major kawalerii | |
Data i miejsce urodzenia |
4 marca 1901 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
4 lipca 1985 |
Przebieg służby | |
Lata służby |
1918–1947 |
Siły zbrojne | |
Jednostki | |
Główne wojny i bitwy |
I wojna światowa |
Odznaczenia | |
Antoni Starnawski, ps. „Leon”, „Leon Kmita”[1] (ur. 4 marca 1901 w Bzitem, zm. 4 lipca 1985 w Londynie) – major kawalerii Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.
Życiorys
Urodził się 4 marca 1901 w Bzitem, w ówczesnym powiecie krasnostawskim guberni lubelskiej, w rodzinie Leona i Stefanii z Mazurkiewiczów[2][3][4][5]. Był młodszym bratem Stefana (1899–1980), pułkownika kawalerii Wojska Polskiego[6]. W latach 1912–1918 uczęszczał do jednego z gimnazjum w Lublinie, kończąc naukę w klasie VI[7]. Od 20 września 1917 do 11 listopada 1918, jako uczeń należał do tamtejszej Wojskowej Kadry Szkolnej[8].
18 listopada 1918 wstąpił jako ochotnik do oddziału jazdy, formującego się w Tomaszowie Lubelskim[9]. Później razem z oddziałem został wcielony do organizowanego w Kraśniku 3. szwadronu 7 pułku ułanów[9]. W marcu 1919 został wysłany na Front Litewsko-Białoruski[9]. W szeregach 7 pułku ułanów walczył na wojnie z bolszewikami, awansując na starszego ułana i podchorążego[9]. 9 lutego 1921 rotmistrz Józef Smoleński, w zastępstwie dowódcy 7 puł. napisał we wniosku na odznaczenie Orderem Virtuti Militari: „podczas bitwy pod Lidą dnia 23 marca 1919 starszy ułan (obecnie podchorąży) Starnawski Antoni samorzutnie, grożąc granatami ręcznymi załodze lokomotywy i strzelając z karabinu zmusił sam jeden tę załogę w liczbie 15 ludzi do ucieczki, biorąc jednego jeńca i unieruchamiając tym sposobem lokomotywę”[10].
W 1923 ukończył pięciomiesięczny Kurs Doszkolenia dla chorążych i podchorążych Kawalerii i Wojsk Taborowych w Gnieźnie[11]. 28 maja 1923 prezydent RP mianował go z dniem 1 kwietnia 1923 podporucznikiem w korpusie oficerów jazdy i 10. lokatą z równoczesnym wcieleniem do 24 pułku ułanów w Kraśniku[11]. Później został przeniesiony do 7 puł. w Mińsku Mazowieckim[12][13], a z dniem 5 października 1925 przeniesiony do Korpusu Ochrony Pogranicza[14][15]. W listopadzie 1928 wrócił z KOP do 7 uł.[16] W marcu 1930 został przeniesiony do 5 pułku strzelców konnych w Tarnowie[17][18][19]. 22 lutego 1934 prezydent RP nadał mu z dniem 1 stycznia 1934 stopień rotmistrza w korpusie oficerów kawalerii i 19. lokatą[20]. Od 22 kwietnia 1937 był dowódcą szwadronu KOP „Hnilice Wielkie”[21][3]. W marcu 1939 był odkomenderowany z 8 pułku ułanów na stanowisko komendanta szkoły podoficerskiej ckm Krakowskiej Brygady Kawalerii w Tarnowskich Górach[22].
W kampanii wrześniowej 1939 dowodził szwadronem kolarzy nr 5 należącym do Krakowskiej Brygady Kawalerii[23][24]. W czasie okupacji niemieckiej służył kolejno w Związku Walki Zbrojnej, Armii Krajowej i Narodowych Siłach Zbrojnych[25]. Od 1 lipca 1944 był szefem sztabu Lubelskiego Okręgu NSZ i zastępcą szefa Okręgowej Komendy Akcji Specjalnej w Lublinie, a od 19 czerwca 1944 szefem sztabu 204 Pułku Piechoty NSZ[25]. 1 sierpnia 1945 wyjechał z Polski i przedostał się do 2 Korpusu we Włoszech[25]. Został przydzielony do 12 pułku ułanów[26]. W październiku 1946, jeszcze jako rotmistrz, był dowódcą oddziału likwidacyjnego pułku w Cingoli[27]. W 1946 awansował na majora. Zmarł 4 lipca 1985 w Londynie. Pochowany na cmentarzu w Pwllheli.
