brać
Old Polish
Etymology
Inherited from Proto-Slavic *bьrati. First attested in 1392.
Verb
brać impf
- to take (to grab with the hands)
- to gather
- to take furtively, to skim off, to pilfer
- to extract
- to pass long [+ na (accusative) = to whom]
- to pass responsibility [+ na (accusative)] or [+ ku (dative) = what reponsibility]
- to conclude; to infer
- to charge [+ od (genitive)], [+ u (genitive)], or [+ z (genitive) = whom], [+ za (accusative)] or [+genitive = for what]
- to occupy
- to confiscate
- to choose
- (reflexive with się) to leave, to go
- (reflexive with się, law) to appeal to a higher court
- (reflexive with się) to get prepared
- (reflexive with się) to personate
- (reflexive with się) to resist
Derived terms
nouns
- biernia
verbs
verbs
- brać bydlenie impf
- brać cierpienie impf
- brać imię impf
- brać moc impf
- brać na się zbroje impf
- brać nocną rzeczą impf
- brać prze Bóg impf
- brać przykład impf
- brać przysięgi impf
- brać szkodę impf
- brać w dziedzictwo impf
- brać w prawo impf
- brać w się impf
- brać wolę impf
- brać wstecz impf
- brać z jęctwa impf
- brać z świata impf
- brać ślub impf
References
- Boryś, Wiesław (2005) “brać”, in Słownik etymologiczny języka polskiego (in Polish), Kraków: Wydawnictwo Literackie, →ISBN
- Sławski, Franciszek (1958-1965) “brać”, in Jan Safarewicz, Andrzej Siudut, editors, Słownik etymologiczny języka polskiego [Etymological dictionary of the Polish language] (in Polish), Kraków: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
- Mańczak, Witold (2017) “brać”, in Polski słownik etymologiczny (in Polish), Kraków: Polska Akademia Umiejętności, →ISBN
- Bańkowski, Andrzej (2000) “brać”, in Etymologiczny słownik języka polskiego [Etymological Dictionary of the Polish Language] (in Polish)
- B. Sieradzka-Baziur, editor (2011–2015), “brać”, in Słownik pojęciowy języka staropolskiego [Conceptual Dictionary of Old Polish] (in Polish), Kraków: IJP PAN, →ISBN
Polish
Etymology 1
Inherited from Old Polish brać. Cognate with English bear.
Pronunciation
- IPA(key): /brat͡ɕ/
- (Middle Polish) IPA(key): /ˈbrat͡ɕ/
Audio 1, brać (file) Audio 2, brać się (file) - Rhymes: -at͡ɕ
- Syllabification: brać
Verb
brać impf (perfective wziąć)
- (transitive) to take (to grab with the hands) [+instrumental = with what] [+ za (accusative) = by what part]
- (transitive) to take (grabbing with one's hands, to place somewhere)
- (transitive) to take in (to agree to take care of)
- (transitive) to take (to allow to join)
- (transitive) to take (to ensure that one has something with them when they depart)
- (transitive) to take, to charge (to ask for or demand a certain amount of money for something) [+ za (accusative) = for what]
- (transitive) to take (to have temporarily, e.g. a room at a hotel)
- (transitive) to take (to hire a particular person for a job or task)
- (transitive) to take; to get (to gain from a particular source, e.g. a resource)
- brać pomysł ― to get an idea
- (transitive) to take, to take away (to deprive of) [+dative = from whom]
- Synonym: zabrać
- (transitive) to take (to force someone to go somewhere, e.g. to the police)
- (transitive) to take (to ingest e.g. medicine)
- (transitive) to take (to conquer, to gain e.g. a city)
- (transitive, vulgar, of men) to take (to have sexual relations with a woman)
- Synonyms: see Thesaurus:uprawiać seks
- (transitive, colloquial) to take (to pass on the road while driving)
- Synonym: wyprzedzać
- (transitive) to take (to consider someone or something to be something, especially unfairly) [+ za (accusative) = for what]
- (transitive) to get someone to do something (to convince someone to taking a particular action) [+ na (accusative) = to what]
- (transitive) to take; to get (as a light verb, to be the performer or subject of an action)
- brać prysznic ― to take a shower
- brać masaż ― to get a massage
