Johann Wolfgang Goethe urodził się we Frankfurcie nad Menem w 1749 r. Pochodził z rodziny mieszczańskiej, studiował na uniwersytetach w Lipsku i Strasburgu. Następnie wyjechał na praktykę adwokacką w Wetzlar, gdzie w 1772 roku poznał Charlottę Buff i jej narzeczonego Christiana Kestnera.
Historia miłości do tej kobiety stała się kanwą utworu "Cierpienia młodego Wertera". Po wydaniu powieści zerwał z adwokaturą i poświęcił się pracy pisarskiej. Bohaterami dzieła uczynił środowisko mieszczańskie i chłopskie, zwrócił uwagę na problemy wynikające z różnic społecznych, pokazał ludzką duszę między skrajnymi nastrojami, mającą nawet skłonności samobójcze. Takie motywy nie były dotąd stosowane.
W 1775 r. wyjechał do Weimaru i pozostał tam aż do śmierci w 1832 r. Oprócz pisania pełnił funkcję radcy dworu, rezydenta Izby Finansów, kierował również teatrem w Weimarze. Uważany jest za najwybitniejszego poetę okresu "Sturm Und Drang" (okres burzy i naporu) oraz klasyki weimarskiej jak i prekursora twórczości romantycznej.
Do najważniejszych dzieł należą: ballady "Król Olch", "Rybak", "Król elfów" < "Uczeń czarnoksiężnika", illyda "Herman i Dorota", liryki ze zbioru "Dywan Zachodu i Wschodu", tragedia w dwóch częściach pt. "Faust" oraz powieść "Cierpienia młodego Wertera", którą zajmiemy się dogłębniej.
Jej głównymi bohaterami są:
1) Werter – młody, wykształcony mieszczanin. Ubrany w niebieski frak i żółtą kamizelkę. W tym stroku poznał swoją ukochaną, ale też popełnił samobójstwo. Jedną z dominujących cech jest uczuciowość oraz ogromna wrażliwość. Jest postacią uosabiającą tragiczną, niespełnioną miłość. Postrzega świat przez pryzmat własnych marzeń i poezji. Ponadto jest uzdolniony: rysuje, dobrze tańczy lecz niechętnie pracuje zawodowo. Szybko nudzi go monotonność i skrupulatność. Drażni go etykieta, wyniosłość innych wynikająca z pochodzenia.
Dzięki takiej postawie otwartości uznawany jest za duszę towarzystwa. A mimo to jest typem samotnika. Ma znajomych, ale nie przyjaciół (prócz Wilhelma, przyjaciela z rodzinnych stron). Jest osobowością targaną przez skrajne emocje, od uniesienia, głębokiego poczucia szczęścia po poczucie bezsensu ludzkiego życia, drażliwość, depresję. Bohater literacki, mający powyższe cechy, określany jest teraz mianem bohatera werterycznego, zaś zbiór tych cech werteryzmem.
2) Lotta – również mieszczanka. Pomaga ojcu w wychowaniu licznego rodzeństwa oraz w prowadzeniu domu po śmierci matki. Jest to młoda dziewczyna średniego wzrostu, o zgrabnej sylwetce, ubrana w białą sukienkę z bladoróżowymi kokardami u ramion i piersi. Werter porównuje ją często do niebiańskiej istoty, pięknej i powabnej. Od samego początku jest serdeczna i ciepła wobec Wertera widząc w nim bratnią duszę, traktuje go jak przyjaciela. Z Albertem zaś łączy ją rzetelne damsko-męskie uczucie, oparte na długoletniej znajomości i zaufaniu. Jest wzorem szlachetności i dobra. Wierna swojemu narzeczonemu a potem mężowi, swobodna, naturalna, zwyczajna i prostolinijna.
3) Albert –związany z Lottą, jest on także postacią wzbudzającą sympatię i szacunek. To człowiek odpowiedzialny, pracowity, pragnący zapewnić ukochanej najlepsze warunki życia. Jest to dojrzały, przedsiębiorczy mężczyzna, rozsądnie planujący przyszłość. Darzy swoją wybrankę trwałym i prawdziwym uczuciem, szanuje ją, dostrzega i ceni jej zalety. Ma do niej całkowite zaufanie, dlatego pojawienie się obok niej Wertera nie burzy jego spokoju, potrafi mu okazać szacunek.
Powieść w której występują wymienione postacie składa się z dwóch części. Księga pierwsza obejmuje okres od 4 maja do 10 września 1771 roku, druga zaś od 20 października 1771 r. do 6 grudnia 1772 r. Do nich dodano notę od wydawcy, w której zostały dopowiedziane losy tytułowej postaci. Ze względu na formę dzieła jest określona jako powieść epistolarna – czyli składająca się z listów. W tym przypadku jest to ciąg chronologicznie ułożonych listów Wertera to przyjaciela Wilhelma. Na listy składa się relacja z wydarzeń w jakich bohater uczestniczył jak i analiza jego uczuć.
