ლუშნუ ნინ
lušnu nin/šḳän
Obszar

Gruzja, Abchazja

Liczba mówiących

14 tys. (2015)

Pismo/alfabet

gruzińskie, dawniej cyrylica, łacińskie

Klasyfikacja genetyczna
Status oficjalny
UNESCO 3 zdecydowanie zagrożony↗
Ethnologue 7 wypierany↗
Kody języka
ISO 639-3 sva
IETF sva
Glottolog svan1243
Ethnologue sva
GOST 7.75–97 свс 585
Linguist List svan, sva
WALS sva
SIL sva
W Wikipedii
Zobacz też: język, języki świata
Wikipedia w języku gruzińskim
Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu.
Znak drogowy z napisami w języku swańskim

Język swański (sw. ლუშნუ ნინ, lušnu nin/šḳän; gruz. სვანური ენა, svanuri ena) – język kartwelski, którym posługuje się ok. 14 tys. ludzi (2015[1]), zamieszkujących północno-zachodni, wysokogórski region Gruzji – Swanetię, zwanych Swanami. Tworzy odrębną gałąź w ramach rodziny języków kartwelskich[2][3].

Podobnie jak inne języki kartwelskie swański nie jest uznawany przez władze Gruzji jako osobny język, a jako dialekt gruziński (mimo zdecydowanej opinii językoznawców, klasyfikujących je jako odrębne języki, ze względu na historię rozwoju). Skutkuje to brakiem wsparcia dla zachowania swańskiego i przyczynia się do przyspieszenia jego zaniku[4]. W powszechnym użyciu jest również język gruziński[1]. Gruziński służy jako lingua franca i język literacki[5]. Swański jest zdecydowanie zagrożony wymarciem[6].

Wiele spośród osób, które przeszły na gruziński, wciąż identyfikuje się jako Swanowie (co utrudnia określenie liczby użytkowników języka)[6].

Ze względu na swoją izolację geograficzną oparł się wielu wpływom innych języków[5].

Swański jest obecnie zapisywany pismem gruzińskim, choć historycznie wykorzystywano do jego zapisu również grażdankę i alfabet łaciński[1][4]. Jego forma pisana zaczęła być używana na szerszą skalę w XXI wieku, wraz z pojawieniem się nowoczesnych środków komunikacji[7].

Dialekty

Język swański dzieli się na następujące cztery dialekty i poddialekty:

  • górno-balski (ok. 15 000): uszgulski, kalajski, iparski, mulachski, mestyjski, lenzerski, latalski
  • dolno-balski (ok. 12 000): beczojski, cchumarski, ecerski, parski, czubechski, lachamski
  • laszchaski
  • lentechski: cheledzki, chopurski, rcchmelurski, czolurski

Przypisy

  1. 1 2 3 David M. Eberhard, Gary F. Simons, Charles D. Fennig (red.), Svan, [w:] Ethnologue: Languages of the World, wyd. 22, Dallas: SIL International, 2019 [zarchiwizowane z adresu 2019-06-06] (ang.).
  2. ↑ Jozef Genzor, Jazyky sveta: história a súčasnosť, wyd. 1, Bratislava: Lingea, 2015, s. 208, ISBN 978-80-8145-114-0, OCLC 950004358 (słow.).
  3. ↑ Tuite 2018 ↓, s. 6.
  4. 1 2 Dominik K. Cagara, Tomasz Wicherkiewicz: swański. [dostęp 2015-05-17].
  5. 1 2 Alexander Mikaberidze: Historical Dictionary of Georgia. Wyd. 2. Lanham: Rowman & Littlefield, 2015, s. 429, seria: Historical dictionaries of Europe. ISBN 978-1-4422-4146-6. OCLC 1442241462. [dostęp 2023-07-14]. (ang.).
  6. 1 2 Salminen 2007 ↓, s. 270.
  7. ↑ Tuite 2018 ↓, s. 5.

Bibliografia

  • Kevin Tuite: The Svan language. Département d’anthropologie, Université de Montréal, 2018. (ang.).
  • Tapani Salminen: Europe and North Asia. W: Christopher Moseley (red.): Encyclopedia of the World’s Endangered Languages. Abingdon–New York: Routledge, 2007, s. 211–282. DOI: 10.4324/9780203645659. ISBN 978-0-203-64565-9. ISBN 978-0-7007-1197-0. OCLC 47983733. (ang.).

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.