- brać ślub ― to get married
- (transitive, of emotions, diseases, etc.) to take (to appear in someone's body or psyche)
- (transitive, fishing) to bite; to take (to attach to a hook on a rod; to be caught) [+ na (accusative) = with what bait]
- (transitive) to take on (to accept a position or function)
- (transitive) to take (to defeat someone or something)
- (transitive) to put on (to begin wearing some article of clothing) [+ w (accusative) = what clothing]
- (transitive, colloquial) to take (to interest, to grab someone's attention)
- (intransitive, of weather) to build up
- (transitive) to get (to understand somehow)
- (transitive) to take (to get hit)
- Synonym: dostawać
- (transitive) to take after, to get from (to inherit some traits)
- (transitive) to take, to choose, to select
- Synonym: wybrać
- (reflexive with się) to take oneself (to grab oneself by something) [+ pod (accusative)] or [+ za (accusative) = by what]
- (reflexive with się) to take each other (to grab each other by something) [+ pod (accusative)], [+ w (accusative)], or [+ za (accusative) = by what]
- (reflexive with się) to get to (to begin to do some activity) [+ do (genitive)] or (proscribed) [+ za (accusative) = to what]
- brać się do roboty ― to get to work
- (reflexive with się) to be convinced (to allow oneself to be convinced to doing something) [+ na (accusative) = to what]
- (reflexive with się, colloquial) to take on (to begin to deal intensively with matters related to a specific person) [+ za (accusative) = whom]
- (reflexive with się, colloquial) to come from (to have a source from)
- (reflexive with się, obsolete) to be deceived
- Synonym: nabrać się
- (reflexive with się, obsolete) to get to (to arrive, to go to)
- Synonym: udawać się
Conjugation
Conjugation of brać impf | |||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
person | singular | plural | |||||||||||||||||
masculine | feminine | neuter | virile | nonvirile | |||||||||||||||
infinitive | brać | ||||||||||||||||||
present tense | 1st | biorę | bierzemy | ||||||||||||||||
2nd | bierzesz | bierzecie | |||||||||||||||||
3rd | bierze | biorą | |||||||||||||||||
impersonal | bierze się | ||||||||||||||||||
past tense | 1st | brałem, -(e)m brał |
brałam, -(e)m brała |
brałom, -(e)m brało |
braliśmy, -(e)śmy brali |
brałyśmy, -(e)śmy brały | |||||||||||||
2nd | brałeś, -(e)ś brał |
brałaś, -(e)ś brała |
brałoś, -(e)ś brało |
braliście, -(e)ście brali |
brałyście, -(e)ście brały | ||||||||||||||
3rd | brał | brała | brało | brali | brały | ||||||||||||||
impersonal | brano | ||||||||||||||||||
future tense | 1st | będę brał, będę brać |
będę brała, będę brać |
będę brało, będę brać |
będziemy brali, będziemy brać |
będziemy brały, będziemy brać | |||||||||||||
2nd | będziesz brał, będziesz brać |
będziesz brała, będziesz brać |
będziesz brało, będziesz brać |
będziecie brali, będziecie brać |
będziecie brały, będziecie brać | ||||||||||||||
3rd | będzie brał, będzie brać |
będzie brała, będzie brać |
będzie brało, będzie brać |
będą brali, będą brać |
będą brały, będą brać | ||||||||||||||
impersonal | będzie brać się | ||||||||||||||||||
conditional | 1st | brałbym, bym brał |
brałabym, bym brała |
brałobym, bym brało |
bralibyśmy, byśmy brali |
brałybyśmy, byśmy brały | |||||||||||||
2nd | brałbyś, byś brał |
brałabyś, byś brała |
brałobyś, byś brało |
bralibyście, byście brali |
brałybyście, byście brały | ||||||||||||||
3rd | brałby, by brał |
brałaby, by brała |
brałoby, by brało |
braliby, by brali |
brałyby, by brały | ||||||||||||||
impersonal | brano by | ||||||||||||||||||
imperative | 1st | niech biorę | bierzmy | ||||||||||||||||
2nd | bierz | bierzcie | |||||||||||||||||
3rd | niech bierze | niech biorą | |||||||||||||||||
active adjectival participle | biorący | biorąca | biorące | biorący | biorące | ||||||||||||||
passive adjectival participle | brany | brana | brane | brani | brane | ||||||||||||||
