Podstawy Finansów WSHiFM

WYKŁAD 1 i 2
FINANSE – stosunki ekonomiczne, polegające na gromadzeniu podziale ,i wydatkowaniu zasobów pieniężnych
Strumien pieniędzy zasilających >Zasoby>Wydatki
-zjawiska i procesy pieniężne
- ogół zjawisk pieniężnych powstających w związku z działalnościa gospodarczą i społeczna człowieka
FINANSE- obejmują te zjawiska pieniężne które związane są z kreacja i ruchem realnie istniejących zasobów pieniadza bądź tez z zaciaganiem zobowiązań do uruchomienia zasobow pieniężnych w przyszłości
PLANOWANIE FINANSOWE-instrument kierowania przyszłym przebiegiem zjawisk i zawiera decyzje dotyczące osiągania przychodów pieniężnych i realizacji pieniężnych wydatków w takich obszarach i granicach, w których podmiot planujący posiada swobode decydowania , przy uwzględnieniu różnego rodzaju ograniczeń
POLITYKA FINANSOWA – dokonywanie zarówno wyboru celów które maja być osiągnięte w wyniku gospodarki finansowej jak również metod czy sposobu działania dla osiągnięcia wybranych celów
CEL POLITYKI FINANSOWEJ – zwiększenie wartości przesiebiorstwa poprzez poprawe jakości produkcji i doskonalenie marketingu i inne działania zmierzające do umocnienia pozycji firmy na rynku jak tez przez maksymalizacje zysku w dłuższym okresie
FUNKCJE POLITYKI FINANSOWEJ
FUNKCJA STABILIZACYJNA- oddziaływanie na przebieg procesów gospodarczych w sferze rzeczowej w kierunku zachowań stałego i zrównoważonego wzrostu przy optymalnym wykorzystaniu czynników produkcji dla zapewnienia społeczeństwu stałej poprawy warunków życia
FUNKCJA ALOKACYJNA- dokonywanie podziału materialnych i ludzkich czynników produkcji miedzy sfere wytwarzania dóbr prywatnych i sfere wytwarzania dobr publicznych a nastepnie wewnątrz obu tych sfer miedzy rozne przedsiębiorstwa wytwarzające dobra prywatne jak tez rozne obszary i jednostki dostarczania dobr publicznych
FUNKCJA REDYSTRYBUCYJNA –dokonywanie wtórnego podziału dochodów , które powstały w wyniku pierwotnego podziału produktu krajowego brutto na szczeblu jednostek wytwórczych pod wpływem mechanizmu rynkowego czy tez pod wpływem administracyjnych regulacji charakteru ogólnego
ZJAWISKA FINASOWE –podlegaja ogólnej analizie i klasyfikowane są wg. Dwoch kryterio
-przedmiotowe – wskazujące na tytuł operacji pieniężnej ( dochod czy wydatek)
-podmiotowe –wskazujace na rodzaj jednostki gosp. Która dokonuje operacji pieniężnych (bank czy gosp.dom)
KRYTERIUM PRZEDMIOTOWE- pozwala wyodrebinic dwa zasadnicze rodzaje pieniężnych przychodow i wydatkow
-przychody i wydatki rynkowe
-przychody i wydatki nierynkowe
KRYTERIUM PODMIOTOWE
-finanse przedsiębiorstw (prywatny sektor towarow i usług )
-f. gospodarstw domowych
-f. publiczne
-f. banków i innych instytucji kredytowych
-f. ubezpieczen
-f. rynków finansowych
PIENIADZ- powszechnie przyjmowany (akceptowany) srodek regulowania wszelkiego rodzaju zobowiązań
FUNKCJA PIENIADZA-
1.FUNKCJA MIERNIKA WARTOŚCI- wyraza się w nadawniu towarom pieniężnej miary ich wartości , czyli cen
2.FUNKCJA ŚRODKA WYMIANY - realizuje pieniadz w procesach gotówkowej sprzedazy towarów kiedy przekazaniu towaru przez sprzerdawce towarzyszy równocześnie przekazanie pieniadza przez nabywce
FUNKCJA ŚRODKA PŁATNICZEGO-pieniadz jest instrumentem regulowania wszelkiego rodzaju zobowiązań zarówno z tytulu zakupu towarów i usług na warunkach kredytowych jak z tytułu zatrudnienia pracownikow opłaconych po wykonaniu pracy jak również z tytułu obowiązkowych świadczeń na rzecz systemu finansowego panstwa a także z innych tytułow
FUNKCJA ŚRODKA PRZECHOWYWANIA WARTOSCI SRODKOW TEZAURYZACJI
-pieniadz słuzy do magazynowania siły nabywczej czyli tez abstrakcyjnego bogactwa które może być wykorzystane dla pokrywania przyszłych wydatków o charakterze konsumpcyjny czy produkcyjnym.