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 2679 – 1921[28][29][30][4][31]
- Krzyż Walecznych dwukrotnie[32][33][34]
- Medal Niepodległości – 22 kwietnia 1938 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”[35]
- Krzyż Zasługi[5]
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921[32]
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości[32]
- łotewski Medal Pamiątkowy 1918-1928 – 6 sierpnia 1929[36][32]
Przypisy
- ↑ Rzeczkowska 2019 ↓, s. 165.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 1, 4.
- 1 2 Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-07-08].
- 1 2 Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-07-08].
- 1 2 Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-07-08].
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2022-07-08].
- ↑ Kolekcja ↓, s. 2, 4.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 3, 4.
- 1 2 3 4 Kolekcja ↓, s. 4.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 6.
- 1 2 Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 36 z 5 czerwca 1923, s. 374.
- ↑ Rocznik Oficerski 1923 ↓, s. 613, 693.
- ↑ Rocznik Oficerski 1924 ↓, s. 555, 615.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 75 z 21 lipca 1925, s. 399.
- ↑ Rocznik Oficerski 1928 ↓, s. 334, 365.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 14 z 5 listopada 1928, s. 379.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 8 z 31 marca 1930, s. 107.
- ↑ Rocznik oficerów kawalerii 1930 ↓, s. 45, 102.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 164, 659.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 5 z 23 lutego 1934, s. 74.
- ↑ Wykazy imienne oficerów KOP ↓.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 690, 694.
- ↑ Przemsza-Zieliński 1995 ↓, s. 107, 375.
- ↑ Głowacki 1986 ↓, s. 100, 107, 311.
- 1 2 3 Rzeczkowska 2019 ↓, s. 165–166.
- ↑ Ułani Podolscy 1991 ↓, s. 400.
- ↑ Ułani Podolscy 1991 ↓, s. 317.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 39 z 29 października 1921, s. 1448.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 1.
- ↑ Księga Jazdy Polskiej 1938 ↓, s. 421.
- ↑ Laudyn 1931 ↓, s. 38.
- 1 2 3 4 Kolekcja ↓, s. 3.
- ↑ Rocznik Oficerski 1932 ↓, s. 164.
- ↑ Rybka i Stepan 2006 ↓, s. 136.
- ↑ M.P. z 1938 r. nr 93, poz. 143.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 12 z 6 sierpnia 1929, s. 243.
Bibliografia
- Starnawski Antoni. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari, sygn. I.482.52-4279 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2023-10-04].
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2022-01-19].
- Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
- Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
- Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
- Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
- Rocznik oficerów kawalerii. Warszawa: Nakładem „Przeglądu Kawaleryjskiego”, 1930.
- Władysław Laudyn: Zarys historji wojennej 7-go pułku ułanów lubelskich. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1931, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.
- Księga Jazdy Polskiej. Bolesław Wieniawa-Długoszowski (red.) Bronisław Rakowski (red.) Władysław Dziewanowski (red.) Karol Koźmiński (red.) Stanisław Strumph-Wojtkiewicz (red.) Stanisław Ostoja-Chrostowski (red.) Stanisław Haykowski (ilust.). Warszawa: Zakłady Graficzne Instytutu Wydawniczego „Biblioteka Polska”, 1938.
- Wykazy imienne oficerów brygad, pułków, batalionów oraz pozostałych jednostek Korpusu Ochrony Pogranicza → Archiwum Straży Granicznej. Szczecin.
- Ludwik Głowacki: Działania wojenne na Lubelszczyźnie w roku 1939. Wyd. 2. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie, 1986. ISBN 83-222-0377-2.
- Ułani Podolscy. Dzieje Pułku Ułanów Podolskich 1809–1947. Kazimierz Grocholski (red.). Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1991. ISBN 83-04-03664-9.
- Jan Przemsza-Zieliński: Wrześniowa Księga Chwały Kawalerii Polskiej. Warszawa: Wydawnictwo Bellona, 1995. ISBN 83-11-08380-0.
- Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.
- Ewa Rzeczkowska. Sprawa Leonarda Zub-Zdanowicza w dokumentacji 14 Sądu Polowego Dowództwa 2 Korpusu Polskiego i 12 Sądu Polowego Polskiego Korpusu Przysposobienia i Rozmieszczenia w latach 1945–1947. „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 1, 2019. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne. ISSN 1640-6281.