siedzieć
Old Polish
Etymology
Inherited from Proto-Slavic *sěděti. First attested in 1301–1350.
Verb
siedzieć impf
- to sit (to be positioned on one's buttocks)
- 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter], Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 68, 15:
- Przeciwo mne molwili sø, gisz sedzeli we wroczech (sedebant in porta)
- [Przeciwo mnie mołwili są, jiż siedzieli we wrociech (sedebant in porta)]
- 1880 [Middle of the 15th century], Sprawozdania Komisji Językowej Akademii Umiejętności, volume I, page 89:
- Vkazaly sze gym roszny... yęzykowye yako ogyen, szyedzal na kaszdem z nych seditque supra singulos eorum (Act 2, 3)
- [Ukazały sie jim rozni... językowie jako ogień, siedział na każdem z nich seditque supra singulos eorum (Act 2, 3)]
- Middle of the 15th century, Rozmyślanie o żywocie Pana Jezusa, page 294:
- Ceperunt, qui simul recumbebant, szyedzely, divere in se (Luc 7, 49)
- [Ceperunt, qui simul recumbebant, siedzieli, divere in se (Luc 7, 49)]
- c. 1301-1350, Kazania świętokrzyskie, page dv 17:
- A trece gy (sc. boga wszechmogącego) uidal [uidal] Ezechiel na uisokem stolcy sedøcego
- [A trzecie ji (sc. Boga wszechmogącego) widział Ezechyjel na wysokiem stolcy siedzącego]
- to sit; to be; to reside
- 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter], Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 136, 1:
- Na rzekach babylonskych tamo sedzely gesmy (super flumina Babylonis illic sedimus) y plakaly
- [Na rzekach babilońskich tamo siedzieli jesmy (super flumina Babylonis illic sedimus) i płakali]
- to be settled somewhere; to lease someone else's property in exchange for the performance of specific obligations
- 1888 [1393], Romuald Hube, editor, Zbiór rot przysiąg sądowych poznańskich, kościańskich, kaliskich, sieradzkich, piotrkowskich i dobrzyszyckich z końca wieku XIV i pierwszych lat wieku XV, Greater Poland, page 68:
- Iako praue Ondrzeyka szedzi na Margorzaczine oczcza sedliscu
- [Jako prawie Ondrzejka siedzi na Margorzacine oćca siedlisku]
- to exercise power
- 1959 [1400], Henryk Kowalewicz, Władysław Kuraszkiewicz, editors, Wielkopolskie roty sądowe XIV-XV wieku, Roty poznańskie, volume I, number 428, Poznań:
- Iacom wtenczasz szedzal na sandze ot woyewodi, kedi Smichna otsandzona poszasznich penadzy
- [Jakom wtenczas siedział na sądzie ot wojewody, kiedy Śmichna otsądzona posażnych pieniędzy]
- 1895 [1448–1450], Mikołaj Suled, edited by Franciszek Piekosiński, Tłumaczenia polskie statutów ziemskich, Kodeks Świętosławów, Warka, page 25:
- Paknyąly iana strona... trzykrocz wezwana szą na szandze szedzączym (praesidentibus) nye postway (pro postawy)
- [Paknięli jana strona... trzykroć wezwana się na sądzie siedzącym (praesidentibus) nie postawi]
- to be deprived of freedom
- 1930 [c. 1455], “Ex”, in Ludwik Bernacki, editor, Biblia królowej Zofii (Biblia szaroszpatacka), 12, 29:
- Zabyl pan wszitko pyrworodzone w szemy egipskyey, od pyrworodzonego ffar[a]onowa, ktory na stolczu gego szedzal (in solio eius sedebat) asz do pirworodzonego gego yøtey, ktorasz szedzala w czyemnyczy (erat in carcere)
- [Zabił Pan wszytko pirworodzone w ziemi ejipskiej, od pirworodzonego far[a]onowa, ktory na stolcu jego siedział (in solio eius sedebat), aż do pirworodzonego jego jętej, ktoraż siedziała w ciemnicy (erat in carcere)]
- to sit (to be placed, to be located)
- 1939 [end of the 14th century], Ryszard Ganszyniec, Witold Taszycki, Stefan Kubica, Ludwik Bernacki, editors, Psałterz florjański łacińsko-polsko-niemiecki [Sankt Florian Psalter], Zakład Narodowy imienia Ossolińskich, z zasiłkiem Sejmu Śląskiego [The Ossoliński National Institute: with the benefit of the Silesian Parliament], pages 121, 5:
- Bo tamo sø sedzely stolczowe w sødze (illic sederunt sedes in iudicio)
- [Bo tamo są siedzieli stolcowie w sądzie (illic sederunt sedes in iudicio)]
