Wojskowa Kadra Szkolna
Ilustracja
Odznaka pamiątkowa
Historia
Państwo

 Polska

Sformowanie

1917

Rozformowanie

20 czerwca 1919

Komendanci
Pierwszy

Stanisław Paczos

Ostatni

Tadeusz Bronikowski

Konflikty zbrojne
I wojna światowa
Organizacja
Dyslokacja

Lublin

Formacja

Polska Organizacja Wojskowa

Wojskowa Kadra Szkolna – organizacja niepodległościowa o charakterze wojskowym, zrzeszająca uczniów lubelskich szkół średnich męskich w latach 1917–1919.

Organizacja kadry

Kadra powstała jesienią 1917 w Lublinie i była podporządkowana Komendzie Polskiej Organizacji Wojskowej, która przydzieliła do niej wszystkich uczniów peowiaków w charakterze przyszłych podoficerów[1][2]. Kadra została zorganizowana w jeden batalion w składzie czterech kompanii[3]. W kompanii było od czterech do ośmiu plutonów oraz podoficer rachunkowy, podoficer za frontem i dwóch trębaczy lub doboszy[2][4][3]. Pluton składał się z komendanta plutonu (plutonowego) i czterech sekcji[2]. W każdej sekcji był sekcyjny i ośmiu szeregowców[2].

Batalionem kadry dowodzili kolejno: Stanisław Paczos (poległ 16 sierpnia 1920), Stefan Grzebalski, Jan Kiełłpsz (poległ 7 lipca 1920) i Tadeusz Bronikowski[5][6][7][8]. Obowiązki adiutanta pełnił Zygmunt Androwicz, a po nim Witold Dłużniewski[6].

Kompania 1. została zorganizowana głównie z uczniów Szkoły Lubelskiej, a jej I pluton stanowili uczniowie Szkoły Rzemieślniczej imienia Stanisława Syroczyńskiego[9][3].

Obsada personalna 1. kompanii:

  • kompanijny – Aleksander Zdanowicz,
  • komendant I plutonu – Kazimierz Janisławski i Henryk Olszewski,
  • komendant II plutonu – Zygmunt Kosior,
  • komendant III plutonu – Klemens Janicki,
  • komendant IV plutonu – Jerzy Łada-Łobarzewski,
  • komendant V plutonu – Włodzimierz Łada-Łobarzewski,
  • komendant VI plutonu – Henryk Skup,
  • komendant VII plutonu – Mieczysław Lucjan Zaleski,
  • komendant VIII plutonu – Marian Bobrowski[3].

Kompania 2. powstała w 8-klasowej Prywatnej Szkole Filologicznej im. Staszica z uczniów klas VI-VIII, a także uczniów młodszych, którzy „wykazali się silną budową ciała”[2][9]. Kompania należała do najliczniejszych i najlepiej wyszkolonych[10]. W 1917 liczyła około 150 ludzi[5].

Obsada personalna 2. kompanii:

  • kompanijny – Karol Durko, a następnie Henryk Konrad,
  • zastępca kompanijnego i komendant I plutonu – Kazimierz Grzybowski,
  • komendant II plutonu – Janusz Loeffler,
  • komendant III plutonu – Stanisław Dunin–Rzuchowski (poległ),
  • komendant IV plutonu – Wojciech Certowicz,
  • komendant V plutonu – Józef Trzciński (poległ)[5][7].

Kompanię 3. utworzyli uczniowie Szkoły Handlowej Zgromadzenia Kupców Miasta Lublina, późniejszego Gimnazjum Męskiego imienia Augusta i Juliusza Vetterów[9][3].

Obsada personalna 3. kompanii:

  • kompanijny – Stefan Bieganowski,
  • komendant I plutonu – Tadeusz Winnicki,
  • komendant II plutonu – Kazimierz Baudounin de Courtenay (zmarł z ran 4 marca 1919 jako podchorąży 36 pp[11][12]),
  • komendant III plutonu – Władysław Ciechoński,
  • komendant IV plutonu – Konstanty Dłużniewski,
  • komendant V plutonu – Stefan Sauter[7].

