Dienogest
Ogólne informacje
Wzór sumaryczny

C20H25NO2

Masa molowa

311,42 g/mol

Identyfikacja
Numer CAS

65928-58-7

PubChem

68861

DrugBank

DB09123

Klasyfikacja medyczna
ATC

G03FA15, G03AB08

Dienogest (łac. dienogestum) – organiczny związek chemiczny z grupy syntetycznych pochodnych progesteronu.

Stosowany jako lek łączący farmakologiczne właściwości pochodnych 19-norprogestagenów i progesteronu, dzięki czemu charakteryzuje się wysoką bioaktywnością przy doustnym stosowaniu i krótkim okresem półtrwania. Powinowactwo dienogestu do receptora progesteronowego ludzkiej macicy stanowi ok. 10% powinowactwa progesteronu. Mimo tego, in vivo wykazuje on silne działanie progestegenne w stosunku do endometrium, nie ma natomiast właściwości estrogennych ani androgennych[3]. Wywiera wprawdzie działanie antyandrogenne, jednak nie posiada aktywności glikokortyko– i mineralokortykosterodów, dzięki czemu nie zwiększa ryzyka choroby zakrzepowo-zatorowej.

W randomizowanych, wieloośrodkowych badaniach Strowitzkiego i wsp. wykazano, że dienogest w dawce 2 mg dziennie jest tak samo skuteczny w redukcji bólu związanego z endometriozą, jak leuprorelina. Dodatkowo dienogest charakteryzował się lepszą tolerancją i rzadziej wywoływał uderzenia gorąca niż leuprorelina, minimalnie zmieniając mineralną gęstość kości i ich metabolizm. Badanie to, w którym randomizowano 252 pacjentki i które trwało 6 miesięcy, sugeruje, że dienogest może być oferowany jako efektywny i dobrze tolerowany lek w endometriozie związanej z bólem.

Mechanizm działania

Dienogest zmniejsza wytwarzanie endogennego estradiolu i tym samym tłumi jego oddziaływanie pobudzające wzrost na endometrium eutropowe i ektopowe. W przypadku ciągłego podawania prowadzi do wytworzenia środowiska enokrynnego z niedoborem estrogenów i nadmiarem gestagenów, powodując początkową przemianę wydzielniczą (decydualizację) z następowym zanikiem struktur endometrium, co może utrudniać zagnieżdżenie zarodka[4][5].

Dienogest w dawce 2 mg dziennie, poprzez bezpośredni wpływ na folikulogenezę, hamuje owulację przy niewielkich zmianach w uwalnianiu LH i FSH u większości pacjentek.

Wskazania do stosowania

Leczenie endometriozy. Hormonalne środki antykoncepcyjne do stosowania wewnętrznego, preparaty złożone.

Przeciwwskazania

Środki ostrożności

  1. Stosowanie preparatu przed wystąpieniem pierwszej miesiączki nie jest wskazane.
  2. U kobiet z występującą w wywiadzie ciążą pozamaciczną lub zaburzeniami czynności jajowodów, preparat stosować tylko po dokładnym rozważeniu korzyści w stosunku do ryzyka wystąpienia ciąży pozamacicznej.
  3. Kobiety z tendencją do ostudy powinny unikać ekspozycji na światło słoneczne lub promieniowanie UV podczas stosowania dienogestu.
  4. Niektóre preparaty dienogestu zawierają w swoim składzie laktozę – należy zwrócić na to uwagę przy stosowaniu u pacjentek z rzadko występującą dziedziczną nietolerancją galaktozy, niedoborem laktazy (czyli nietolerancją laktozy) lub zespołem złego wchłaniania glukozy–galaktozy, będących na diecie bezlaktozowej.
  5. Nie stosować w ciąży i okresie karmienia piersią. Jeśli wymagana jest antykoncepcja podczas leczenia preparatem, należy stosować metody niehormonalne.
  6. Zachować ostrożność u pacjentek:
    • z czynnikami ryzyka żylnej lub tętniczej choroby zakrzepowo-zatorowej (takimi jak: postępujący wiek, czas połogu, otyłość, dodatni wywiad osobisty lub rodzinny w kierunku zakrzepicy, palenie tytoniu, nadciśnienie tętnicze, długotrwałe unieruchomienie, operacja)
    • z czynnikami ryzyka osteoporozy
    • z depresją w wywiadzie
    • z żółtaczką zastoinową i (lub) świądem związanym z zastojem żółci w wywiadzie
    • z cukrzycą