contemporary adverbial participle | biorąc | ||||||||||||||||||
verbal noun | branie |
Verb
brać impf (perfective wziąć)
Conjugation
Conjugation of brać | |
---|---|
infinitive | brać |
present indicative | bierze |
past indicative | brało |
future indicative | będzie brać będzie brało |
conditional | brałoby by brało |
imperative | niech bierze |
Derived terms
adjectives
adverb
nouns
verbs
- dobrać pf, dobierać impf
- nabrać pf, nabierać impf
- obrać pf, obierać impf
- odebrać pf, odbierać impf
- pobrać pf, pobierać impf
- podebrać pf, podbierać impf
- pozbierać pf
- przebrać pf, przebierać impf
- [przedsięwziąć pf], przedsiębrać impf
- przybrać pf, przybierać impf
- rozebrać pf, rozbierać impf
- ubrać pf, ubierać impf
- webrać pf, wbierać impf
- wezbrać pf, wzbierać impf
- wybrać pf, wybierać impf
- zabrać pf, zabierać impf
- zebrać pf, zbierać impf
verbs
- brać azymut pf, wziąć azymut impf
- brać do galopu pf, wziąć do galopu impf
- brać do kieszeni pf, wziąć do kieszeni impf
- brać do ręki pf, wziąć do ręki impf
- brać do siebie pf, wziąć do siebie impf
- brać dupę w troki pf, wziąć dupę w troki impf
- brać górę pf, wziąć górę impf
- brać górę pf, wziąć górę impf
- brać i zrobić pf, wziąć i robić impf
- brać na ambit pf, wziąć na ambit impf
- brać na bajer pf, wziąć na bajer impf
- brać na cel pf, wziąć na cel impf
- brać na języki pf, wziąć na języki impf
- brać na kieł pf, wziąć na kieł impf
- brać na klatę pf, wziąć na klatę impf
- brać na lep pf, wziąć na lep impf
- brać na rozum pf, wziąć na rozum impf
- brać na spytki pf, wziąć na spytki impf
- brać na swoje barki pf, wziąć na swoje barki impf
- brać na swoje sumienie pf, wziąć na swoje sumienie impf
- brać na tapet pf, wziąć na tapet impf
- brać na warsztat pf, wziąć na warsztat impf
- brać na widelec pf, wziąć na widelec impf
- brać na wstrzymanie pf, wziąć na wstrzymanie impf
- brać nogi za pas pf, wziąć nogi za pas impf
- brać odpowiedzialność pf, wziąć odpowiedzialność impf
- brać po pysku pf, wziąć po pysku impf
- brać początek pf, wziąć początek impf
- brać pod fleki pf, wziąć pod fleki impf
- brać pod lupę pf, wziąć pod lupę impf
- brać pod uwagę pf, wziąć pod uwagę impf
- brać pod włos pf, wziąć pod włos impf
- brać poprawkę pf, wziąć poprawkę impf
- brać przykład pf, wziąć przykład impf
- brać się do rzeczy pf, wziąć się do rzeczy impf
- brać się na sposób pf, wziąć się na sposób impf
- brać się w garść pf, wziąć się w garść impf
- brać się za bary pf, wziąć się za bary impf
- brać się za łby pf, wziąć się za łby impf
- brać sobie do serca pf, wziąć sobie do serca impf
- brać sprawy w swoje ręce pf, wziąć sprawy w swoje ręce impf
- brać stronę pf, wziąć stronę impf
- brać udział pf, wziąć udział impf
- brać w jednej koszuli pf, wziąć w jednej koszuli impf
- brać w karby pf, wziąć w karby impf
- brać w łapę pf, wziąć w łapę impf
- brać w łeb pf, wziąć w łeb impf
- brać w nawias pf, wziąć w nawias impf
- brać w obroty pf, wziąć w obroty impf
- brać w pacht pf, wziąć w pacht impf
- brać w rachubę pf, wziąć w rachubę impf
- brać w swoje ręce pf, wziąć w swoje ręce impf
- brać z sufitu pf, wziąć z sufitu impf
- brać za dobrą monetę pf, wziąć za dobrą monetę impf
- brać za frak pf, wziąć za frak impf
- brać za mordę pf, wziąć za mordę impf
- brać za złe pf, wziąć za złe impf
- cholera bierze pf, cholera wzięła impf
- diabli biorą pf, diabli wzięli impf
- nie brać do ust pf, nie wziąć do ust impf
Trivia
According to Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej (1990), brać is one of the most used words in Polish, appearing 25 times in scientific texts, 38 times in news, 26 times in essays, 32 times in fiction, and 42 times in plays, each out of a corpus of 100,000 words, totaling 162 times, making it the 355th most common word in a corpus of 500,000 words.[1]
Etymology 2
Back-formation from bracia.