KREACJA PIENIADZA – symboliczny , niewymienialny na złoto pieniadz kreowany przez banki przede wszystkim w trybie operacji kredytowych
KREACJA PIENIADZA - odbywa się na 2 szczeblach
- na szczeblu banku centralnego
- na szczeblu bankow komercyjnych ( max zyskow )- spółdzielcze , hipoteczne( kredyty , pozyczki), uniwersalne ( PKO bp )
BANK CENTRALNY – prowadzi działalność kredytowo i depozytowa a także rozliczenie wyłącznie z bankami komercyjnymi oraz z jednostkami sektora publicznego ( organy władzy , instrumenty administracyjne panstwa i samorzadawe )
Kreacja pieniadza w banku centralnym dokonuje się przez operacje kredytowe zmierzające do zasilania bankow komercyjnych w pieniadz rezerwowy i przez zakup od banków komercyjnych walut obcych i innych wartości dewizowych

WYKŁAD 3
POLITYKA FINANSOWA –dokonywanie wyboru celow , które maja być osiągnięte w wyniku gospodarowania finansami , jak tez metod i sposób osiagania tych celow ( kapitałochłonne, pracochłonne)
POLITYKA FINANSOWA PANSTWA – posiada charakter makroekonomiczny
POSIADA CHARAKTER MIKROEKONOMICZNY
- gosp dom
-przedsieb
CELE POLITYKI FINANSOWEJ PANSTWA
- stabilizacja gospodarki
1. Dążenie do zapewnienia mozliuwie stalego zrównoważonego wzrostu potencjału ekonomicznego
2. Optymalne wykorzystanie tego potencjału
3. Redystrybucja dochodów miedzy poszczególnymi grupami społecznymi i jednostkami dla korekty proporcji podzialu wynikających z mechanizmu rynkowego
FUNKCJE POLITYKI FIANASOWEJ
- stabilizacyjna
- alokacyjna
- redystrybucyjna
RYNEK FINANSOWY - składa się ze wszystkich potencjalnych klientów mających okreslona potrzebe lub pragnienie , którzy w celu ich zaspokojenia są gotowi i SA w stanie dokonac wymiany
RYNEK- pierwotnie oznaczał miejsce gdzie gdzie zbie rali się nabywcy i sprzedawcy , aby dokonac wymiany swoich towarów
Ekonopmisci pojecie rynek odnosza do zbioru nabywcow i sprzedawców , którzy dokonują transakcji określonego produktu
RYNEK FINANSOWY -jest miejscem na którym przedmiotem obrotu są instrumenty finansowe
RYNEK PIERWOTNY – na którym ma miejsce emisja instrumentu finansowego
RYNEK WTÓRNY - na którym nastepuje odsprzedaz instrumentu finansowego
RYNEK OTWARTY – na którym wystepuje sprzedaz na zasadzie aukcji
RYNEK ZINDYWIDUALIZOWANYCH TRANSAKCJI - na którym do powstania instrumentu finansowego dochodzi w w yniku bezpośrednich osobistych negocjacji miedzy nabywcami a sprzedającym (np. um,owa kredytowa )
RYNKI FINANSOWE
HURTOWE- rynek dużych transakcji , głównie dokonywanych miedzy instytucjami finansowymi oraz przedsiębiorstwami
DETALICZNE – rynek małych transakcji finansowych dokonywanych z gosp dom
INSTYTUCJE FINANSOWE - to firmy świadczące usługi związane z utrzymywaniem instrumentów finansowych i dokonywaniem transakcji nimi , co znajduje odbicie w strukturze majatkowej tych instytucji
CECHY CHARAKTERYSTYCZNE INSTYTUCJI FINANSOWYCH
- głownym przedmiotem działalności jest utrzymanie instrumentów finansowych i dokonanie transakcji tymi instrumentami
-instrumenty finansowe są zazwyczaj dominującym składnikiem majatku podmiotu
RYNEK KAPITAŁOWY DZIELI SIĘ NA :
- GIEŁDOWY – to transakcje na giełdzie papierów wartościowych , których rolą jest usprawnienie (organizowanie ) obrotu instrumentami rynku kapitałowego