Interakcje

Leki indukujące metabolizm wątrobowy: fenytoina, barbiturany, prymidon, karbamazepina, ryfampicyna, oraz prawdopodobnie oksykarbazepina, topiramat, felbamat, gryzeofulwina, newirapina, preparaty ziołowe zawierające dziurawiec zwyczajny, zwiększają klirens hormonów płciowych i osłabiają skuteczność dienogestu.

Leki hamujące CYP3A4: azolowe leki przeciwgrzybicze (np. ketokonazol, itrakonazol, flukonazol), cymetydyna, werapamil, makrolidy (np. erytromycyna, klarytromycyna, roksytromycyna), diltiazem, inhibitory proteazy (np. nefazodon, fluwoksamina, fluoksetyna) oraz sok grapefruitowy, mogą zwiększać stężenie progestagenowe krwi i prowadzić do wystąpienia działań niepożądanych.

Działania niepożądane

U większości pacjentek leczonych dienogestem występowały zmiany profilu krwawień menstruacyjnych: brak miesiączki, rzadkie, częste, nieregularne lub dłuższe krwawienia.

Dawkowanie

Doustnie 2 mg dienogestu raz dziennie o tej samej porze dnia. Preparat należy przyjmować codziennie bez przerwy, z posiłkiem lub bez posiłku.

Preparaty

Preparaty dostępne w Polsce w roku 2020[6]:

  • proste: Aridya, Diemono, Dienogest Stragen, Dimetrio, Endofemine, Endovelle, Probella, Symdieno, Tubanis, Visanne, Zafrilla
  • złożone:
    • dienogest + etynyloestradiol: Aidee, Astha, Atywia, Bonadea, Diener, Dionelle, Dorin, Ethinylestradiol/Dienogest Pharbil, Jeanine, Sibilla
    • dienogest + walerianian estradiolu: Juvinelle, Qlaira, Velbienne

Przypisy

  1. ↑ Dienogest, karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich, Merck, 12 października 2019, numer katalogowy: SML1468 [dostęp 2022-01-23]. (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
  2. ↑ Dienogest, [w:] ChemIDplus, United States National Library of Medicine [dostęp 2011-11-03] (ang.).
  3. ↑ S. Sasagawa, Y. Shimizu, Dienogest is a selective progesterone receptor agonist in transactivation analysis with potent oral endometrial activity due to its efficient pharmacokinetic profile, „Steroids”, 73 (2), 2008, s. 222–231, DOI: 10.1016/j.steroids.2007.10.003 (ang.).
  4. ↑ Bertram G. Katzung, Basic and Clinical Pharmacology, 2012.
  5. ↑ Ewa Obuchowicz, Farmakologia dla studentów i absolwentów kierunków medycznych, 2011.
  6. ↑ Wyszukiwarka produktów leczniczych. Nazwa powszechnie stosowana: Dienogestum, [w:] Rejestr Produktów Leczniczych [online] [dostęp 2020-11-19].

Bibliografia

  • Pharmindex. Kompendium leków, Warszawa: UBM Medica Polska, 2011, s. 1280, ISBN 978-83-62078-02-8.
  • Mirosław Wielgoś, Biblioteka ginekologa praktyka, Endometrioza, Gdańsk: Via Medica, 2010, s. 25–26, ISBN 978-83-7555-249-2.

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.