Język godoberyjski (ros. годоберинский язык) – jeden z niewielkich języków kaukaskich, używany przez Godoberów. Należy do języków andyjskich w zespole awaro-didojskim, tworzącym podgrupę wśród języków dagestańskich w grupie północno-wschodniej (nachsko-dagestańskiej) języków kaukaskich. Jest blisko spokrewniony z językiem botlichyjskim.

Językiem godoberyjskim posługuje się ludność w południowodagestańskich osiedlach Godoberi (od którego wywodzi się nazwa języka) oraz Zibirchali. Występują dwa dialekty, przy czym różnice dotyczą przede wszystkim cech wymowy^[1].

Według danych z 2010 r. posługuje się nim 130 osób^[2]. W 2007 r. oszacowano natomiast, że ma 2500–4000 użytkowników^[3]. Dane mówiące o liczbie użytkowników tego języka są bardzo rozbieżne i niepewne, według statystyk w 1926 r. języka tego używało ok. 2 tys. osób. W późniejszym czasie Godoberowie uznawani byli za odłam Awarów i tak też zapisywani podczas kolejnych spisów powszechnych. Szacunki z roku 1996 mówiły o 2,5–3 tys. użytkowników języka, natomiast według spisu powszechnego, przeprowadzonego na terenie Federacji Rosyjskiej w 2000 r. liczba osób posługujących się tym językiem wynosiła 39, z tego zaledwie 2 na terenie Dagestanu. Wyniki tego spisu są kwestionowane, przypuszcza się, iż Godoberowie stali się ofiarami manipulacji władz Dagestanu i że prawdziwe dane zostały z jakichś powodów sfałszowane. Porównanie danych statystycznych z różnych lat pozwala stwierdzić, iż użytkownicy godoberyjskiego zostali najprawdopodobniej uznani za użytkowników innego języka kaukaskiego (andyjskiego bądź też awarskiego), o ile, statystyki zostały przekłamane. Możliwe jest bowiem, iż w ciągu ostatnich lat doszło do pełnej asymilacji Godoberów, jednak przeczy temu działalność pewnej grupy osób, otwarcie deklarujących własną odrębność językową i narodowościową od innych wspólnot etnicznych Dagestanu.

Język ten nie wykształcił piśmiennictwa^[2]. Jest używany wyłącznie w sytuacjach nieformalnych, w domu, wśród przyjaciół. W charakterze języka literackiego używany jest język awarski^[2], jako największy język literacki Dagestanu. Języki awarski i rosyjski są wykorzystywane w edukacji oraz komunikacji ponadlokalnej^[3].

W języku godoberyjskim występują zapożyczenia z języków awarskiego, tureckiego i arabskiego. W XX w. znalazł się pod silnym wpływem języka rosyjskiego, zapożyczając m.in. słownictwo techniczne^[1].

Jest zdecydowanie zagrożony wymarciem, do czego przyczynia się niewielka liczebność społeczności, a także dominacja awarskiego. Dodatkowo nie jest szeroko znany dzieciom^[3].

Godoberyjski jest językiem ergatywnym. Posiada bardzo skomplikowaną deklinację (ze względu na znaczną liczbę przypadków) i względnie prostą koniugację.

Przypisy

Bibliografia

• TapaniT. Salminen TapaniT., Europe and North Asia, [w:] ChristopherCh. Moseley (red.), Encyclopedia of the World’s Endangered Languages, Abingdon–New York: Routledge, 2007, s. 211–282, DOI: 10.4324/9780203645659, ISBN 978-0-7007-1197-0, ISBN 978-0-203-64565-9, OCLC 47983733  (ang.).

Linki zewnętrzne

• Bibliografia prac dotyczących języka godoberyjskiego. l.u-tokyo.ac.jp. [zarchiwizowane z tego adresu (2011-05-26)].
• Ghodoberi, [w:] Ethnologue: Languages of the World, Dallas: SIL International [dostęp 2007-08-30]  (ang.).
• Ghodoberi. Endangered Languages Project. [dostęp 2023-09-24]. (ang.).