Wojna trzydziestoletnia

WOJNA TRZYDZIESTOLETNIA 1618-1648
Przyczyny:
-kryzys ekonomiczny wynikający ze sprzeczności między gospodarką towarowo pieniężną zachodu a rolniczo-surowcową gospodarką Europy środkowo-wschodniej
-upadek Hanzy
-antagonizmy francusko-habsburskie
-problem dominacji na Bałtyku
-załamanie się ustroju feudalnego
-konflikty na terenie Rzeczy na tle religijnym pomiędzy protestantami a katolikami (1608r. zawiązanie Unii Protestanckiej, 1609r. Ligi Katolickiej)
Fryderyk V-palatyn reński, książę elektor, stał na czele Unii Protestanckiej
Maksymilian I Bawarski-książę bawarski, stał na czele Ligi Katolickiej
- defenestracja praska-wyrzucenie przez okno zamku cesarskich urzędników( 23 maja 1618r.)
Etapy:
I etap czeski 1618-1620
Konflikt został wywołany wyborem na króla Ferdynanda Styryjskiego, zagorzałego katolika, Czesi uważali się za państwo popierające ruch reformacyjny, szlachta więc pozbawiła króla korony i oddała ją w ręce Fryderyka V, co wywołało wojnę z Austrią w latach 1619-1620(klęska pod Białą Górą 8 listopada 1620r.). Eksterminacja narodu czeskiego w 1621r., Czechy prowincją austriacką do 1918r.
II etap duński 1624-1629
Przystąpienie Danii do wojny, jednak wojska króla duńskiego Christiana IV poniosły klęskę pod Lutter oraz wycofanie się jej z obozu protestanckiego w 1629 r. wskutek pokoju w Lubece z Habsburgami.
III etap szwedzki 1630-1634
Szwecja zdobywa wyspy Wolin i Uznam, Szczecin i Pomorze. W 1632r. pod Lutzen ginie król szwedzki, co doprowadziło po pokonania rok później Szwecji.
IV etap francuski 1635-1648
Zwycięstwa Francuzów w trakcie rokowań.
Postanowienia i osiągnięcia pokoju westfalskiego z 1648r.
-włączenie do Francji Alzacji i ziem na prawym brzegu Renu
-włączenie do Szwecji części Pomorza Zachodniego ze Szczecinem, biskupstwa bremeńskiego (bez Bremy), Wismaru, Rugii i Verden
-włączenie do Brandenburgii reszty Pomorza Zachodniego
-Niderlandy uzyskują niepodległość na mocy traktatu w Hadze 30 stycznia 1648r.
-upadek znaczenia Hiszpanii
-Szwajcaria uzyskuje niepodległość
-utrzymanie rozbicia dzielnicowego Niemiec jako samodzielnych państw z zastrzeżeniem polityki zagranicznej zgodnej z linią polityki cesarskiej
-rozszerzenie wolności wyzwania na kalwinów, zachowanie stanu posiadania protestantów sprzed 1624r., ograniczenie zasady cuius regio, eius religio
-zahamowanie kontrreformacji