-POZAGIEŁDOWY – transakcje instrumentami o charakterze kapitałowym dokonywane są bezpośrednio miedzy instytucjami finansowymi ( głownie biurami maklerskimi )
- rynek instrumentów dominowanych w walucie krajowej
- rynek walutowy (dewizowy )
- rynki pieniężne – obejmuja transakcje instrumentami finansowymi o pierwotnym terminie do 1 roku
- rynki kapitałowe – obejmuja transkacje instrumentami finansowymi o terminie wykupu powyżej 1 roku
- rynek międzybankowy – rynek transkacji miedzy bankami komercyjnymi, a także miedzy b komercyjnymi a bankiem centralnym
- rynek pozabankowy – rynek obejmujący transakcje instrumentów finansowych miedzy podmiotami niefinansowymi oraz miedzy podmiotami niefinansowymi a sektorem banków
-instytucje tworzące instrumenty finansowe są to instytucje , które pośredniczą w przepływie siły nabywczej w sposób aktywny tzw. W procesie zmieniaja własciwoscie instrumentó1) finansowych
- instytucje , które nietworza instrumentow finansowych , są to instytucje biernie pośredniczące w obrocie instrumentów finansowych
-instytucje powstawania pieniadza
- instytucje nie tworzące pieniadza ( fund. Emeryt , kasy budowlane , fundacje inwestycyjne , towarzystwa ubezpieczeniowe , instytucje podwyższonego ryzyka – venture capital )

WYKŁAD 4
FINANSE PUBLICZNE
- celem jest analiza publicznych zasobów pieniężnych
PRZEDMIOT FINANSÓW PUBLICZNYCH
– reguły odnoszące się do publicznych zasobów pieniężnych , a także procesy związane z ich gromadzeniem i rozdysponowaniem oraz skutki gosp. Społ i Polit będące następstwem operacji środkami publicznymi ]
KRYTERIA WŁASNOSCI I PODLEGŁOSCI
- finanse publiczne należy rozumiec jako finanse wszystkich jednostek, które stanowią własność Skarbu Panstwa lub jednostek samorządu terytorialnego, a także podmioty, które podlegaja władzy państwowej i samorządowej
DO KRYTERIOW WŁASNOSCI
- spolki państwowe
- przedsiębiorstwa i budynki komunalne
- bank centralny i inne instytucje finansowe
- zakłady użyteczności państwowej
- państwowe szkoly wyższe , kinqa, teatry, ,muzea
KRYTERIUM ZADAŃ FUNKCJI FINANSÓW PUBLICZNYCH
- finanse publiczne to zasoby pieniężne w dyspozycji podmiotów publicznoprawnych , służące do zaspokojenia potrzeb społecznych na zasadach niekomercyjnych poprzez ich alokacje ( rozmieszczenie ) redystrybucje ( podział )
-finanse związków wyznaniowych ( caritas)
-finanse samorządu gosp. (Izby rzemieślnicze )
-przedstawiciele samorządów gosp. ( izby adwokacje i lekarskie )
DOCHODY PUBLICZNE
- przymusowe – podatki, grzywny
- dobrowolne – pozyczki , darowizny
DOCHODY PUBLICZNE
- nieodpłatne : np. podatki- maja dominujące znaczenie w systemie finansow publicznych zwalniaja panstwo z obowiązku wzajemnego bezpośredniego świadczenia na rzecz podmiotu dokonującego wpłaty
- odpłatne – pobierane są za konkretne świadczenia ze strony panstwa lub samorządu terytorialnego ( oplaty za paszport , dowod , prawo jazdy )
-zasadnicze - pobierane z pobudek fiskalnych
- uboczne – poza fiskalne które władza publiczna chce wykorzystac do osiągnięcia celu innego niż fiskalne ( kary i grzywny , cła o charakterze prohibicyjnym – np. cła na alkohol przywozony )
- państwowe – bedące w gesti władzy rządowej
