Kłobuk (demon)

Kłobuk, kołbuk – w wierzeniach słowiańskich demon opiekujący się dobytkiem i ogniskiem domowym. Utożsamiany z duszą martwego płodu. Przybierał najczęściej postać zmokłej kury, a także kaczki, gęsi, sroki, wrony, kota, a nawet człowieka.

Wiara w kłobuki żywa była głównie w południowych (polskojęzycznych) rejonach dawnych Prus Wschodnich, przede wszystkim wśród Warmiaków (z południowej Warmii), w mniejszym zakresie wśród Mazurów.

Kłobuka można było sprowadzić do domu, kusząc go jedzeniem lub przygarniając kurczaka. Można także było go sobie „wyhodować”, zakopując pod progiem domu poroniony płód, który po siedmiu dniach (według innych podań: miesiącach lub latach) zamieniał się w kłobuka.

Kłobuk dbał o pomnożenie majątku swojego gospodarza. Czynił to jednak, okradając sąsiadów.

Odniesienia w kulturze

Wiarę Warmiaków w kłobuka opisuje Melchior Wańkowicz w reportażu z 1935 roku Na tropach Smętka. Kłobuk występuje w powieści Zbigniewa Nienackiego Raz w roku w Skiroławkach.

Motyw kłobuka pojawia się też w grze Wiedźmin 3: Dziki Gon^[1].

Zobacz też

bazyliszek (stworzenie mityczne)

Przypisy

↑ MichałM. Basta MichałM., Wiedźmin 3 – Akt I: Velen – Sprawy rodzinne (cz. 2) [online], Eurogamer.pl, 6 marca 2019 [dostęp 2021-08-17] .

Bibliografia

Barbara i Adam Podgórscy: Wielka Księga Demonów Polskich. Leksykon i antologia demonologii ludowej. Katowice: Wydawnictwo KOS, 2005. ISBN 83-89375-40-0.
Andrzej Szyjewski: Religia Słowian. Kraków: Wydawnictwo WAM, 2004. ISBN 83-7318-205-5.
Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Bajki Warmii i Mazur, Kraków 1956, S. 64ff.
Hanna Bień-Bielska, Słownictwo Warmii i Mazur, Wierzenia i obrzędy, Wrocław 1959, S. 10f.
Józef Jacek Rojek, Baśń o Kłobuku psotniku, Olsztyn 1987
Józef Jacek Rojek, Figle i psoty Kłobuka niecnoty, Olsztyn 2004

Religia i mitologia Słowian

Bóstwa	Chors Czarnobóg i Białobóg^{[nav 1]} Czarnogłów^{[nav 1]} Dadźbóg Dzidzileyla^{[nav 1]} Dziewanna^{[nav 1]} Flins^{[nav 1]} Hennil^{[nav 1]} Jarowit Jaryło^{[nav 1]} Jesza^{[nav 1]} Kupała^{[nav 1]} Łada^{[nav 1]} Marzanna Mokosz Nyja^{[nav 1]} Perepłut Perperuna Perun Pizamar Podaga Pogoda^{[nav 1]} Pogwizd^{[nav 1]} Porenut Porewit Pripegala^{[nav 1]} Prowe Radogost Rod Rodzanice Rugiewit Simargł Strzybóg Swarożyc Swaróg Świętowit Trojan^{[nav 1]} Trzygłów Weles Zorza Żywa Żywie^{[nav 1]}
Demony i duchy	ażdacha bannik bełt biali ludzie bies bieda błędne ogniki bobo boginka brodarica brzeginia bzionek chabernica chała chobołd chochlik chowaniec cicha cioty cmentarna baba czart ćmok ćmuch dobrochoczy dola domowik dworowy dydko dziwożona fajermon gnieciuch grad graniecnik gumiennik hurbóż jaroszek jędza julki kikimora kłobuk kocmeuch korgorusze lamia latawiec leszy licho ludki łapiduch macica mamuna maruda mężyk miawka miernik nocnica nawie oblakinia omacnica piwosznik plonek plunek płamęta płanetnik podciep pokuć polewik południca północnica poroniec poświst raróg rokitnik rusałka samodiwa skarbnik skrzak spor Srala Bartek stichija stopan strzyga tęsknica topielica uboże ustreł utopiec wampir wieszczy wietrzyca wiła wisielec wodnik zagorkinia zaraza złydnia zmora
Postacie mitologiczne i legendarne, bohaterowie bylin	Alosza Popowicz Baba Jaga Choryw Ciechan Czech Dobrynia Nikiticz Ilja Muromiec Iwan Carewicz Kazi Kij Kościej Nieśmiertelny Krak Krok Lech Lel i Polel^{[nav 1]} Liczyrzepa Libusza Łybedź Rus Michajło Potok Mikuła Sielaninowicz Sadko Šemík Szczek Światogor Tetka Waleska Wanda Waligóra i Wyrwidąb Wołch Wsiesławiewicz
Inne	Sabat uroczne oczy wilkołak zduhacz żmij
Miejsca kultu	Arkona Babia Przełęcz Batorz Bazaltowa Góra Biały Kościół Bugaj Ciemny Wądół Głomacz Gontyniec Góra Cerkwicka Góra Dobrzeszowska Góra Grodowa Góra Świętego Jana Góra Świętej Doroty Góra Witosławska Góry Wysokie Groß Raden Feldberg Kałdus Klimont Kobyla Góra Chronowska Kopaniec Kopiec Przemysława Lednica Górna Licheń Stary Lubomia Łany Wielkie Łobżenica Łysa Góra Łysica Mileszki Motycz Mucharz Nętno Nowosielce Ołobok Ślęża Poganowo Radogoszcz Radunia Rowokół Święta Góra (Gostyńska) Święta Góra (koło Staświn) Święty Bór Tropie Wawel Wolin Wyszkowo Wzgórze Chramowe Wzgórze Lecha (Gniezno) Zamczysko Zarańsko Zawada
Osoby związane z kultem i mitologią	Cioty Junak Kolędnicy Wiedźma Wołchw Żerca
Święta i obrzędy	Badnjak Bocianie łapy Dożynki Diduch Dziady Gaik Gromnica Jańskie rajtowanie Jare Święto Kolędowanie Kołacz Korowaj Kostroma Kostrubonko Kurentowanie Maslenica Noc Kupały Obiata Oczepiny Ostatki Peperuda Pogrzeb strzały Postrzyżyny Ptasie wesele Radonica Rękawka Rozpleciny Slava Stado Stypa Swaćba Ścinanie kani Śmigus-dyngus Szczodre Gody Tryzna Zażynki Zielone Świątki Żertwa
Obiekty kultowe	Chram Kapiszcze Kamienne bóstwo pogańskie z Małocina Stanica Światowid ze Zbrucza Świętowit woliński

Wikiprojekt:Mitologia słowiańska

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 Historyczność bóstwa kontrowersyjna.

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.