Wojskowe Sanatorium w Zakopanem
Ilustracja
Model budynku sanatorium
Państwo

 Polska

Miejscowość

Kościelisko

Adres

Nędzy Kubińca 101

Kondygnacje

6

Rozpoczęcie budowy

1898 r.

Ukończenie budowy

1902 r.

Pierwszy właściciel

Kazimierz i Bronisława Dłuscy

Kolejni właściciele

Ministerstwo Spraw Wojskowych

Obecny właściciel

Agencja Mienia Wojskowego

Położenie na mapie gminy Kościelisko
Mapa konturowa gminy Kościelisko, po prawej znajduje się punkt z opisem „Wojskowe Sanatorium w Zakopanem”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko dolnej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „Wojskowe Sanatorium w Zakopanem”
Położenie na mapie województwa małopolskiego
Mapa konturowa województwa małopolskiego, na dole nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Wojskowe Sanatorium w Zakopanem”
Położenie na mapie powiatu tatrzańskiego
Mapa konturowa powiatu tatrzańskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Wojskowe Sanatorium w Zakopanem”
Ziemia49°17′19,2″N 19°54′15,0″E/49,288667 19,904167
Budowa obiektu

Wojskowe Sanatorium im. Marszałka Józefa Piłsudskiego, ob. ośrodek wypoczynkowy Rewita Zakopane w Kościelisku – jednostka organizacyjna służby zdrowia Wojska Polskiego II RP.

Historia sanatorium

Zostało stworzone w budynku sanatorium Dłuskich w Kościelisku, który w 1928 został nabyty przez Ministerstwo Spraw Wojskowych. Zostały wówczas utworzone Wojskowe Domy Wypoczynkowe (WDW). Wkrótce po przejęciu, ministerstwo przeprowadziło w budynku remont[1]. Równolegle w gmachu funkcjonowała siedziba Komendy Placu Zakopane.

19 września 1928 kierownik Ministerstwa Spraw Wojskowych generał dywizji Daniel Konarzewski zatwierdził skład osobowy Sanatorium Wojskowego w Zakopanem. Struktura organizacyjna sanatorium przewidywała funkcjonowanie:

  • komendanta sanatorium,
  • kwatermistrza,
  • plutonu administracyjnego,
  • oddziału kuracjuszy,
  • przychodni dentystycznej i
  • apteki sanatorium.

Personel sanatorium liczył 11 oficerów, 8 szeregowców, 10 urzędników, 7 niższych funkcjonariuszy i 8 pielęgniarek[2].

Sanatorium zostało uruchomione 24 października 1928 roku, jako zakład stały, czynny w ciągu całego roku, obliczony na 200 miejsc, z których 80 przypadało dla oficerów zawodowych i emerytowanych, 70 dla rodzin oficerów zawodowych, 28 dla podoficerów zawodowych i emerytowanych oraz 22 dla rodzin podoficerów zawodowych[3].

Sanatorium było przeznaczone do leczenia chorych z początkową, względnie mało rozwiniętą, dobrze rokującą gruźlicą płuc, o charakterze zamkniętym, posiadających duży zasób sił odpornościowych, jak również dla rekonwalescentów po przebytych wyniszczających chorobach[3].

3 lipca 1929 roku Minister Spraw Wojskowych marszałek Polski Józef Piłsudski zmienił nazwę Sanatorium Wojskowego w Zakopanem na „Wojskowe Sanatorium im. marszałka Józefa Piłsudskiego w Zakopanem gmina Kościelisko”[4].

Komendanci

W sanatorium lekarzem byli m.in. oficerowie lekarze Zdzisław Czaplicki, Włodzimierz Czerny, Feliks Nowakowski, Michał Bujwid, Adam Góral.

Po wybuchu II wojny światowej i agresji ZSRR na Polskę trzech z dyrektorów sanatorium zostało zamordowanych w ramach zbrodni katyńskiej z 1940: Z Czarnek w Katyniu[7], A. Szumski na Ukrainie[8], W. Rymaszewski w Charkowie[9]. Alfred Chełmicki zmarł w 1945[10].

Budynek

Budynek został wybudowany w latach 1898–1902[11]. Wówczas w 1902 sanatorium dla ludzi z chorobami płuc założyli Kazimierz i Bronisława Dłuscy. Budowę gmachu sanatorium wsparła siostra Bronisławy, Maria Skłodowska-Curie w 1911, co upamiętniono na tablicy pamiątkowej.

W gmachu funkcjonował Wojskowy Zespół Wypoczynkowy „Kościelisko” przy ulicy Nędzy Kubińca 101[12], który obecnie funkcjonuje jako ośrodek wypoczynkowy Rewita Kościelisko[13]. W 2020 ogłoszono, że budynek zostanie rozbudowany i zmodernizowany, po tym jak wyłoniono zwycięzców w konkursie[1].

Zobacz też

Przypisy

  1. 1 2 Ośrodek Rewita w Kościelisku od nowa: projekt modernizacji sanatorium Dłuskich [online], architektura.muratorplus.pl [dostęp 2024-01-18] (pol.).
  2. ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 25 z 19 września 1928 roku, poz. 290.
  3. 1 2 Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 30 z 2 listopada 1928 roku, poz. 333.
  4. ↑ Dz. Rozk. MSWojsk. Nr 22 z 3 lipca 1929 roku, poz. 215.
  5. ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 11 z 24 lipca 1928 roku, s. 229.
  6. 1 2 Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 7 z 23 października 1931 roku, s. 334.
  7. ↑ Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego: Katyń. Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, 2000. s. 91. [dostęp 2014-12-10].
  8. ↑ Ukraińska Lista Katyńska. Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, 1994. s. 95. [dostęp 2014-12-10].
  9. ↑ Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego: Charków. Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, 2003. s. 463. [dostęp 2014-12-10].
  10. ↑ Alfred Chełmicki z Chełmicy h. Nałęcz. sejm-wielki.pl. [dostęp 2014-12-10].
  11. ↑ Rewita WDW Kościelisko. rewita.pl. [dostęp 2014-12-10].
  12. ↑ DW „Kościelisko” w Kościelisku. wzw.zakopane.pl. [dostęp 2014-12-10]. [zarchiwizowane z tego adresu (10 grudnia 2014)].
  13. ↑ Rewita Kościelisko. Rewita.pl. [dostęp 2017-06-28].

Bibliografia

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.