-samorządowe – bedace w gesti samorządów – wodociągi , wyworzenie smieci
- bezzwrotne – typowe dla dochcodow publicznych dziela się na :
- dochody z własności publicznej ( teatry , wynajem budynku )
- daniny publiczne
DOCHODY O WŁASNOSCI PUBLICZNEJ – związane z majatkiem publicznym mogą pochodzic z działalanosci gosp. Prowadzonej w celach zarobkowych przez wladze publiczne oraz z praw majatkowych
DANINY PUBLICZNE
- podatki
- opłaty
- składki na ubezpieczenia społ
W polskiej praktyce finansow publicznych dochody i przychody publiczne stanowią :
- dochody publiczne
- srodki pochodzące ze źródeł zagranicznych niepodlegajace zwrotowi
- przychody budżetu panstwa i budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz innych jednostek zaliczanych do sektora finansow publicznych
- przychody jednostek zaliczanych do sektora finansow publicznych pochodzące z działalności oraz innych źródeł

WYKŁAD 5
WYDATKI PUBLICZNE –finansowe odzwierciedlenie zadan publicznych realizowanych przez władze publiczną i samorzadową . Wydatki publiczne są waznym instrumentem polityki finansowej panstwa , a ich realizacjia natepuje zawsze w określonych warunkach społeczno-gospodarczych
1.obiektywne (poziom rozwoju gospodarki, im kraj silniejszy tym wydatki mogą być większe od dochodu)
2.obligatoryjne ( określają możliwość wystepowania deficytu budżetowego ) np. konieczność wypłaty rent i emerytur , zasiłków , dopłat do szkolnictwa , transportu
LIMIT WYDATKÓW PUBLICZNYCH w praktyce wyznacza sume możliwych do pozyskania dochodów budżetu panstwa i innych jednostek (segmentów) sektora finansow publicznych oraz dopuszczalny , możliwy do sfinansowania deficyt

Wydatki budżetu panstwa i samorządu realizowane są wg pewnej kwalifikacji
FUNKCJE PANSTWA
1\ ZEWNETRZNE – dotycza obronności kraju reprezentowaniem kraju w stosunkach z innymi panstwami , uczestnictwem w międzynarodowych organizacjach np, utrzymanie armii, ambasad. Realizacja zew funkcji panstwa zwiazana jest z wydatkami na utrzymanie sił zbrojnych , służb zagranicznych , opłacanie składek
2\ WEWNETRZNE - postawowe znaczenie posiadaja wydatki przeznaczone na utrzymanie organow władzy administracji , sądownictwa , bezpieczeństwa wew

Z ekonomicznego punktu widzenia istotne znaczenie ma podział wydatkow przeprowadzony w związku z okreslona faza podzialu dochodu narodowego

I – określić kryteria które pozwolą dokonac nam podzialu wydatkow publicznych
Wg. KRYTERIUM EKONOMICZNEGO WYDATKI PUBLICZNE DZIELA SIĘ NA
- rzeczywiste ( czesciej wykorzystany PKB w drodze zakupu towarow i usług
- biezace
- inwestycyjne
- redystrybucyjne: -zew, -wew
WYDATKI RZECZYWISTE - oznaczaja ostateczne wykorzystanie czesci produktu krajowego w drodze zakupu towarow i usług przez jednostki należące do sektora publicznego . Wydatkowane na konsumpcje albo na inwestycje srodki przyczyniaja się bezpośrednio do zwiekszenia globalnego popytu . Tego typu wydatki maja charakter oddziaływujący stymulujaco na gospodarke ( koniunkture)
