Parzydełkowce, płazińce, nicienie - podsumowanie wiadomości

PARZYDEŁKOWCE

1. Parzydełkowce to wodne (głównie morskie) zwierzęta, których ciało zbudowane jest z dwóch warstw komórek (endodermy i ektodermy), połączonych mezogleą. Nie mają wtórnej jamy ciała.

2. Mogą występować w dwóch postaciach - osiadłego polipa i swobodnie pływającej meduzy. Obie te formy wykazują promienistą symetrię ciała i mają postać worka, którego wnętrze zajmuje jama gastralna (czasami podzielona pionowymi przegrodami), do której prowadzi otwór gębowy, u polipów okolony wieńcem czułków. Nie mają otworu odbytowego.

3. W większości są to zwierzęta drapieżne, u których trawienie odbywa się w jamie gastralnej (trawienie zewnątrz komórkowe) i w komórkach endodermy (trawienie wewnątrz komórkowe), Pokarm zdobywają za pomocą charakterystycznych parzydełek.

4. Nie występuje u nich układ oddechowy, wydalniczy ani krwionośny. Układ nerwowy jest typu rozproszonego bez środka centralnego.

5. Mogą rozmnażać się bezpłciowo (zazwyczaj przez pączkowanie lub stabilizację) lub płciowo. Rozwój najczęściej jest złożony (larwa planula), a czasami występuje zjawisko przemiany pokoleń-metageneza.

6. Kolonijne polipy (zwłaszcza u koralowców) mogą tworzyć zewnętrzne szkielety organiczne lub z węglanu wapnia. Wapienne koralowce madreporowe budują rafy koralowe.

PŁAZIŃCE

1. Płazińce są trójwarstowcami (zbudowanymi z ekto-, ento- i mezodermy) o dwubocznej symetrii. Ich pierwotna jama ciała wypełniona jest komórkową parenchymą.

2. Wór powłokowo-mięśniowy, tworzący zewnętrzną warstwę ciała płazińców, składa się z nabłonka (u wirków jest on orzęsiony, u pasożytów - syncytialny) i mięśni gładkich.

3. Układ pokarmowy płazińców składa się z gardzieli i jelita mniej lub bardziej rozgałęzionego. Nie ma w nim otworu odbytowego. Tasiemce w ogóle nie mają takiego układu.

4. Płazińce nie mają układu oddechowego i układu krążenia.

5. Układ nerwowy tych zwierząt składa się z pary zwojów nerwowych i odchodzących od nich pni nerwowych. Dość prymitywne jeszcze narządy zmysłów są lepiej rozwinięte u wirków niż u pozostałych grup płazińców.

6. Mają układ wydalniczy typu protonefrydialnego, czyli zamkniętego od strony jamy ciała.

7. Płazińce są obojnakami o zapłodnieniu krzyżowym (są wyjątki)

8. Do płazińców zaliczamy wirki, przywry, skrzelowce i tasiemce.

9. Wirki są płazińcami wolno żyjącymi, prowadzącymi drapieżny tryb życia.

10. Przywry i tasiemce są pasożytami wewnętrznymi. Ich tryb życia spowodował wykształcenie wielu charakterystycznych cech:
- mają narządy czepne (kolce, przylgi, przyssawki itp.) utrudniające pozbycie się ich przez żywiciela
- nabłonek ich ciała stanowi syncytium pokryte dodatkowo oskórkiem (zapobiega to strawieniu pasożyta przez żywiciela)
- w związku z mało aktywnym trybem życia mają bardzo zredukowane umięśnienie i narządy zmysłów
- ich ciało jest bezbarwne
- pasożyty wewnętrzne mają zdolność do uzyskiwania energii użytecznej biologicznie w drodze oddychania beztlenowego
- przywry i tasiemce produkują olbrzymie ilości jaj oraz mają złożone cykle rozwojowe, czasami z kilkoma pokoleniami larw i parokrotną zmianą żywiciela

11. Niektóre przywry i tasiemce są bardzo groźnymi pasożytami człowieka, powodującymi liczne schorzenia, a czasami nawet śmierć zarażonych osób.

NICIENIE

1. Nicienie to zwierzęta o prostej budowie. Mają wydłużone, obłe, "robakowate" ciało, pokryte okresowo zrzucanym oskórkiem (zjawisko linienia)

2. Wór powłokowo-mięśniowy składa się z nabłonka i podłużnych mięśni. Jama ciała nicieni jest wypełniona płynem.

3. Układ pokarmowy ma postać przewodu rozpoczynającego się otworem gębowym, za którym znajduje się silnie umięśniona gardziel, a za nią jelito zakończone otworem odbytowym.

4. U nicieni brak układu oddechowego i układu krążenia.

5. Układ nerwowy nicieni składa się z pierścienia okołogardzielowego i kilku pni nerwowych, z których najsilniej rozwinięte są pnie grzbietowe i brzuszne.

6. Układ wydalniczy zbudowany jest z niewielkiej liczby komórek. Brak w nim komórek płomykowych.

7. Nicienie są zwierzętami rozdzielnopłciowymi o narządach rozrodczych w postaci pojedynczej (u samców) i podwójnej cewki (u samic). U samców występuje stek.

8. W cyklu życiowym występuje postać larwalna, która kilkakrotnie przechodzi proces linienia.

9. Nicienie to zwierzęta w większości żyjące w glebie i wodzie. Najmniej liczne gatunki są groźnymi i powszechnie występującymi pasożytami.