Totalitaryzm, autorytaryzm, demokracja

Totalitaryzm - charakterystyczny dla XX-wiecznych reżimów dyktatorskich system rządów dążący do całkowitego podporządkowania społeczeństwa państwu za pomocą monopolu informacyjnego i propagandy, ideologii państwowej, terroru tajnych służb i masowych monopartii.

Totalitaryzm charakteryzuje państwa, w których ambicje modernizacyjne i mocarstwowe idą w parze z rozczarowaniem do demokracji, jej kryzysem lub niedostatkiem.
- Przykładami państw totalitarnych były narodowo-socjalistyczne Niemcy, komunistyczny Związek Radziecki lub Chiny Mao Zedonga.
- Totalitarny system rządów jest do chwili obecnej sprawowany w Korei Północnej.

Opis
W systemach totalitarnych władze wymagają od jednostki nie tylko podporządkowania się, ale również zaakceptowania ideologii i publicznego manifestowania tej akceptacji. Władzę zaś sprawują "nieomylne" jednostki (Hitler, Stalin), które poddane są kultowi.
- Często błędnie twierdzi się, że jednym z teoretyków państwa totalitarnego był Platon, którego głównym celem było poszukiwanie państwa idealnego.

Cechy
Charakterystycznymi cechami państw totalitarnych są:
1. autokratyzm,
2. kontrolowanie przez aparat władzy wszystkich dziedzin życia
3. ingerencja w przekonania, poglądy, zachowania obywateli
4. także rozbudowana propaganda
5. pełna kontrola nad siłami zbrojnymi, policją i wymiarem sprawiedliwości.

Dwaj współcześni politolodzy Brzeziński i Friedrich wyróżnili 6 cech, które, występując jednocześnie w danym państwie, świadczą o jego totalitaryzmie.
Są to:
- jedna ideologia
- jedna partia
- kult jednostki, wodza
- aparat przymusu politycznego i represji
- gospodarka centralnie sterowana
- brak wolnych mediów, media w rękach władzy
- ew. militaryzacja, tzw. państwo policyjne

Autorytaryzm to doktryna polityczna i oparty na niej system rządów, kładący nacisk na konieczność podporządkowania się jednostek władzy jednego przywódcy, obdarzonego (lub nie) talentami przywódczymi i dyplomatycznymi, niezachwianą moralnością i zdecydowanym charakterem, oraz rozbudowaną wiedzą na temat procesów gospodarczych i demograficznych.

System ten stwarza ryzyko ewoluowania w stronę totalitaryzmu, jednakże jego zaletą jest szybkość i jednolitość planowania polityki oraz całkowity brak paradoksów prawnych, jakich nie można ominąć będąc ograniczonym konstytucją.

Geneza słowa autorytaryzm nie pochodzi od auto- (samemu-, osobiście-, samodzielnie-), ale od słowa autorytet.

Demokracja (z greckiego demos - "lud" kratos "rządy") - ustrój polityczny, oparty na trójpodziale władzy, w którym źródło władzy stanowi wola większości obywateli. Gwarantem istnienia demokracji jest konstytucja. Obecnie powszechną formą ustroju demokratycznego jest demokracja parlamentarna.

We współczesnej teorii demokracji liberalnej, wywodzącej się z prac Johna Locke'a i Johna Stuarta Milla zakłada się, że faktyczny ustrój demokratyczny powinien charakteryzować się:
- możliwością wyboru władzy przez wolne i uczciwe wybory
- możliwością kandydowania do ciał tworzących władzę przez wszystkich obywateli
- rządami prawa i jawnością stanowienia prawa
- przestrzeganiem elementarnych praw człowieka takich jak:
- wolność głoszenia swoich poglądów - nawet jeśli nie są one w danym momencie popularne
- wolność zrzeszania się i tworzenia politycznych grup nacisku
- wolność od dyskryminacji (rasowej, religijnej, seksualnej itp.)

Demokracja może być stopniowana - tzn. w danym ustroju politycznym faktyczny udział we władzy ogółu obywateli może być większy albo mniejszy.
- Np: w monarchii konstytucyjnej władza należy formalnie do króla, jednak rzeczywiste stosunki między królem a jego poddanymi reguluje konstytucja, która może w praktyce oddawać niemal całą władzę poddanym.

Współcześni demokraci uważają, iż demokracja jest jedynym możliwym gwarantem istnienia wolnej konkurencji w gospodarce, na rynku pracy oraz możliwości wprowadzenia koniecznych reform po debacie i dojściu do porozumienia.

Z drugiej strony systemy, które są z formalnego punktu widzenia demokracjami, mogą w rzeczywistości dawać rzeczywistą władzę wąskiej grupie oligarchów, którzy praktycznie sprawują ją w sposób skrajnie niedemokratyczny.

Zagadnienie stworzenia ustroju, w którym z jednej strony wszyscy obywatele mają rzeczywisty wpływ na rządy, a z drugiej strony jest on technicznie sprawny, stanowi jeden z najważniejszych i wciąż nierozstrzygniętych problemów w teorii demokracji.

Jedno z najsłynniejszych stwierdzeń, podsumowujących nieustającą debatę na ten temat zostało wypowiedziane przez Winstona Churchilla:

"Stwierdzono, że demokracja jest najgorszą formą rządu, jeśli nie liczyć wszystkich innych form, których próbowano od czasu do czasu."