WYDATKI REDYSTRYBUCYJNE - polegaja na przekazywaniu srodkow publicznych ( transferow ) innym podmiotom , bez świadczenia wzajemnego z ich strony ( np. renty , emerytury , zasiłki ) Mamy tu do czynienia z transferami zew kierowanymi do gosp dom, i przedsiębiorców , które decyduja o ostatecznym wykorzystaniu zasobow ( rent, emerytur , stypendia , dotacje, odsetki od długu państwowego ) Transfery wew oznaczaja przesuniecie srodkow publicznych wewnątrz sektora publicznego , czyli zmiane dysparentów funduszy publicznych przy nie zmienionej ogolnej wielkości srodkow publicznych poprzez budżet panstwa ( SA to dotacje , subwencje , fundusze celowe )
WYDATKI PUBLICZNE MOŻNA RÓWNIEŻ KLASYFKIKOWAC WG SZCZEBLA WŁADZY WYDATKUJACEJ SRODKI PUBLICZNE
- PANSTWOWE- ( Sr rzadowe) – na inwestycjeo celu ogólnospołecznym
-SAMORZADOWE ( Sr samorządów terytorialnych =
WYDATKI DZIELA SIĘ RÓWNIEŻ NA
-ZWYCZAJNE ( słuza finansowaniu bieżącej działalności , charakteryzuja się stabilnością i powtarzalnością )
-NADZWYCZAJNE ( wydatki nie związane z bieżącym tokiem dzialanosci władzy publicznej , dotycza zadan wyjatkowych , cechuja się jednorazowością , przejściowym charakterem i maja na ogol charakter majatkowo- kapitałowy . Są to inwestycje ( budowa szkoły , mostow ) mogą dotyczyc zakupu nieruchomosciu , przedterminowa spłata długu państwowego
WYDATKI PUBLICZNE MOŻNA PODZIELIC NA
-BEZZWROTNE -stypendia , renty , emerytury , zasiłki socjalne , dotacje do przedsiębiorstw
- ZWROTNE –udzielone pozyczki , wydatki związane z udzieleniem przez skarb panstwa gwarancji i poręczeń , spłata odsetek od srodkow wyemitowanych w formie publicznych pozyczek , odsetki od zaciągniętych kredytow )
WYDATKI PUBLICZNE DZIELIMY NA
- WYDATKI WŁASNE SEKTORA PUBLICZNEGO – związane są z funkcjonowaniem jednostek organizacyjnych należących do sektora finansow publicznych , a zatem można te wydatki traktowac jako koszty funkcjonowania panstwa
- WYDATKI REDYSTRYBUCYJNE- zasilaja podmioty spoza sektora publicznego W tej grupie podstawowa role odgrywaja świadczenia z tytułu ubezpieczen społecznych i pomocy społ oraz dotacje dla przedsiębiorców
- KOSZTY OBSLUGI DLUGU PUBLICZNEGO – obejmuja odsetkiod zaciągniętych pozyczek i kredytow oraz wyemitowanych papierow wartościowych a także wypłaty z tytułu udzielonych poręczeń i gwarancji
GRUPY WYDATKOW ZE STRONY DOCHODOWEJ POKRYWAJA
- dochody publiczne
- deficyty publiczne

WYKŁAD 6
BUDZET PANSTWA jest szczególnym planem finansowym , co wyraza się tym ze jest jedynym planem finansowym stanowionym moca ustawy . Jest aktem prawno-politycznym . Odzwierciedla założenia i cele polityki spol-gosp panstwa w danym okresie i jest głównym narzędziem ich realizacji
KIERUNKI WYDATKOW BUDZETU PANSTWA
-interwencjonizm gospodarzy ( (panstwa pewnym sektorom gospodarczym )
-wyrownywanie dyspozycji w dochodach ludności
-zaspokojenie potrzeb społecznych
BUDZET PANSTWA jest planem dochodow i wydatkow oraz przychodow i rozchodow organow władzy państwowej, kontroli i ochrony prawa, sodów i trybunałow oraz administracji rzadowej uchwalony w formie ustawy na okres roku kalendarzowego , zwanego rokiem budżetowym
ZASADY KONSTRUOWANIA BUDZETU ( ZASADY BUDZETOWE)
1 JEDNOSCI
- dotyczy wew. Konstrukcji budżetu. Wyraza postulat by wszystkie dochody i wydatki budżetu ujęte były w jednym planie finansowym- akcie prawnym, jakim jest budzet i twporzyly jeden scentralizowany fundusz ( jedność formalna)
