Modernizm.

Modernizm (neoromantyzm, Młoda Polska) to ogół awangardowych kierunków artystyczno-literackich - klimat światopoglądowy, nastawienia filozoficzne i postawy życiowe na przełomie XIX i XX wieku - będące wyrazem sprzeciwu wobec pozytywistycznego realizmu. Współistniejące zjawiska i ruchy artystyczne trwające do ok. 1918 r., to fin de si?cle, dekadentyzm, secesja, symbolizm, impresjonizm.

Nowatorska tendencja w sztuce i literaturze przełomu XIX i XX w. W literaturze polskiej pojęcie to występuje często jako synonim Młodej Polski albo określenie wstępnej fazy jej rozwoju, ale tendencje modernistyczne miały charakter międzynarodowy. Znamienny był dla nich protest wobec kultury mieszczańskiej, poczucie kryzysu kultury (dekadentyzm, pesymizm) i poszukiwanie nowych form ekspresji (symbolizm, kult ?sztuki dla sztuki?, zjawisko cyganerii artystycznej skłóconej ze środowiskiem filistrów; później naturalizm, ekspresjonizm, intuicjonizm). Najważniejsze ośrodki znajdowały się we Francji i Niemczech (m.in. wpływ filozofii H. Bergsona, A. Schopenhauera i F. Nietzschego), ale charakterystyczne było twórcze włączenie się do ogólnoeuropejskiego nurtu kultury państw dotąd pozostających na uboczu.

Genezy modernizmu (z franc. Moderne ? nowoczesny) upatrywać można w buncie młodych, którzy sprzeciwili się materialistycznym i racjonalistycznym poglądom i wiary w moc nauki i postępu. Przyniósł on odrodzenie indywidualizmu, metafizyki, wciąż szukał ukrytych znaczeń w świecie symboli. Ludzie zaczęli żyć we przeświadczeniu o kryzysie moralności i kultury. Symbolizm literacki charakteryzował się brakiem zainteresowania obserwacją życia realnego, chciano poznać Absolut, który przemawiał symbolami, niejasno i wieloznacznie. Bardzo charakterystyczny był klimat fantastyki, oniryzm, mistycyzm.

Był to program "sztuki dla sztuki", rezygnacji z obywatelskich obowiązków literatury, kultu indywidualności i jej jednostkowych przeżyć, wyraźnie podkreślanej odrębności artysty