Do 4. kompanii należeli uczniowie Szkoły Realnej Zrzeszenia Nauczycieli imienia Hetmana Jana Zamoyskiego[9][3].

Obsada personalna 4. kompanii:

  • kompanijny – Bukowski-Rawicz,
  • komendant I plutonu – Kacper Kantorowicz,
  • komendant II plutonu – Romuald Wojewódzki,
  • komendant III plutonu – Piotr Woźniak,
  • komendant IV plutonu – Czesław Kuncewicz,
  • komendant V plutonu – Marian Skup[7].

Projekt zorganizowania oddziału żeńskiego nie został zrealizowany[13]. Propagatorkami utworzenia oddziału były uczennice Szkoły Handlowej Żeńskiej Kunickiego: Stefania Kiełłpszówna (siostra Jana) i Wanda Dąbrowska[13]. Jednym z kadrowiaków był Antoni Starnawski.

Działalność

Do około 15 listopada 1918 kadra pełniła służbę wartowniczą na terenie miasta, po czym została zwolniona z tego zadania i zastąpiona przez organizujace się oddziały Wojska Polskiego i przybyłe do Lublina oddziały Polskiej Siły Zbrojnej[14]. Na podstawie oświadczenia nr 31 Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego kadrowiacy zostali zwolnieni z wojska jako uczniowie i wrócili do ław szkolnych[14]. Nie oznaczało to jednak rozwiązania kadry. Dostrzegając możliwość wykorzystania jej jako formacji pomocniczej względem wojska, zdecydowano o jej zachowaniu i zarejestrowaniu w Komendzie Miasta[14]. W szkołach wywieszono ogłoszenia wzywające do dobrowolnego powrotu do szeregów kadry i ponownej rejestracji[14]. W tym czasie kompanie liczyły po dwa plutony mimo, że przyjęto pewną ilość młodszych kolegów. 9 marca 1919, z powodu wyjścia oddziałów garnizonu lubelskiego na front ukraiński, kadra na rozkaz Komendy Miasta pobrała broń i objęła służbę wartowniczą przy magazynach na Bronowicach (1. kompania) oraz magazynach na Tatarach (2. kompania)[14]. Po kilkunastu dniach obie kompanie zostały zastąpione przez oddziały Wojska Polskiego[14]. Szkolenie kontynuowano do czerwca 1919[15]. W tym czasie, w związku ze stale zwiększającą się liczebnością Wojska Polskiego, postanowiono rozwiązać kadrę[15].

20 czerwca 1919 odbyło się uroczyste rozwiązanie batalionu kadry[15].

Umundurowanie, uzbrojenie i wyposażenie

Funkcyjni w batalionie nosili na lewej piersi sznurki plecione: sekcyjni – szare, plutonowi – zielone, kompanijni – czerwone i komendant batalionu – złoty[5][7]. Na szkolnych czapkach noszono po prawej stronie cyfrę oznaczającą numer kompanii, a po lewej stronie podobiznę Józefa Piłsudskiego[4][7].

Każdy z kadrowiaków powiniem posiadać pas, manierkę, plecak, od 1918 – bagnet, a na służbie karabin i dwie ładownice[5].

Odznaka pamiątkowa

W 1919 została wykonana i wręczona kadrowiakom odznaka pamiątkowa w kształcie krzyża o wymiarach 32x32 mm, wykonana w mosiądzu, srebrzona, jednoczęściowa. Rewers z płytką kontrą. Mocowana na słupek z nakrętką o średnicy 16 mm, sygnowaną „Fabr. Graw. Emal. J. Knedler Warszawa Nowy Świat 45”[15][16][17].

Przypisy

Bibliografia

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.