Finanse publiczne i rynki finansowe - wykład I

Finanse Publiczne i Rynki Finansowe 04.10.2008
Wykład I

Istota, zakres, ranga i specyfikacja finansów publicznych.
Istota ? według słownika pojęć i terminów ?To co jest w czymś zasadnicze? istotny zaś ?główny podstawowy?
Specyfika ? ?szczególny i niepowtarzalny charakter czegoś?
Finanse ? ?stosunki ekonomiczne wynikające z gromadzenia i wydatkowania zasobów pieniężnych?
Finanse publiczne ? ?gospodarka pieniężna państwa i innych związków publicznych i prawnych?
Pieniądz ? ?to środek płatniczy przyjmowany w zamian za towary i usługi lub zwalniający z zobowiązań?
Gospodarka ? to:
1. ?całość mechanizmów i warunków działania podmiotów gospodarczych związana z wytwarzaniem i podziałem dóbr i usług?
2. ?ogół zakładów wytwórczych danego kraju lub dana dziedzina wytwórczości?
3. ?dysponowanie i zarządzanie czymś?
Decyzja ? ?postanowienie będące wynikiem wyboru?
Decyzje finansowe np. temat na pracę dyplomową. Decyzję charakteryzuje ryzyko swobody uzależnienie od innych decyzji, rentowność (jaki zysk z tej decyzji ich osiągają)
Finanse ? ?w szerokim znaczeniu termin finanse można uważać za synonim określenia gospodarka pieniężna która polega na gromadzeniu pieniądza z różnych źródeł i tytułów oraz na jego wydatkowanie i lokowanie na różne cele i w różny sposób?.
Publiczny ? to:
1. ?dotyczący całego społeczeństwa lub jakiejś zbiorowości?
2. ?dostępny lub przeznaczony dla wszystkich?
3. ?związany z jakimś urzędem lub jakąś instytucją nie prywatną?
4. ?odbywający się przy świadkach w sposób jawny?
Sektor ? to: ?część gospodarki wydzielona ze względu na określony typ własności, produkcji lub usług?
Sektor publiczny ? może być definiowany jako część gospodarki zaangażowana w wykonywanie zadań publicznych oraz jako cześć gospodarki dysponująca własnością publiczna. Wśród zadań publicznych można wyodrębnić:
- wykonywanie władczych funkcji państwa
- stanowienie i respektowanie prawa, wymiar sprawiedliwości, udzielanie z prawem określanym zakresie
- zezwoleniem koncesji, zapewnienie obywatelom bezpieczeństwa zewnętrznego i wewnętrznego, reprezentowanie państwa od zewnątrz
- zarządzanie finansami państwa
- zarządzanie majątkiem będącym własnością państwa i innych instytucji publicznych w tym ochrona środowiska naturalnego i dziedzictwa narodowego
- świadczenie usług publicznych takich jak: usługi edukacyjne, kulturalne, zdrowotne, opiekuńcze (np. prowadzenie domów pomocy społecznej) komunalne (transport zbiorowy) zbieranie i zagospodarowanie odpadów, dostarczanie wody i gospodarka ściekowa.
- utrzymanie infrastruktury przeznaczonej do powszechnego użytku (np. w tym budynku użyteczności społecznej, urządzeń przeciw powodziowych, dróg)
- wspieranie zadań wykonywanych przez organizację społeczeństwa obywatelskiego
- wypłatę prawem przewidzianych świadczeń pieniężnych (rent, emerytur, stypendiów, zasiłków z pomocy społecznej, świadczeń rodzinnych, nagród, zasiłków dla bezrobotnych itp.)
Mogą te zadania być powierzone firmą państwowym, nie zwalnia to jednak władzy publicznej z dawania na to pieniędzy.
Zakres zadań publicznych i ich podział między administracją państwową i rządową zależy od przyjętych założeń ustrojowych. Generalnie respektowana jest zasada subsydialności inaczej pomocniczości co oznacza, że władza przejmuje tylko te zadania których nie mogą wykonać sami obywatele a wyższy szczebel władzy przejmuje tylko to czego nie może efektywnie wykonać szczebel niższy np. gmina ma zatroszczyć się o oświetlenie ale robi to straż pożarna, sanepid?
Własność ? według Bralczyka prawo do rozporządzania rzeczą z wytoczeniem innych osób w granicach określonych przez ustawy i zasady współżycia społecznego w sensie ekonomicznym. Własność jest uwydatniana poprzez spełnianie określanych funkcji względem przedmiotu własności.
Funkcja ? to:
1. ?zadanie które spełnia lub ma spełniać jakaś osoba lub rzecz?.
2. ?czyjeś stanowisko, lub zakres obowiązków?.
3. ?możliwość wykonywania określonej operacji przez urządzenie lub próg komputerowy?.
4. ?wzajemny stosunek zjawisk w których jedno wynika z drugiego?.
5. Przyporządkowanie elementom pewnego zbioru, elementów innego lub tego samego?.
Spełnianie funkcji względem przedmiotu własności identyfikuje właściciela.
Chodzi o:
1. Ustalenie celu użycia rzeczy.
2. Organizację ustalonego użycia rzeczy.
3. Zawłaszczenie korzyści z użycia rzeczy.
4. Rozporządzanie rzeczą poprzez decyzję ogólniejsze np. sam użytkuję, wynajmuję, sprzedam itd.
5. Możliwość postąpienia z rzeczą jak z towarem.
Przepisy prawa oraz normy zwyczajowe ? ograniczają swobodę decyzji właściciela jednak w oznaczonym zakresie swobody wyboru korzysta on z prawa wyłączności.
Własność publiczna i prywatna ? prywatna- indywidualna osób, spółki cywilne, spółdzielnie.