Mniejszości narodowe w polsce

Polskę zamieszkują przedstawiciele 9 mniejszości narodowych:

? Białorusini,
? Czesi,
? Litwini,
? Niemcy,
? Ormianie,
? Rosjanie,
? Słowacy,
? Ukraińcy,
? Żydzi,


Białorusini to mniejszość narodowa tradycyjnie zamieszkała na południowo-wschodnich terenach województwa podlaskiego. Podczas przeprowadzonego w 2002 r. Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań narodowość białoruską zadeklarowało 47 640 obywateli polskich, w tym najwięcej w województwie podlaskim. Ponad trzydzieści osób należących do tej mniejszości zasiada, z ramienia komitetów mniejszości białoruskiej oraz innych komitetów wyborczych, w radach gmin województwa podlaskiego, w części z nich osoby należące do mniejszości wchodzą w skład ugrupowań sprawujących władzę.

Główne organizacje:

? Białoruskie Towarzystwo Społeczno-Kulturalne,
? Związek Białoruski w Rzeczypospolitej Polskiej - w skład którego wchodzą, działające autonomicznie: Białoruskie Stowarzyszenie Literackie "Białowieża", Białoruskie Towarzystwo Historyczne, Stowarzyszenie Dziennikarzy Białoruskich, Rada Programowa Tygodnika ?Niwa?, Białoruskie Zrzeszenie Studentów, Towarzystwo ?Chatka? z Gdańska oraz partia polityczna Białoruskie Zjednoczenie Demokratyczne,
? Białoruskie Forum Samorządowe w Rzeczypospolitej Polskiej,
? Związek Młodzieży Białoruskiej,
? Stowarzyszenie ?Muzeum i Ośrodek Kultury Białoruskiej? w Hajnówce,
? Towarzystwo Kultury Białoruskiej,
? Stowarzyszenie na Rzecz Dzieci i Młodzieży Uczących się Języka Białoruskiego ?AB-BA?.

Najważniejsze tytuły prasowe:

? ?Niwa? - tygodnik,
? ?Czasopism? - miesięcznik,
? ?Bielski Hostineć? ? kwartalnik,
? ?Białoruskie Zeszyty Historyczne" ? półrocznik,
? ?Termapiły? ? rocznik,
? ?Annus Albaruthenicus? ? rocznik.

Niepubliczne media:

? Białoruskie Radio ?Racja? ? nadające programy w języku białoruskim.

Największe imprezy kulturalne:

? Festiwal Muzyki Młodej Białorusi ?Basowiszcza?,
? Festiwal ?Piosenka Białoruska? w Białymstoku,
? Festiwal Poezji Śpiewanej i Piosenki Autorskiej ?Jesień Bardów?,
? Międzynarodowy Festiwal Kulturalny ?Siabrouskaja Biasieda?,
? Święto Kultury Białoruskiej w Białymstoku,
? Święto ?Kupalle? w Białowieży,
? Polsko-Białoruskie Warsztaty Literackie ?Biazmieżża?,
? Konkurs Poezji i Prozy ?Debiut?.

Czesi to mniejszość narodowa, do której przynależność podczas przeprowadzonego w 2002 r. Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań zadeklarowało 386 obywateli polskich, w tym najwięcej w województwie łódzkim.

Główna organizacja:

? działalność społeczno-kulturalna osób należących do mniejszości czeskiej koncentruje się wokół Parafii Ewangelicko-Reformowanej w Zelowie.

Najważniejszy tytuł prasowy:

? sprawy dotyczące mniejszości czeskiej poruszane są na łamach czasopisma ?Kalendarz Zelowski - rocznik społeczno-kulturalny czesko-braterskiej parafii ewangelicko-reformowanej w Zelowie?.

Największa impreza kulturalna:

? coroczny konkurs przedszkolnych zespołów teatralnych.