Budzet powinien być wspolną bazą srodkow, w której dochody zespolone sA w jedną całość i sluza finansowaniu ogolu wydatkow( jedność materialna
2 ZUPEŁNOŚĆ
- postuluje wyłącznie do budżetu wszystkich dochodow i wydatkow panstwa w pelnych kwotach , czyli finansowanie wszystkich jednostek sektora finansow publicznych metoda brutto ( okreslana zasada powszechności )
3 ROCZNOSCI
- wymaga by budzet był opracowywany i uchwalany na jeden rok . Projekt budżetu przygotowuje ministerstwo finansow , utwierdza rada ministrów i przedstawia go w ciagu trzech miesięcy przed rozpoczęciem roku budżetowego parlamentowi . Parlament ma 4 miesiace na prace nad budżetem . Przedstawia go parlamentowi . Jeżeli tego nie zrobi prezydent ma prawo w ciagu 14 dni rozwiązać parlament . Minister finansow jest odpowiedzialny za realizacje budżetu i składa po zakończeniu roku sprawozdanie z realizacji bufetu parlamentowi ( do konca MAJA ROKU NASTEPNEGO)
4 ROWNOWAGI
- tzw „ złota zasada budżetu „ Postuluje konieczność dopasowania dochodow i wydatkow w ten sposób aby kwota planowanych wydatkow nie była wieksza od kwoty oczekiwanych dochodow ( jest stosowana tylko w teori )
5 SZCZEGÓŁOWOSCI
- dochody i wydatki budżetowe powiny być usystematyzowane według takich podzialek klasyfikacyjnych , które zapewnia prawidłowy proces planowania, wykonywania i kontroli budżetowej
6 JAWNOSCI
- społeczeństwo jest informowane o pracach nad ustawa budzetowa i przebiegiem realizacji budżetu ( budzet jest publikowany w dzienniku ustaw )
7 PRZEJRZYSTOSCI
- wyraza się w konecznosci prezentacji finansow publicznych w układzie przejrzystym , czytelnym, tak aby widoczny był scisle
Umożliwiały jednoznaczne określenie źródeł dochodow i kierunkow wydatkowania srodkow publicznych
FUNDUSZE CELOWE
Są forma publicznej działalności finansowejwyodrebnionej z budżetu . Tworzone są dla finansowania zadan publicznych, które moglyby być finansowane z budżetu , ale dla podniesienia rangi tych zadan zostały z budżetu wydzielone
SRODKI GROMADZONE NA FUNDUSZACH CELOWYCH POCHODZA Z ROZNYCH ŹRODEŁ
- daniny publiczne przekazane do dyspozycji gestorom funduszu
- dochodowe wpłaty ludności i jednostek gospodarczych
- dotacje z budżetu
CEL TWORZENIA FUNDUSZY – dążenie do trwałego zabezpieczenia srodkow na dany cel uznany za priorytetowy , uniezależniając jego finansowanie od sztywnej procedury budżetowej i bieżących decyzji parlamentu co do hierarchi celow
FUNDUSZE CELOWE DZIAŁAJA NA SZCZEBLU
- rzadowym
-samorzadowym
ZE WZGLĘDU NA ŹRÓDŁA FINANSOWANIA WYROZNIA SIĘ
- fundusze , które wykorzystuja w swej działanosci tylko celowo gromadzone srodki , uzyskiwane przede wszystkim w formie świadczeń publiczno- prawnych oraz wpływow ze sprzedazy towarow i usług
- fundusze dodatkowo zasilane dotacjami z budżetu, dotacja może być podstawowym lub uzupełniającym źródłem zasilania funduszu
SAMORZAD TERYTORIALNY - jest forma samoorganizacji społeczeństwa przybierajaca postac wyodrębnionego związku publiczno-prawnego , czyli jest wyodrębnionym od panstwa podmiotem prawa
ZAKRES DZIAŁALNOŚCI SAM TER obejmuje:
ZADANIA WLASNE – dotycza potrzeb podstawowych , które związane SA z faktem zamieszkania na terytorium np. zaspokojenie potrzeb mieszkańców