Derived terms
nouns
- siedzenie
- siedząca rada
verbs
- dosiedzieć pf
- na robocie siedzieć impf
- nasiedzieć impf
- odsiedzieć pf
- posiedzieć pf
- siedzieć na czynszu impf
- siedzieć na śmierć impf
- siedzieć pod ręką impf
- siedzieć w ciemnicy impf
- siedzieć w silnem impf
- w kłodzie siedzieć impf
- w nadzieję siedzieć impf
- w woli siedzieć impf
- wysiedzieć pf
- zasiedzieć pf
Related terms
nouns
- siedziane
References
- Boryś, Wiesław (2005) “siedzieć”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
- Mańczak, Witold (2017) “siedzieć”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
- B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “siedzieć”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
Polish
Etymology
Inherited from Old Polish siedzieć. Cognates include Latvian sēdēt, Lithuanian sėdėti and Latin sedeō.
Pronunciation
- IPA(key): /ˈɕɛ.d͡ʑɛt͡ɕ/
- (Middle Polish) IPA(key): /ˈɕɛ.d͡ʑɛt͡ɕ/
Audio (file) - Rhymes: -ɛd͡ʑɛt͡ɕ
- Syllabification: sie‧dzieć
Verb
siedzieć impf
- (intransitive, of people) to sit (to be positioned on one's buttocks)
- (intransitive, of animals) to sit (to have one's weight on the buttocks or on one's hind legs)
- (intransitive, of birds or flying insects) to sit (to stop flight somewhere)
- (intransitive, of objects or plants, etc.) to sit (to be strongly fastened somewhere; to be positioned)
- (intransitive, colloquial) to hang out (to spend some time somewhere)
- Synonym: przebywać
- (intransitive, colloquial) to serve time, to be in for (to serve a prison sentence)
- Synonyms: gnić, kiblować, odsiadywać
- Za co siedzisz? ― What are you in for?
- (intransitive, colloquial) to be engaged in something [+ nad (instrumental) = in what]
- (intransitive, colloquial, law) to distrain (to seize somebody's property in place of, or to force, payment of a debt) [+dative = whose property] [+ na (locative) = what property]
- Synonym: zajmować
- (intransitive) to reside (to take residence somewhere permanently)
- Synonym: mieszkać
- (intransitive, colloquial) to work (to have some position somewhere)
- (intransitive, colloquial) to sit on (to have in one's possession) [+ na (locative) = what]
Conjugation
Conjugation of siedzieć impf | |||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
person | singular | plural | |||||||||||||||||
masculine | feminine | neuter | virile | nonvirile | |||||||||||||||
infinitive | siedzieć | ||||||||||||||||||
present tense | 1st | siedzę | siedzimy | ||||||||||||||||
2nd | siedzisz | siedzicie | |||||||||||||||||
3rd | siedzi | siedzą | |||||||||||||||||
impersonal | siedzi się | ||||||||||||||||||
past tense | 1st | siedziałem, -(e)m siedział |
siedziałam, -(e)m siedziała |
siedziałom, -(e)m siedziało |
siedzieliśmy, -(e)śmy siedzieli |
siedziałyśmy, -(e)śmy siedziały | |||||||||||||
2nd | siedziałeś, -(e)ś siedział |
siedziałaś, -(e)ś siedziała |
siedziałoś, -(e)ś siedziało |
siedzieliście, -(e)ście siedzieli |
siedziałyście, -(e)ście siedziały | ||||||||||||||
3rd | siedział | siedziała | siedziało | siedzieli | siedziały | ||||||||||||||
impersonal | siedziano | ||||||||||||||||||
future tense | 1st | będę siedział, będę siedzieć |
będę siedziała, będę siedzieć |
będę siedziało, będę siedzieć |
będziemy siedzieli, będziemy siedzieć |
będziemy siedziały, będziemy siedzieć | |||||||||||||
2nd | będziesz siedział, będziesz siedzieć |
będziesz siedziała, będziesz siedzieć |
będziesz siedziało, będziesz siedzieć |
będziecie siedzieli, będziecie siedzieć |
będziecie siedziały, będziecie siedzieć | ||||||||||||||
3rd | będzie siedział, będzie siedzieć |
będzie siedziała, będzie siedzieć |
będzie siedziało, będzie siedzieć |
będą siedzieli, będą siedzieć |
będą siedziały, będą siedzieć | ||||||||||||||
impersonal | będzie siedzieć się | ||||||||||||||||||
