Bohatyrowicze

W Nad Niemnem Elizy Orzeszkowej ukazany zostaje zaścianek Bohatyrowiczów sąsiadujący z dworem w Korczynie. Jego mieszkańcy, podobnie jak Dobrzyńscy z Pana Tadeusza, zbiednieli, schłopieli, ale pielęgnują tradycję, czują się szlachtą, mówią po polsku, chlubią się herbem i bogatą historią. Legenda mówi, że protoplastami rodu byli Jan i Cecylia – on chłop, ona szlachcianka, którzy pobrali się, osiedli w puszczy, wykarczowali ją i na jej miejscu wraz z dziećmi i ich rodzinami założyli osadę. Olśniony ich pracowitością i odwagą król Zygmunt August nadal im herb, uczynił szlachtą. Bohatyrowicze przedstawieni w powieści Nad Niemnem dbają o grób swoich przodków, podobnie jak o mogiłę, w której spoczywają powstańcy. Wśród leżących w niej bohaterów powstania styczniowego są zarówno mieszkańcy zaścianka, jak i brat dziedzica Korczyna, Andrzej.
Początkowo stosunki między Bohatyrowiczami a Korczyńskimi układają się poprawnie, a nawet przyjaźnie. Benedykt i Andrzej ramię w ramię walczą ze szlachtą zaściankową przeciw Rosjanom. Gdy jednak powstanie upada,Andrzej ginie i zaczynają się represje, Benedykt, ponoszący jak wszyscy Polacy srogie koszty na rzecz Rosjan, procesuje się z Bohatyrowiczami jako wrogami chcącymi uszczuplić jego stan posiadania. Dopiero syn Witold zawraca go z tej drogi. Bohatyrowicze żyją jak chłopi, są pracowici, nie wyzbywają się jednak szlacheckiej dumy. W powieści poznajemy między innymi Anzelma Bohatyrowicza, który w młodości kochał z wzajemnością krewną Benedykta Korczyńskiego Martę (ona jednak zlękła się różnicy społecznej, ciężkiej pracy na roli oraz nieżyczliwości ludzi wyśmiewających ją z powodu schłopiałego amanta). Innym ważnym bohaterem powieści jest Jan Bohatyrowicz, bratanek Anzelma, potem narzeczony Justyny Orzelskiej. Charakterystyczną postacią jest Fabian Bohatyrowicz – uparty, zawzięty, upominający się o swoje, oraz jego dzieci: energiczna Elżunia (wychodząca za mąż za Franciszka Jaśmonta), Adaś i Julek.