Pronunciation
- IPA(key): /brat͡ɕ/
Audio (file) - Rhymes: -at͡ɕ
- Syllabification: brać
Declension
References
- Ida Kurcz (1990) “brać”, in Słownik frekwencyjny polszczyzny współczesnej [Frequency dictionary of the Polish language] (in Polish), volume 1, Kraków, Warszawa: Polska Akademia Nauk. Instytut Języka Polskiego, page 32
Further reading
- brać in Wielki słownik języka polskiego, Instytut Języka Polskiego PAN
- brać in Polish dictionaries at PWN
- Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “brać”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
- Maria Renata Mayenowa, Stanisław Rospond, Witold Taszycki, Stefan Hrabec, Władysław Kuraszkiewicz (2010-2023) “brać się”, in Słownik Polszczyzny XVI Wieku [A Dictionary of 16th Century Polish]
- “BRAĆ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 2023 March 23
- “BRAĆ%20SIĘ”, in Elektroniczny Słownik Języka Polskiego XVII i XVIII Wieku [Electronic Dictionary of the Polish Language of the XVII and XVIII Century], 02.09.2010
- Samuel Bogumił Linde (1807–1814) “brać”, in Słownik języka polskiego
- Aleksander Zdanowicz (1861) “brać”, in Słownik języka polskiego, Wilno 1861
- J. Karłowicz, A. Kryński, W. Niedźwiedzki, editors (1900), “brać”, in Słownik języka polskiego (in Polish), volume 1, Warsaw, page 198
- brać in Narodowy Fotokorpus Języka Polskiego
Silesian
Etymology
Inherited from Old Polish brać.
Pronunciation
- IPA(key): /ˈbrat͡ɕ/
- Rhymes: -at͡ɕ
- Syllabification: brać
Verb
brać impf (perfective wziōńś)
Conjugation
Conjugation of brać impf | |||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
person | singular | plural | |||||||||||||||||
masculine | feminine | neuter | virile | nonvirile | |||||||||||||||
infinitive | brać | ||||||||||||||||||
present tense | 1st | bierã | bierymy | ||||||||||||||||
2nd | bieresz | bierecie | |||||||||||||||||
3rd | biere | bierōm | |||||||||||||||||
past tense | 1st | brołch, brołech, broł żech |
brałach brała żech |
brałoch1) brało żech1) |
bralimy, bralichmy |
brałymy, brałychmy | |||||||||||||
2nd | brołś, brołeś, broł żeś |
brałaś brała żeś |
brałoś1) brało żeś1) |
braliście, brali żeście |
brałyście, brały żeście | ||||||||||||||
3rd | broł | brała | brało | brali | brały | ||||||||||||||
future tense | 1st | bydã broł, bydã brać |
bydã brała, bydã brać |
bydã brało,1) bydã brać |
bydymy brali, bydymy brać |
bydymy brały, bydymy brać | |||||||||||||
2nd | bydziesz broł, bydziesz brać |
bydziesz brała, bydziesz brać |
bydziesz brało,1) bydziesz brać |
bydziecie brali, bydziecie brać |
bydziecie brały, bydziecie brać | ||||||||||||||
3rd | bydzie broł, bydzie brać |
bydzie brała, bydzie brać |
bydzie brało, bydzie brać |
bydōm brali, bydōm brać |
bydōm brały, bydōm brać | ||||||||||||||
pluperfect tense2) |
1st | bōłch broł, bōłech broł, bōł żech broł |
byłach brała była żech brała |
byłoch brało1) było żech brało1) |
byli my brali, bylichmy brali |
były my brały, byłychmy brały | |||||||||||||
2nd | bōłś broł, bōłeś broł, bōł żeś broł |
byłaś brała była żeś brała |
byłoś brało1) było żeś brało1) |
byliście brali, byli żeście brali |
byłyście brały, były żeście brały | ||||||||||||||
3rd | bōł broł | była brała | było brało1) |
były my brali, byłychmy brali |
były brały | ||||||||||||||
conditional | 1st | bych broł | bych brała | byście brali | by my brały, bychmy brały | ||||||||||||||
2nd | byś broł | byś brała | byście brali | byście brały | |||||||||||||||
3rd | by broł | by brała | by brało | by brali | by brały | ||||||||||||||
imperative | 1st | niych bierã | biermy | ||||||||||||||||
2nd | bier | biercie | |||||||||||||||||
3rd | niych biere | niych bierōm | |||||||||||||||||
active adjectival participle | bierōncy | bierōncŏ | bierōnce | bierōncy | bierōnce | ||||||||||||||
passive adjectival participle | brany | branŏ | brane | brani | brane | ||||||||||||||
verbal noun | branie | ||||||||||||||||||
1) Personal neuter forms might be considered nonstandard, protological, or nonce, appearing mostly in literature to refer to grammatically neuter nouns, however might also be used for people who prefer neuter forms. 2) The pluperfect is either archaic or obsolete and now used for conditional in the past. |
This article is issued from Wiktionary. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.