conditional | 1st | siedziałbym, bym siedział |
siedziałabym, bym siedziała |
siedziałobym, bym siedziało |
siedzielibyśmy, byśmy siedzieli |
siedziałybyśmy, byśmy siedziały | |||||||||||||
2nd | siedziałbyś, byś siedział |
siedziałabyś, byś siedziała |
siedziałobyś, byś siedziało |
siedzielibyście, byście siedzieli |
siedziałybyście, byście siedziały | ||||||||||||||
3rd | siedziałby, by siedział |
siedziałaby, by siedziała |
siedziałoby, by siedziało |
siedzieliby, by siedzieli |
siedziałyby, by siedziały | ||||||||||||||
impersonal | siedziano by | ||||||||||||||||||
imperative | 1st | niech siedzę | siedźmy | ||||||||||||||||
2nd | siedź | siedźcie | |||||||||||||||||
3rd | niech siedzi | niech siedzą | |||||||||||||||||
active adjectival participle | siedzący | siedząca | siedzące | siedzący | siedzące | ||||||||||||||
contemporary adverbial participle | siedząc | ||||||||||||||||||
verbal noun | siedzenie |
Derived terms
adjectives
nouns
phrases
- a świstak siedzi i zawija je w te sreberka
- diabeł siedzi
- siedź, jak ci dobrze
proverbs
- kto nie ma miedzi, ten w domu siedzi
- kto nie ryzykuje, ten w kozie nie siedzi
- punkt widzenia zależy od punktu siedzenia
- siedź w kącie, a znajdą cię
- wiedzą sąsiedzi, jak kto siedzi
verbs
- dosiedzieć pf, dosiadywać impf
- nasiedzieć pf
- odsiedzieć pf, odsiadywać impf
- podsiedzieć pf, podsiadywać impf
- posiedzieć pf, posiadywać impf
- przesiedzieć pf, przesiadywać impf
- przysiedzieć pf, przysiadywać impf
- rozsiedzieć pf, rozsiadywać impf
- usiedzieć pf
- wysiedzieć pf, wysiadywać impf
verbs
- mieć na czym siedzieć impf
- podcinać gałąź impf, na której siedzi impf, podciąć gałąź pf, na której siedział pf
- siedzieć cicho jak mysz pod miotłą impf
- siedzieć i poganiać impf
- siedzieć jak na szpilkach impf
- siedzieć jak na tureckim kazaniu impf
- siedzieć kamieniem impf
- siedzieć na beczce prochu impf
- siedzieć na dwóch stołkach impf
- siedzieć na jajach impf
- siedzieć na karku impf
- siedzieć na ogonie impf
- siedzieć na tyłku impf, usiąść na tyłku pf
- siedzieć na walizkach impf
- siedzieć na żołądku impf, siąść na żołądku pf
- siedzieć okrakiem na barykadzie impf, usiąść okrakiem na barykadzie pf
- siedzieć po turecku impf
- siedzieć po uszy w gównie impf
- siedzieć w długach impf
- siedzieć w garach impf
- siedzieć w kącie impf
- siedzieć w kieszeni impf
- siedzieć w tej samej klasie impf
- siedzieć z nosem impf
- siedzieć z założonymi rękami impf, usiąść z założonymi rękami pf
Trivia
According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), siedzieć is one of the most used words in Polish, appearing 3 times in scientific texts, 3 times in news, 5 times in essays, 68 times in fiction, and 71 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 150 times, making it the 383rd most common word in a corpus of 500,000 words.[1]
References
- Ida Kurcz (1990) “siedzieć”, in Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej [Frequency dictionary of the Polish language] (in Polish), volume 2, Kraków, Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, page 527
Further reading
- siedzieć in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
- siedzieć in Polish dictionaries at PWN
- Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “siedzieć”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
- “SIEDZIEĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 2011 July 7
- Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “siedzieć”, in Słownik języka polskiego
- Aleksander Zdanowicz (1861) “siedzieć”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
- J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1915), “siedzieć”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 6, Warsaw, page 100
- siedzieć in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego
Silesian
Etymology
Inherited from Old Polish siedzieć.