- obejmuja na ogol zaspokojanie podstawowych potrzeb człowieka związanych jednoczesnie z faktem zamieszkania na określonym terenie
ZADANIA ZLECANE PRZEZ PANSTWO- to zadania przekazywane samorzadą terytorialnym do zrealizowania na mocy ustawy, z jednoczesnym przyznaniem na ich wykonanie odpowiednich srodkow

Władze państwowe maja możliwość kontroli dysponowania srodkami
Można wyroznic następujące źródła finansowania zadan samorządu terytorialnego
1- ŹRODLA WŁĄSNE
- dochody z własności i oplat za korzystanie z urządzeń swiadcxacych usługi dla obywateli
-podatki i oplaty publiczno-prawne oddane moca ustaw do dyspozycji samorządów , , niezależnie od faktu czy łaczy się tym uprawnienie do stanowienia o wysokości podatkow
2- ŹRODŁA ZEW
SUBWENCJE OGÓLNE służą finansowaniu zadań własnych i pochodzą z budżetu państwowego. Subwencje ustalone SA w określonej relacji do dochodow budżetu terytorialnego ( bądź wybranej grupy dochodow ) a wiec są spraremetryzowane a wydzielona kwota jest nastepnie dzielona na poszczególne jednostki samorządu terytorialnego wg obiektywnie określonych kryteriow
DOTACJE CELOWE- pojawiaja się zwykle w związku z ustanowieniem , moca ustawy zadan zleconych samorządowi na poszczególnych szczeblach podzialu administracyjnego kraju i konieczności zapewnienia srodkow na ich wykonanie
REDYSTRYBUCJA POZIOMA – polega na przejmowaniu czesci dochodow od najzamożniejszych jednostek samorządu i zasilanie tymi srodkami najsłabszych
DEFICYT BUDZETOWY – niedobor dochodow budżetu w stosunku do wydatkow
Deficyt budżetu państwowego i deficyt finansow publicznych jest wynikiem faktu ze organy panstwa i samorządu terytorialnego wydja wiecej niż wynosza ich dochody zwyczajne w danym okrese rozliczeniowym
DEFICYT BUDZETOWY
- szybkiego zwiekszania zadan finansowych ze srodkow podatkowych za czym nie nadaza wzrost dochopdow podatkowych i pozapodatkowych
- spadku realnym dochodow publicznych przy otrzymywaniu zakresu zadan i realnego poziomu ich finansowania
- niższego tempa dynamiki dochodow niż wydatkow
Niedostosowanie wydtkow do ukształtowanego poziomu dochodow zwyczajnych mogą być wywolane
- przy wachaniu koniunktury objawiające się wahaniami dochodow do których niemoga być dostosowywane w krotkim okresie czasu wydatki zwłaszcza tzw. „ wydatki sztywne”
- przez czynniki strukturalne powodujące się zmniejszajaca się wydajność podatkowa jednoczesnie wzrost potrzeb społecznych
- przez decyzje polityczne polegające na przyspieszeniu obejmowania nowych zadan do sfinansowania
- przez gwałtowne zwiekszanie wydatkow bądź spadek dochodow wywolane przyczynami krótkotrwałymi względnie niezależnymi od człowieka
ROWNOWAGA BUDZETOWA
- nie może być traktowana jako bezwzględnie obowiązujące kryterium oceny polityki fiskalnej i gospodarczej panstwa . O wystapieniu deficytu budżetowego i jego rozmiarach absolutnych i względnym oraz zrodłach jego sfinansowania decydowac musza konkretne warunki ekonomiczne , społeczne i polityczne , konkretnego panstwa w danym czasie
DŁUG PUBLICZNY
- to ogol zoboiwazan władz publicznych z tytułu zaciaganych pozyczek udzielonych poręczeń i gwarancji oraz odszkodowan wobec obywateli i innych podmiotow, przyjętych depozytów wraz z zobowiazoniami jednostek budżetowych
W POLSCE WYROZNIA SIĘ