KSIĘGA PIERWSZA
Werter przybywa do małego miasteczka, aby załatwić sprawy majątkowe matki i pobyć trochę w samotności. Jedynymi bliskimi osobami o których wspomina to matka, przyjaciel Wilhelm oraz Eleonora, którą zostawił gdy niespostrzeżenie rozkochał w sobie jej siostrę. Na wsi w otoczeniu przyrody pragnie odzyskać spokój. Szczególne wrażenie zrobiła na nim mała miejscowość Wahlheim, gdzie spędza czas w cieniu dwóch lip rozmyślając i czytając Homera. Wypełnia sobie czas również spacerami i rozmowami z mieszkańcami wsi. Zawiera wiele znajomości. Poznaje gospodynie, matke 3 dzieci czekającą na powrót męża, który udał się do Szwajcarii po spadek. Kolejną osobą jest komisarz, ojciec dziewięciorga dzieci, wdowiec mieszkający z rodziną w leśniczówce, gdzie Werter został zaproszony. Spotyka również młodego parobka zakochanego we wdowie u której służy. Po mile spędzonym dniu udaje się na bal zorganizowany przez tutejszą młodzież.
Jedzie tam w towarzystwie pań, te zaś uprzedzają go, że po drodze zabiorą pewną piękną kobietę, ostrzegły również przed pochopnym ulokowaniem uczuć, gdyż jest zaręczona. Mimo ostrzeżenia zakochuje się w niej. Wspólny taniec i rozmowa podczas balu, tylko potęgują to uczucie. Nie zważając na fakt istnienia innego mężczyzny w jej życiu, staje się częstym gościem w leśniczówce. Zaprzyjaźnia się z rodziną dziewczyny. Odnajduje szczęście w pobliżu ukochanej, ale ono znika po powrocie Alberta. Postanawia wyjechać by zacząć pracę w poselstwie, przekonany jest, że Lotta nie chce aby wyjechał, dlatego nie informuje jej o tym.
KSIĘGA DRUGA
Niestety stosunki z człowiekiem u którego pracuje nie układają się najlepiej. Do tego otrzymał informację o ślubie Lotty i Alberta. Niebawem spotyka go kolejna przykrość. Zostaje wyproszony z domu Hrabiego von C., w którym ma prawo przebywać tylko arystokracja do której on nie należy. Ten incydent spowodował, że podaje się do dymisji, a następnie wyjeżdża. Po dalszej podróży jednak wraca w miejsce poznania swojej miłości, ale ona mieszka już w domu Alberta. Wszystko podczas jego nieobecności się zmieniło. Dziecko gospodyni zmarło, a mąż ze Szwajcarii wrócił bez spadku. Parobek, którego poznał będąc w tych stronach po raz pierwszy zaślepiony uczuciami chciał wziąć siłą ukochaną wdowę, lecz nadszedł jej brat i wyrzucił go, a wdowa przyjęła innego do służby, który dostał szansę aby zostać jej mężem. Znajomy proboszcza zmarł, a piękne orzechy dające cień i czyniące probostwo przytulnym zostały ścięte. A on rozmyślając wciąż o Lotcie w końcu wybiera się do niej.
Podczas jednej z wizyt wybucha uczuciowo, każde już kolejne spotkanie przynosi tylko ból. Zrezygnował z czytania Homera na rzecz "Pieśni Osjana". Pogrążony w smutku napotkał obłąkanego, nędznie ubranego człowieka – Henryka, który szukał kwiatków pod koniec listopada dla swojej ukochanej. Jego matka wyjaśniła, że oszalał z miłości do Lotty, gdy był pisarzem u jej ojca. Wertera pochłania coraz większy smutek i przygnębienie. Jednocześnie dochodzą go słuchy o morderstwie chłopa, który był nowym parobkiem u pewnej wdowy. Bez trudu skojarzył ten fakt z historią wcześniej poznanego człowieka. Współczuje on młodemu mężczyźnie i wygłasza przed komisarzem obronną mowę, ale to na nic się nie zdaje.
WYDAWCA DO CZYTELNIKÓW
Po całym wydarzeniu Albert prosi żonę, aby ograniczyła odwiedziny przyjaciela w ich domu, na co ona przystaje. Przez to Werter czuje, że jest blisko obłędu, ma dość dotychczasowego życia i postanawia umrzeć. Pisze list pożegnalny do Wilhelma, dziękuje za przyjaźń i prosi o przekazanie matce, żeby mu przebaczyła i za niego się modliła.
Dochodzi do ostatniego spotkania Wertera z Lottą. W czasie którego czyta ukochanej "Pieśni Osjana" W pewnym momencie nie wytrzymuje, rzuca się na dziewczynę z pocałunkami. Ona wzburzona ucieka do innego pomieszczenia. A Werter wraca do domu, pisze list pożegnalny do ukochanej. Następnie wysyła posłańca, który w jego imieniu pożycza pistolety od męża Lotty. Werter uporządkowuje swoje sprawy i dokumenty, by o dwunastej w nocy, ubrany w niebieski frak i żółtą kamizelkę, strzelić do siebie. Nie ginie na miejscu, umiera w cierpieniu. Rano odnajduje go służący. Zawiadomieni zostają Lotta, Albert i komisarz. Chowają go koło jedenastej w nocy między dwoma lipami w rogu starego cmentarza. Albert i Lotta nie biorą udziału w pogrzebie.
"Cierpienia młodego Wertera" od razy podbiły serca czytelników. Młodzież niemiecka po przeczytaniu przeszła tzw. Gorączkę werterowską. Wśród łez deklamowano całe fragmenty utworu. Niebieski frak i żółta kamizelka stały się najmodniejszym strojem, wzrosła liczba samobójstw, a Werter i Lotta stali się popularnym motywem pojawiającym się na porcelanie, obrazach, czy rzeźbach. W oparciu o powieść powstało nawet kilka oper.
