Grzyby (pojęcia, grzyby trujące...)

Chityna - nierozpuszcz. wielocukier zawierający N, buduje ściany kom. grzybów;
Grzybnia - zbudowana ze strzępek plecha grzybów, tworząca wegetatywne ciało grzybów, jedno-, wielokomórkowa, luźna (nitkowata), zbita (plektenchematyczna);
Hymenofor - cz. owocnika, workowców lub podstawczaków, na której występuje warstwa zarodnikotwórcza (hymenium);
Kapelusz - cz. owocnika charakt. dla niektórych podstawczaków, różnorodne kształty (stożkowate, lejkowate, płaskie, wypukłe);
Komórczak - kom. lub organizm wielojądrowy, powstały przez podziały jąder bez podziałów cytoplazmy;
Owocnik - cz. grzyba zbudowana ze zbitej masy strzępek (plektenchymy), w której powstają zarodnie z zarodnikami, poszczególne gat. mają charakt. kształty;
Plektenchyma (nibytkanka, tkanka rzekoma) - zespoły strzępek o zbitym (zwartym) ukł., „zlepione” pow. ścian komórkowych.;
Pleśń - popularna nazwa białawych grzybni, zbudowanych z luźno ułożonych strzępek, porasta powierzchnie nieodpowiedni przechowywanych produktów żywnościowych, tworzą ją mukowce (sprzężniaki) i kropidlakowce (workowce);
Przegroda - poprzeczna ściana dzieląca strzępkę na wielokomórkowe części;
Ryzomorfy - char. typ grzybni, grube, ciemno zabarwione sznury, zbudowane z plektenchymy, rosną w podłożu, mogą być długie, rozprzestrzeniają grzyb (opieńka miodowa);
Strzępki - nitkowate, jedno-, wielokomórkowe, proste lub rozgałęzione twory tworzące grzybnię;
Askospory - haploidalne zarodniki (mejospory) workowe, typowe dla workowców, powstające w workach;
Ascus(worek) - char. dla workowców zarodnia, w której wnętrzu powstaje zwykle 8 zarodników workowych;
Basidiospory - hapl. zarodniki (mejosp.) podstawkowe, typowe dla podstawczaków, powstające zewnętrznie na podstawkach;
Basidium (podstawka) - u podstawczaków „buławkowate” struktury, na których wierzchołku powstają 4 wyrostki, odcinające na zewnątrz 4 zarodniki podstawkowe (basidiospory);
Dikarion - para jąder sprzężonych (leżących obok siebie), pochodzących od różnych organizmów rodzicielskich, występują w strzępkach dikariotycznych, charakterystycznych dla cykli rozwojowych workow. i podstawcz.;
Dikariofaza - faza jąder sprzężonych, stadium w cyklu rozwojowym work. i podst., charakteryzujące się występowaniem grzybni o komórkach dikariotycznych (dwujądr.);
Gametangiogamia - proces zapłodnienia charakt. gł. dla work., zlewanie się ze sobą zawartości wielojądrowych gametangiów;
Kariogamia - zlewanie się hapl. jąder, który zachodzi w ostatniej fazie zapłodnienia u work. i podst.;
Konidia - zarodniki grz. tworzone zewnętrznie na specjalnych strzępkach (konidioforach), powstają przez odcinanie się ścianami kom. szczytowych cz. strzępek, zanim wytworzone konidiospory odłączą się ze strzępek, na których powstały, tworzą charakt. łańcuszki;
Kopulacja - zespolenie się w akcie płciowym 2 osobników odmiennej płci, umożliwiające zapłodnienie. W kopulacji u grzybów mogą brać udział gamety (gametogamia), gametangia (gametangiogamia), strzępki (somatogamia);
Pączkowanie - sposób rozrodu bezpł. (wegetatywnego), uwypuklenie i oderwanie się cz. ciała, mniejszej od org. macierzystego;
Plazmogamia - zlewanie się (łączenie) plazmy w czasie kopulacji gamet, gametang. i strzępek;
Somatogamia - zapłodnienie char. dla podst., kopulacja różnoimiennych (+) i (-), tzn. pochodzących od różnych osobników, hapl. strzępek wegetatywnych;
Zygospora - otoczona grubą ścianą kom. zygota o charakterze przetrwalnikowym;