Pronunciation
- IPA(key): /ˈɕɛd͡ʑɛt͡ɕ/
- Rhymes: -ɛd͡ʑɛt͡ɕ
- Syllabification: sie‧dzieć
Conjugation
Conjugation of siedzieć impf | |||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
person | singular | plural | |||||||||||||||||
masculine | feminine | neuter | virile | nonvirile | |||||||||||||||
infinitive | siedzieć | ||||||||||||||||||
present tense | 1st | siedzã | siedzymy | ||||||||||||||||
2nd | siedzisz | siedzicie | |||||||||||||||||
3rd | siedzi | siedzōm | |||||||||||||||||
past tense | 1st | siedziołch, siedziołech, siedzioł żech |
siedziałach siedziała żech |
siedziałoch1) siedziało żech1) |
siedzielimy, siedzielichmy |
siedziałymy, siedziałychmy | |||||||||||||
2nd | siedziołś, siedziołeś, siedzioł żeś |
siedziałaś siedziała żeś |
siedziałoś1) siedziało żeś1) |
siedzieliście, siedzieli żeście |
siedziałyście, siedziały żeście | ||||||||||||||
3rd | siedzioł | siedziała | siedziało | siedzieli | siedziały | ||||||||||||||
future tense | 1st | bydã siedzioł, bydã siedzieć |
bydã siedziała, bydã siedzieć |
bydã siedziało,1) bydã siedzieć |
bydymy siedziali, bydymy siedzieć |
bydymy siedziały, bydymy siedzieć | |||||||||||||
2nd | bydziesz siedzioł, bydziesz siedzieć |
bydziesz siedziała, bydziesz siedzieć |
bydziesz siedziało,1) bydziesz siedzieć |
bydziecie siedziali, bydziecie siedzieć |
bydziecie siedziały, bydziecie siedzieć | ||||||||||||||
3rd | bydzie siedzioł, bydzie siedzieć |
bydzie siedziała, bydzie siedzieć |
bydzie siedziało, bydzie siedzieć |
bydōm siedziali, bydōm siedzieć |
bydōm siedziały, bydōm siedzieć | ||||||||||||||
pluperfect tense2) |
1st | bōłch siedzioł, bōłech siedzioł, bōł żech siedzioł |
byłach siedziała była żech siedziała |
byłoch siedziało1) było żech siedziało1) |
byli my siedzieli, bylichmy siedzieli |
były my siedziały, byłychmy siedziały | |||||||||||||
2nd | bōłś siedzioł, bōłeś siedzioł, bōł żeś siedzioł |
byłaś siedziała była żeś siedziała |
byłoś siedziało1) było żeś siedziało1) |
byliście siedzieli, byli żeście siedzieli |
byłyście siedziały, były żeście siedziały | ||||||||||||||
3rd | bōł siedzioł | była siedziała | było siedziało1) |
były my siedzieli, byłychmy siedzieli |
były siedziały | ||||||||||||||
conditional | 1st | bych siedzioł | bych siedziała | byście siedzieli | by my siedziały, bychmy siedziały | ||||||||||||||
2nd | byś siedzioł | byś siedziała | byście siedzieli | byście siedziały | |||||||||||||||
3rd | by siedzioł | by siedziała | by siedziało | by siedzieli | by siedziały | ||||||||||||||
imperative | 1st | niych siedzã | siedźmy | ||||||||||||||||
2nd | siedź | siedźcie | |||||||||||||||||
3rd | niych siedzi | niych siedzōm | |||||||||||||||||
active adjectival participle | siedzōncy | siedzōncŏ | siedzōnce | siedzōncy | siedzōnce | ||||||||||||||
verbal noun | siedzynie | ||||||||||||||||||
1) Personal neuter forms might be considered nonstandard, protological, or nonce, appearing mostly in literature to refer to grammatically neuter nouns, however might also be used for people who prefer neuter forms. 2) The pluperfect is either archaic or obsolete and now used for conditional in the past. |
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.