Zbudowana jest z cytoplazmy zawierającej wyodrębnione jądro oraz liczne organella komórkowe. Otoczona jest błoną cytoplazmatyczną, a u roślin, grzybów i części protistów dodatkowo jeszcze ścianą komórkową.
Komórka zwierzęca (wg Podbielkowski, 1976)
Komórka roślinna (wg Alberts, 1999)
Stanowią bariery, które oddzielają wnętrze komórki od jej otoczenia ( błona komórkowa ) oraz pozwalają na wyodrębnienie określonych przedziałów wewnątrz komórki różniących się specyfiką procesów biochemicznych ( błony wewnątrzkomórkowe ). Schemat budowy błony komórkowej Zbudowane są z lipidów oraz białek i mają wspólny plan budowy, określany mianem płynnej mozaiki . Struktura ta ma postać dwuwarstwy lipidowej , w której cząsteczki fosfolipidów zwrócone są swą częścią hydrofobową do...
Typowe jądro składa się z chromatyny, kariolimfy oraz jąderka i otoczone jest podwójną błoną białkowo-lipidową, której zewnętrzna warstwa łączy się z siateczką wewnątrzplazmatyczną. Zawarte w błonie jądrowej pory umożliwiają wymianę substancji między jądrem a cytoplazmą. Wraz z błonami komórkowymi i cytoplazmą tworzy protoplast . W jądrze zawarta jest najważniejsza dla komórki informacja genetyczna, która umożliwia kierowanie metabolizmem komórki i przekazywana jest komórkom...
Są niewielkimi organellami otoczonymi podwójną błoną białkowo-lipidową. Ich liczba w komórce jest różna i zależy od intensywności przemian metabolicznych w niej zachodzących. Własny DNA, o kolistym kształcie, oraz RNA i rybosomy, podobne do bakteryjnych, wskazują na endosymbiotyczne pochodzenie mitochondriów w komórkach eukariotycznych. Zachodzi w nich proces oddychania wewnątrzkomórkowego, przy czym kolejne etapy tego procesu przebiegają w matrix mitochondrium oraz w obrębie wewnętrznej,...
Występują w komórkach roślin i glonów. Otoczone są podwójną błoną białkowo-lipidową. Mają własny DNA i RNA oraz rybosomy (endosymbioza jak w przypadku mitochondriów). Wnętrze wypełnia stroma , w której znajdują się tzw. grana , zbudowane ze stosów błoniastych, spłaszczonych pęcherzyków zwanych tylakoidami . W ich błonach zlokalizowane są barwniki umożliwiające absorpcję energii świetlnej potrzebnej do przeprowadzenia fotosyntezy, przede wszystkim chlorofil. Obok chloroplastów w...
Są ziarnistymi strukturami nieoddzielonymi od cytoplazmy żadną błoną, odpowiedzialnymi za syntezę białek w komórce. Zbudowane są z rybosomalnego RNA oraz białek. Cząstka taka łączy się z informacyjnym RNA i katalizuje syntezę białka. Kompletny rybosom składa się z dwóch podjednostek: większej i mniejszej. W komórkach eukariotycznych rybosomy rozmieszczone są swobodnie w cytoplazmie lub związane są z błonami retikulum endoplazmatycznego. Ponadto występują w mitochondriach i chloroplastach,...
Stanowi ją zawartość komórki wypełniająca przestrzeń między błoną komórkową a jądrem (oraz tonoplastem w komórkach roślinnych). Składa się na nią cytoplazma podstawowa (cytozol), z zanurzonym w niej systemem wewnątrzkomórkowych błon oraz siecią struktur cytoszkieletu. Cytozol ma postać roztworu koloidowego, cechującego się odwracalnymi zmianami stanu zolu w żel. Jest w ciągłym ruchu (ruch rotacyjny, cyrkulacyjny, pulsacyjny). Zawiera białka, lipidy, cukry oraz jony soli mineralnych....
Retikulum endoplazmatyczne (siateczka śródplazmatyczna, ER) Składa się z kanalików i pęcherzyków, które w cytoplazmie tworzą labirynt przestrzeni zamkniętych błonami wewnątrzkomórkowymi, utrzymującymi łączność z otoczką jądrową i błoną komórkową oraz z błonami innych organelli. ER umożliwia wyodrębnienie w komórce rejonów, w których przebiegają różne reakcje. Bierze też udział w transporcie. Wyróżnia się retikulum endoplazmatyczne gładkie oraz szorstkie, gdy do powierzchni jego błony...
Zbudowany jest ze stosów spłaszczonych cystern, w których białka i lipidy, a u roślin także polisacharydy utworzone w retikulum endoplazmatycznym są modyfikowane i sortowane, a następnie transportowane dalej (np. na zewnątrz komórki) w tzw. pęcherzykach sekrecyjnych odrywających się od cystern. U roślin w aparacie Golgiego syntetyzowane są polisacharydy potrzebne do budowy ściany komórkowej.
Są małymi pęcherzykowatymi organellami zawierającymi enzymy trawienne. Uczestniczą w trawieniu składników pokarmowych, uszkodzonych organelli, degradacji toksyn, fagocytozie drobnoustrojów. Występują w komórkach zwierzęcych.
Są to błonowe pęcherzyki uczestniczące w utlenianiu związków organicznych oraz usuwaniu szkodliwego dla komórek H 2 O 2 .
Występuje w komórkach większości roślin, protistów i grzybów. Otoczona jest pojedynczą błoną plazmatyczną zwaną tonoplastem i wypełniona płynem (nieplazmatyczny składnik komórki), zawierającym duże ilości wody, a ponadto sole mineralne i związki organiczne (cukry, aminokwasy, białka, kwasy organiczne oraz wtórne metabolity, jak alkaloidy, glikozydy, garbniki). Wakuole uczestniczą w utrzymywaniu turgoru w komórce. U roślin są zbiornikiem wodnym dla komórki, służą do magazynowania zbędnych...
Jest nieplazmatycznym składnikiem komórek. Występuje u roślin i grzybów, niektórych protistów oraz większości prokariontów. U grzybów zbudowana jest z chityny, a u roślin przede wszystkim z celulozy. Fibryle celulozy tworzą sztywne rusztowanie, w które wbudowane są nadające ścianie plastyczność pektyny i hemicelulozy oraz woda. Pełni funkcję wzmacniającą, wyznacza kształt komórkom i determinuje ich wzrost, chroni protoplast przed parowaniem wody, uszkodzeniami mechanicznymi oraz...
Materiał opracowany przez eksperta