Mikoryza - ścisła współpraca między systemem korzeniowym roślin wyzszych i strzępkami grzybni; ektotroficzna - strz. grzyba oplatają zakończenia młodych korzeni, tworząc mufkę, kom. grz, wnikają jedynie do zewn. warstw korzenia (nie do komórek), korzenie pozbawione włośników (rolę przejmują strz.) i czapeczki, ograniczony wzrost, zwiększona pow. chłonna, sosna, świerk, dąb, grusza, śliwa; endotroficzna - strz. wnikają gł. do wnętrza komórek korz., opanowując całą kore pierwotną, wygląd zewn. się nie zmienia, nie ma ograniczeń, zboża, wrzos, koniczyna, luceryna, cebula; Grzyb daje roślinie witaminy i subst. wzrostowe, tworzy strefę bogatą w proste zw. pokarm. Grzyb otrzymuje gotowe, org. subst. odżywcze, miejsce zamieszk.;
Plecha (grzybnia) - musi mieć odpowiednią wilgotność, temp. (15-30), mat. organiczną, symbiozę z rośliną, światło (przy barwnych zarodnikach), pH środowiska;
Grzyby - plechowate (bez tkankek i organów), na ogół lądowe (cecha wtórna), heterotroficzne (bez plastydów; saprobionty, symbionty, pasożyty), gromadzą tłuszcze, glikogen;
Porosty - gr. polifiletyczna (od różnych gr. grzybów), plecha skorupiasta (ściśle do podłoża, na skałach), listkowata (na drzewach, przylega mniej ścisle), krzaczkowata (naziemne, prztwierdzona w 1 miescu, gałązki), strzępki grzyba + glon (sinica), kora górna (ochrona), warstwa gonidalna (glon), warstwa rdzenna (luźne strzępki), kora dolna (ochr. i chwytniki), tylko grzyb rozmnaża się płciowo, wykorzystuje subst. odż. autotrof. partnera, daje mu ochr. , wodę i sole min., glon nie może uciec z plechy, wolniej się rozwija, grzyby na ogół nie mogą same żyć; org. pionierskie, bioindykatory;
Warstwa gonidalna - warstwa glonów (sinic) w porostach, 1 warstwa (homomeryczna), porozrzucane po rdzeniu (heteromeryczna).
Sprzężniaki - saprobionty (rzadzije pasoż. roślin i zwierz.), duża grzybnia (komórczaki), rozmn. płciowe w war. niekorzystnych (gametangiogamia), ze strzępek wyrastają pionowo odgałęzienia z kulistymi zarodniami (sporangiami), zarodniki nieruchliwe, otoczone grubą ścianą kom., wysypują się po jej pęknięciu; pleśniak biały, rozłożek czerniejący.
Workowce - zróżnicowane morfol., gł. lądowe, jednokom. drożdże, nitkowate pleśnie, grz. z owocnikami, często pasoż. (rośl. i zwierz.); drożdże, pędzlaki, kropidlaki, smardze, trufle, buławinka czerwona (pasoż., sporysz - przetrw.), mączniaki właściwe (pasoż, tytoń. jabłoń).
Podstawczaki - grz. owocnikowe (gł. kapeluszowe), dikariotyczna, wielkokomórkowa grzybnia (powstaje przez somat., tworzy plektenchymę), saprobionty (oraz groźne szkodniki roślin); huby (twarde owocniki, pnie, gałęzie, korzenie, korzeniowiec wieloletni (sosny, świerki), żagiew pospolita (zgnilizna drzewa)), rdza źdźbłowa (rdzawe kręgi na liściach i łodygach).
Grzyby trujące [podobne do nich jadalne]: muchomor sromotnikowy (zielony kapelyusz), [gołabek zielonawy i grynszpanowy, gaska zielona, czubajaka kania, pieczarki]; muchomor wiosenny i jadowity (wszystkie m. mają bulwiastą nasadę trzonu otoczoną błoniastą, porozrywaną pochwą), [pieczarka polna]; wieruszka zatokowata (nie ma pierścienia na trzonie) [pieczrka polna]; pieczarka żółtawa (żóta nasada trzonu, pokrojony owocnik żółknie, gotowany pachnie atramentem lub karbolem); czernidlak pospolity (trujący po spozyciu alkocholu po zjedzeniu grzyba), [czubajka kania]; krowiak podwinięty (olszówka), zasłonak rudy, strzępiak ceglasty, lejkówka biała. Sromotnik bezwstydny („bezwstydny” kształt owocnika - skojarzenia ściśle wskazane; zapach padliny).