Litwini to mniejszość narodowa tradycyjnie zamieszkała na północnych terenach województwa podlaskiego. Narodowość litewską podczas przeprowadzonego w 2002 r. Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań zadeklarowało 5 639 obywateli polskich, w tym najwięcej w województwie podlaskim. Mniejszość litewska nie ma swoich przedstawicieli w Parlamencie. W wyborach samorządowych przeprowadzonych w 2006 r. mniejszość litewska nie wystawiła swoich komitetów wyborczych. Kandydaci reprezentujący tę mniejszość ubiegali się o mandaty z list lokalnych komitetów wyborczych. W wyniku wyborów trzy osoby należące do mniejszości litewskiej zasiadają w radzie powiatu sejneńskiego. W radzie gminy Puńsk przedstawiciele mniejszości litewskiej mają 14 mandatów (na 15 możliwych), ponadto członkowie mniejszości zasiadają w radach miasta i gminy Sejny. Przedstawiciel mniejszości litewskiej pełni również funkcję wójta gminy Puńsk.

Zdecydowana większość przedstawicieli mniejszości litewskiej to wierni Kościoła Rzymskokatolickiego.

Główne organizacje:

? Wspólnota Litwinów w Polsce,
? Stowarzyszenie Litwinów w Polsce,
? Litewskie Towarzystwo św. Kazimierza,
? Fundacja im. Biskupa Antanasa Baranauskasa ?Dom Litewski w Sejnach?.

Najważniejsze tytuły prasowe:

? ?Aura? - dwutygodnik,
? ?Aurel? - miesięcznik dla dzieci,
? ?altinis? ? kwartalnik.

Najważniejsze imprezy kulturalne:

? Jarmark Folklorystyczny ?Zielna?,
? Festiwal Teatrów Stodolanych,
? Festiwal Teatrów Dziecięcych,
? ?Sąskrydis? - zlot litewskich zespołów artystycznych,
? Koncert Zaduszkowy ?Velines?.

Niemcy to najliczniejsza mniejszość narodowa zamieszkująca Polskę. Podczas przeprowadzonego w 2002 r. Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań narodowość niemiecką zadeklarowało 147 094 obywateli polskich, w tym najwięcej w województwie opolskim

Przedstawiciele mniejszości niemieckiej są w większości katolikami, nieliczni (głównie zamieszkujący województwa Polski północnej) deklarują przynależność do Kościoła Ewangelicko ? Augsburskiego.

Główne organizacje:

? Związek Niemieckich Stowarzyszeń Społeczno-Kulturalnych w Polsce - Związek reprezentuje 10 Towarzystw Społeczno-Kulturalnych działających w 10 województwach i ok. 600 kół terenowych.

Towarzystwo Oświatowe,
? Niemiecka Wspólnota ?Pojednanie i Przyszłość?,
? Stowarzyszenie Mazurskie,
? Śląskie Stowarzyszenie Samorządowe.

Najważniejsze tytuły prasowe:

? ?Schlesisches Wochenblatt" - tygodnik,
? ?Mitteilungsblatt" - miesięcznik,
? ?Masurische Storchenpost" - miesięcznik,
? ?Zeszyty Edukacji Kulturalnej-Heft fr Kultur und Bildung"- kwartalnik.

Największe imprezy kulturalne:

? Festiwal Kultury Mniejszości Niemieckiej w Polsce,
? Dni Kultury Niemieckiej na Śląsku Opolskim,
? Konkurs Recytatorski w Języku Niemieckim ?Młodzież Recytuje Poezję?,
? Festyn Letni ?Sommerfest? w Olsztynku,
? Przegląd Orkiestr i Kapel Mniejszości Niemieckiej w Leśnicy,
? Przegląd Zespołów Dziecięcych i Młodzieżowych Mniejszości Niemieckiej w Leśnicy,
? Festiwal Chórów i Zespołów Śpiewaczych Mniejszości Niemieckiej w Walcach.

Ormianie to mniejszość narodowa, do której przynależność podczas przeprowadzonego w 2002 r. Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań zadeklarowało 262 obywateli polskich, w tym najwięcej w województwie mazowieckim. Kolonie ormiańskie powstałe około XI w. na Rusi Kijowskiej, weszły w skład państwa Polskiego za panowania Kazimierza Wielkiego. W 1356 r. kolonie w Kamieńcu Podolskim i we Lwowie uzyskały potwierdzenie swojej autonomii, a Lwów został siedzibą biskupa ormiańskiego. Po II wojnie światowej polscy Ormianie z dawnych kresów południowo-wschodnich w większości repatriowali się na obecne tereny państwa Polskiego. Największe skupiska polskich Ormian znajdują się w Warszawie, Poznaniu i Krakowie. Ważnym centrum kulturalnym mniejszości ormiańskiej są też Gliwice.

