W zawieszeniu (ang. Suspense) – ostatnia, nieukończona powieść Josepha Conrada, opublikowana pośmiertnie w 1925, przygotowana z rękopisu przez Richarda Curle’a^[1].

Pierwsze polskie tłumaczenie wydał w 1960 Państwowy Instytut Wydawniczy pod tytułem Oczekiwanie, przekładu dokonał Jerzy Bohdan Rychliński^[2]. Pod tytułem W zawieszeniu powieść ukazała się w 1974 w tłumaczeniu Anny Przedpełskiej-Trzeciakowskiej, konsultacji marynistycznej dokonał Józef Miłobędzki^[3].

Historia wydania

Conrad zamierzał napisać powieść o czasach napoleońskich jeszcze w 1918, w trakcie kończenia Złotej strzały i Ocalenia, i pisał w korespondencji, że jest „przez cały czas obecna w [jego] myślach”^[4]. Pisać zaczął w 1920, nazywając ją „powieścią o Elbie”^[5] i „wielka powieścią śródziemnomorską”^[6], a nieco później, nadając jej prowizoryczny tytuł Wyspa odpoczynku^[7]. Mimo że wiosną 1921 był z żoną na Korsyce, gromadząc materiały do powieści, w końcu latem tegoż roku odłożył ją i zaczął pisać Korsarza^[8]. Wrócił do pisania pod koniec 1922, nadając jej tytuł W zawieszeniu^[9], ale książki nie zdążył ukończyć przed śmiercią.

Akcja powieści oparta jest w dużej mierze na głośnych pamiętnikach Adèle d'Osmond, Comtesse de Boigne^[10].

Fabuła

Akcja rozgrywa się w 1815 roku. Młody Anglik, Cosmo Latham, odwiedza Genuę w czasie, gdy na niedalekiej Elbie przebywa uwięziony Napoleon Bonaparte. Młodzieniec styka się ze środowiskiem dyplomatów i szpiegów krążących wokół osoby wygnanego cesarza^[11]. Powieść „ukazuje potężny wpływ napoleońskiego mitu na rozwój ruchów politycznych i społecznych we Włoszech”^[12].

Recepcja

Zdzisław Najder nazywa ją powieścią „wymarzoną” i „utęsknioną” przez autora^[13]. Sam Conrad pisał: „To duży utwór – największy od czasu W oczach Zachodu”^[14].

Niemniej powieść nie jest oceniana wysoko. Najder, porównując ją z innym niedokończonym utworem Conrada, Siostry pisze, że powieść „zdradza wiek i zmęczenie pisarza” oraz „styl ześlizguje się czasami w stronę łatwej banalności”, niemniej „obie [powieści] są w pełni europejskie, zarówno pod względem tła, jak i tematyki, która w obu wypadkach zdumiewa ambitnym rozmachem. Spośród ukończonych dzieł Conrada jedynie Nostromo i ewentualnie W oczach Zachodu mogą dorównać bogactwu tematyki W zawieszeniu”^[15].

Przypisy

Bibliografia

• Zdzisław Najder: Życie Conrada-Korzeniowskiego. T. 2. PIW, 1980.
• Zdzisław Najder: Sztuka i wierność. Szkice o twórczości Josepha Conrada. Halina Najder (przekł.). Opole: Uniwersytet Opolski, 2000.