- dług skarbu panstwa ( zobowiązania skarbu panstwa z roznych tytułow np. wyplata rent i emerytur )
- państwowy dlug publicznych ( łaczne zadłużenie podmiotow publicznych ustalone po wyeliminowaniu przepływów finansowych pomiedzy tymi podmiotami
DŁUG PUBLICZNY TWORZA
- dlug wew ( krajowy )
- dług zew ( zagraniczny )
ZE WZGLĘDU NA CZYNNIKI CZASU DŁUG PUBLICZNY DZIELKI SIĘ NA
- dług publiczny krótkoterminowy zaciągany jest w związku z niedostatecznym tempem dopływu środków do rozkładu wydatków w ciągu roku budżetowego oraz powstania zakłóceń płynności budżetu
wydatkow w ciagu roku budżetowego oraz powstania zakłóceń płynności budżetu
- dług publiczny długo terminowy ( powstaje z zaciagania pozyczek długoterminowych i związany jest z reguly z finansowaniem konkretnych przedsięwzięć inwestycyjnych o długim okresie realizacji
ZE WZGLĘDU NA KRYTERIUM PODMIOTU NA KTÓRYM CIĄŻY ZOBOWIAZANIE WYROZNIC MOŻNA
a- dług sektora rządowego
- dlug skarbu panstwa
-dlug innych podmiotow państwowych np. zob. funduszy celowych
b- gług jednostek samorządu terytorialnego
- zob wszystkich jednostek samorządu terytorialnego z tytułu pozyczek poręczeń gwarancji i innych zob podmiotow samorządowych
W ZARZADZANIU DŁUGIEM WŁADZE PUBLICZNE MUSZA KIERWAC SIĘ PRZEDE WSZYSTKIM
- potrzeba zapewniania bieżącej plynnosciu panstwa
-dozeniem do minimalizowania kosztow pozyskiwania srodkow pożyczkowych
- potzrebe równomiernego rozkładu w czasie splat zob i kosztow obsługi długu
- potrzebe zachowania bezpiecznych proporcji miedzy długiem krajowym i zagranicznym
W Polsce mamy do czynienia z dwupoziomowym systemem bankowym . Sprowadza się do wyodrębnienia banku centralnego i bakow komercyjnych
DWUPOZIOMOWY SYSTEM BANKOWY:
BANK CENTRALNY – głowny podmiot rynku pieniężnego odpowiedzialny jest za emisje pieniadza gotówkowego oraz polityke pieniezna panstwa . Odpowiadając za stabilizowanie kursu waluty krajowej . musi prowadzic systematyczna kontrole wszystkich aktywow finansowych które wywieraja wpływ na kształtowanie się wydatkow w gosp. Oznacza to konieczność analizowania aktywow finansowych od strony ich płynności tj, łatwości ich zamiany na gotowke i wysokości kosztow jakie należy przy tym poniesc
Dla potrzeb polityki pieniężnej w praktyce występują agregaty pieniężne Które stanowia odzwierciedlenie szerszego podejścia do pojecia podazy pieniadzem od znaczenia nadawanego w tradycyjnym funkcjonalnym podejściu . Ilość agregatow pieniężnych stosowanych w poszczególnych krajach waha się od 3 do 5 przy czym agregaty o takim samym oznaczeniu cyfrowym mogą zawirac inne rodzaje aktywow finansowych
AGREGAT Mo tzw, pieniadz wielkiej mocy zawiera aktywa finansowe tworzące baze monetarna na która składają się depozyty na zadanie bankow komercyjnych w banku centralnym oraz pieniadz gotówkowy znajdujący się po za systemem bankowym ( najbardziej plynne srodki )
Im nizsza pozycja agregatu tym bardziej plynne srodki. Kolejne agregaty pieniężne zawieraja elementy składowe poprzedniego agregatu oraz dołączone do niego aktywa finansowe charakteryzujące się relatywnie niższym stopniem plynnoisci
M1- obejmuje elementy składowe bazy monetarnej oraz wkłady na żadanie
M2 = M1 + mniej płynne depozyty oszczędnościowe i terminowe