Mieszkający w Polsce Ormianie są przeważnie katolikami obrządku ormiańskiego lub łacińskiego.

Główne organizacje:

? Ormiańskie Towarzystwo Kulturalne z siedzibą w Krakowie,
? Związek Ormian w Polsce im. Arcybiskupa Józefa Teodorowicza z siedzibą w Gliwicach,
? Fundacja Kultury i Dziedzictwa Ormian Polskich z siedzibą w Warszawie
? Fundacja Ormiańska KZKO.

Najważniejszy tytuł prasowy:

? ?Biuletyn Ormiańskiego Towarzystwa Kulturalnego" - kwartalnik.

Największe imprezy kulturalne:

? Obchody rocznicy ludobójstwa Ormian w 1915 r.,
? Ogólnopolskie Spotkania Środowiska Ormiańskiego,
? Dni ormiańskie w Krakowie.

Rosjanie to mniejszość narodowa, do której przynależność podczas przeprowadzonego w 2002 r. Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań zadeklarowało 3244 obywateli polskich, w tym najwięcej w województwie mazowieckim. Rosjanie mieszkający w Polsce wywodzą się głównie z kolejnych fal migracyjnych, w ramach których przybywali do Polski: w okresie rozbiorów, po rewolucji październikowej, w okresie PRL oraz po rozpadzie ZSRR.

Przedstawiciele społeczności rosyjskiej należą w większości do Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego. Ponadto w województwie podlaskim i warmińsko-mazurskim mieszkają staroobrzędowcy. Grupa ta, jako grupa wyznaniowa, powstała w drugiej połowie XVII wieku w wyniku rozłamu w rosyjskiej cerkwi prawosławnej. Pod koniec XVIII wieku staroobrzędowcy osiedlili się na obecnych terenach Polski uchodząc przed prześladowaniami religijnymi. Najważniejszym czynnikiem identyfikacji tej grupy jest religia (prawosławie w obrządku Wschodniego Kościoła Staroobrzędowego), a świadomość narodowa stanowi czynnik drugorzędny.

Główne organizacje:

? Rosyjskie Stowarzyszenie Kulturalno-Oświatowe z siedzibą w Białymstoku,
? Stowarzyszenie ?Wspólnota Rosyjska? z siedzibą w Warszawie,
? Stowarzyszenie ?Rosyjski Dom? z siedzibą w Warszawie,
? Stowarzyszenie Staroobrzędowców w Polsce z siedzibą w Borze k/Augustowa.

Największe imprezy kulturalne:

? Dni Kultury Rosyjskiej w Białymstoku,
? Rosyjskie Wieczory organizowane w Warszawie,
? Spotkania i Wieczory Rosyjskie organizowane w Białymstoku,
? Konkurs Recytatorski Poezji Rosyjskiej,
? Pikniki Staroobrzędowców w Gabowych Grądach.

Słowacy to mniejszość narodowa, do której przynależność podczas przeprowadzonego w 2002 r. Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań zadeklarowało 1 710 obywateli polskich, w tym najwięcej w województwie małopolskim

Słowacy są w większości wiernymi Kościoła Rzymskokatolickiego.

Główna organizacja:

? Towarzystwo Słowaków w Polsce.

Najważniejszy tytuł prasowy:

? ?ivot" - miesięcznik.

Największe imprezy kulturalne:

? Dni Kultury Słowackiej w Małopolsce,
? Przegląd Krajańskich Orkiestr Dętych,
? Przegląd Zespołów Folklorystycznych w Krempachach.

Ukraińcy to mniejszość narodowa, do której przynależność podczas przeprowadzonego w 2002 r. Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań zadeklarowało 27 172 obywateli polskich, w tym najwięcej w województwie warmińsko-mazurskim. W wyniku przeprowadzonej w 1947 r. przez ówczesne władze komunistyczne akcji "Wisła" niemal cała ludność ukraińska, zamieszkująca tereny południowo-wschodniej Polski, została przesiedlona na tereny Polski północnej i zachodniej. Części Ukraińców udało się uniknąć przesiedlenia z rodzimych terenów, a części pozwolono na powrót po 1956 r. Stąd też skupiska mniejszości ukraińskiej w województwach podkarpackim i małopolskim. Ukraińcy w Polsce należą w większości do dwóch kościołów: Kościoła Katolickiego Obrządku Bizantyńsko-Ukraińskiego i Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego.

