ommatidiami (może ich być nawet kilkanaście tysięcy), które składają się ze struktur załamujących światło i z części światłoczułej. Każde ommatidium odbiera tylko niewielki wycinek pola widzenia. Daje to obraz mozaikowy. Wyróżnia się dwa typy oczu złożonych: apozycyjne i superpozycyjne. Oczy apozycyjne posiadają owady dzienne. Dzięki izolacji ommatidiów przez komórki barwnikowe obraz charakteryzuje się ostrością widzenia. Owady nocne oraz skorupiaki mają oczy superpozycyjne. Ze względu na mniejszą ilość barwnika obraz ulega w nim rozproszeniu, ale jest jaśniejszy. Niektóre owady mają narządy akustyczne, tzw. narządy tympanalne, umożliwiające wydawanie dźwięku. Stawonogi są rozdzielnopłciowe, z zaznaczonym dymorfizmem płciowym, i jajorodne. Rozwój ich jest prosty lub częściej złożony, z przeobrażeniem.
Przedstawiciele stawonogów
(wg Lewiński, 2004 oraz Hempel-Zawitkowska, 1976)
Typ stawonogów dzielony jest na trzy podtypy: trylobitowce, szczękoczułkowce i żuwaczkowce. Do szczękoczułkowców zaliczane są dwie gromady: pajęczaki i staroraki, natomiast do żuwaczkowców trzy gromady: skorupiaki, wije, owady.