Główne organizacje:

? Związek Ukraińców w Polsce,
? Związek Ukraińców Podlasia,
? Towarzystwo Ukraińskie w Lublinie,
? Fundacja św. Włodzimierza Chrzciciela Rusi Kijowskiej,
? Związek Ukrainek,
? Ukraińskie Towarzystwo Nauczycielskie w Polsce,
? Ukraińskie Towarzystwo Lekarskie,
? Stowarzyszenie Ukraińców - Więźniów Politycznych Okresu Stalinowskiego,
? Organizacja Młodzieży Ukraińskiej ?PŁAST?,
? Ukraińskie Towarzystwo Historyczne,
? Związek Niezależnej Młodzieży Ukraińskiej.

Najważniejsze tytuły prasowe:

? ?Nasze Słowo? - tygodnik,
? ?Nad Buhom i Narwoju" - dwumiesięcznik.

Największe imprezy kulturalne:

? ?Festiwal Kultury Ukraińskiej? w Sopocie,
? ?Młodzieżowy Jarmark? w Gdańsku,
? Festiwal Kultury Ukraińskiej na Podlasiu "Podlaska Jesień?,
? ?Bytowska Watra?,
? ?Spotkania Pogranicza? ? Głębock,
? ?Dni Kultury Ukraińskiej? ? organizowane w Szczecinie i Giżycku,
? Dziecięcy Festiwal Kultury w Elblągu,
? ?Na Iwana, na Kupała? w Dubiczach Cerkiewnych,
? Festiwal Ukraińskich Zespołów Dziecięcych w Koszalinie,
? ?Noc na Iwana Kupała? w Kruklankach,
? Jarmark Folklorystyczny ?Z malowanej skrzyni? w Kętrzynie,
? ?Pod wspólnym niebem? w Olsztynie,
? Dni teatru ukraińskiego w Olsztynie.

Żydzi to mniejszość narodowa, do której przynależność podczas przeprowadzonego w 2002 r. Narodowego Spisu Powszechnego Ludności i Mieszkań zadeklarowało 1 055 obywateli polskich, w tym najwięcej w województwie mazowieckim. Pierwsze wzmianki o Żydach na terenach polskich pochodzą z X wieku, a pierwszym oficjalnym polskim dokumentem nadającym Żydom przywileje i autonomię był statut kaliski z XIII wieku. Żydzi napływali do Polski ze względu na stosunkowo najlepsze warunki bezpiecznego życia i rozwoju własnej kultury oraz gwarantowaną przywilejami królewskimi autonomię gmin wyznaniowych. Liczba Żydów w Polsce tradycyjnie oscylowała w okolicach 10 % populacji. Rozwój żydowskiego życia w Polsce został brutalnie przerwany przez II wojnę światową i hitlerowską politykę. Z ok. 3,5 miliona polskich Żydów wojnę przeżyło ok. 300 tys. W okresie PRL-u w kilku falach emigracyjnych wyjechała większość polskich Żydów. Po roku 1989 nastąpiło odrodzenie życia żydowskiego w Polsce. Wiele osób powróciło do swoich żydowskich korzeni. Powstały nowe organizacje działające na rzecz rozwoju życia społeczności żydowskiej w Polsce.

Żydzi to wyznawcy religii mojżeszowej. Istotne znaczenie w życiu mniejszości żydowskiej odgrywa działalność Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich w Rzeczypospolitej Polskiej.

Główne organizacje:

? Towarzystwo Społeczno - Kulturalne Żydów w Polsce,
? Stowarzyszenie Żydowski Instytut Historyczny,
? Stowarzyszenie Żydów Kombatantów i Poszkodowanych w II Wojnie Światowej,
? Fundacja ?Shalom?,
? Fundacja Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego.

Najważniejsze tytuły prasowe:

? ?Dos Jidisze Wort - Słowo Żydowskie? - dwutygodnik,
? ?Midrasz? ? miesięcznik.

Największe imprezy kulturalne:

? Festiwal Kultury Żydowskiej ?Warszawa Singera?,
? Dni Książki Żydowskiej w Warszawie,
? Obchody Rocznicy Powstania w Getcie Warszawskim,
? Spotkania z Kulturą Żydowską Simha we Wrocławiu,
? Koncert Hawdałowe organizowane we Wrocławiu.