Odmiana czasowników posiłkowych i modalnych

Odmiana czasowników posiłkowych i modalnych
Czas teraźniejszy ( Praesens ) Czas przeszły niedokonany (Imperfekt)
==================================================================
haben
ich habe ich hatte
du hast du hattest
er,sie,es hat er,sie,es hatte = 1.os.l.poj
wir haben wir hatten
ihr habt ihr hattet
Sie, sie haben Sie,sie hatten

sein
ich bin ich war
du bist du warst
er,sie,es ist er,sie,es war = 1.os.l.poj.
wir sind wir waren
ihr seid ihr wart
Sie,sie sind Sie,sie waren

werden
ich werde ich wurde
du wirst du wurdest
er,sie,es wird er,sie,es wurde = 1.os.l.poj.
wir werden wir wurden
ihr werdet ihr wurdet
Sie,sie werden Sie,sie wurden

koennen
ich kann ich konnte
du kannst du konntest
er,sie,es kann er,sie,es konnte
wir koennen wir konnten
ihr koennt ihr konntet
Sie,sie koennen Sie,sie konnten

duerfen
ich darf ich durfte
du darfst du durftest
er,sie,es darf er,sie,es durfte
wir duerfen wir durften
ihr duerft ihr durftet
Sie,sie duerfen Sie,sie durften

moegen
ich mag ich mochte
du magst du mochtest
er,sie,es mag er,sie.es mochte
wir moegen wir mochten
ihr moegt ich mochtet
Sie,sie moegen Sie,sie mochten
Odmiana czasowników posiłkowych i modalnych
Czas teraźniejszy ( Praesens ) Czas przeszły niedokonany (Imperfekt)
==================================================================
muessen
ich muss ich musste
du musst du musstest
er,sie,es muss er,się,es musste
wir muessen wir mussten
ihr muesst ihr musstet
Sie,sie muessen Sie,sie mussten

sollen
ich soll ich sollte
du sollst du solltest
er,sie,es soll er,sie,es sollte
wir sollen wir sollten
ihr sollt ihr solltet
Sie,sie sollen Sie,sie sollten

wollen
ich will ich wollte
du willst du wolltest
er,sie,es will er,sie,es wollte
wir wollen wir wollten
ihr wollt ihr wolltet
Sie,sie wollen Sie,sie wollten

wissen

ich weiss ich wusste
du weisst du wusstest
er,sie,es weiss er,sie,es wusste
wir wissen wir wussten
ihr wisst ihr wusstet
Sie,sie wissen Sie,sie wussten

UWAGI:

1. W czasie przeszłym Imperfekt wszystkie w/w czasowniki mają taką samą formę dla
pierwszej i trzeciej osoby liczby pojedyńczej – co jest charakterystyczne dla Imperfektu dla wszystkich czasowników
.
1. Dla czasowników modalnych i czasownika wissen reguła jednakowej formy 1-szej i
3-ciej osoby liczby pojedyńczej rozciąga się także na czas teraźnieszy Praesens – jest
to odstępstwo od odmiany pozostałych czasowników w tym czasie.

1. W Imperfekcie liczby mnogiej czasowników modalnych znikają przegłosy . Poza tym
między temat i końcówkę wchodzi „t” – co jest normalną zasadą dla tego czasu. Dodatkowo w czasownikach moegen i wissen następuje wymiana liter w temacie.
Odmiana modalnych w liczbie mnogiej Presens - standardowa

CZAS PRZESZŁY NIEDOKONANY ( IMPERFEKT )

1. Odmiana regularna

a/ Formę czasu Imperfekt tworzymy wstawiając między temat i końcówkę literę „t”
b/ Końcówki w poszczególnych osobach pozostają jak w czasie teraźniejszym Praesens
z dwoma wyjątkami:
- 3 osoba l. pojedyńczej przyjmuje końcówkę 1-szej osoby l. pojedyńczej ( „e” )
- w 2-giej osobie l. poj. i mnogiej ze względu na trudna do wymówienia zbitkę
spółgłosek wstawiamy między nie dodatkowe „e”
c/ Przykłady

machen = robić spielen = grać, bawić się
Praesens Imperfekt Praesens Imperfekt
ich mach-e ich mach-t-e ich spiel-e ich spiel-t-e
du mach-st du mach-te-st du spiel-st du spiel-te-st
er mach-t er mach-t-e er spiel-t er spiel-t-e
wir mach-en wir mach-t-en wir spiel-en wir spiel-t-en
ihr mach-t ihr mach-te-t ihr spiel-t ihr spiel-te-t
Sie mach-en Sie mach-t-en Sie spiel-en Sie spiel-t-en

1. Odmiana nieregularna

A/ Następuje zmiana liter(y) w temacie czasownika (np. nehmen – nahmen, gehen – gingen
bitten – baten, laufen – liefen, itd. ) – trzeba się tych form nauczyć na pamięć
B/ 1 os. l. poj = 3 os. l.poj i obie występują bez końcówki ( sam temat ) , np. ich nahm =
er nahm, ich ging = es ging, ich bat = sie bat, ich lief = er lief.
Pozostałe osoby przyjmują końcówki jak w czasie Praesens
C/ Przykłady:
nehmen = brać gehen = iść
Praesens Imperfekt Praesens Imperfekt
ich nehme ich nahm- ich gehe ich ging-
du nimmst du nahmst du gehst du gingst
er nimmt er nahm- er geht er ging-
wir nehmen wir nahmen wir gehen wir gingen
ihr nehmt ihr nahmt ihr geht ihr gingt
Sie nehmen Sie nahmen Sie gehen Sie gingen











CZAS PRZESZŁY DOKONANY ( PERFEKT )

1. Czas przeszły Perfekt składa się z 2 członów:
- właściwej dla danej osoby formy czasownika posiłkowego haben lub sein
- nieodmienianego przez osoby elementu ( tzw. Partizip Perfekt ) utworzonego od czasownika dla którego tworzymy Perfekt
Forma czasownika haben lub sein jest w zdaniu na drugim miejscu ( jak orzeczenie
w czasie Praesens) , forma Partizip Perfekt umieszczana jest na końcu zdania.
Na przykład zdanie „ Zrobiłem już wczoraj po południu zadania domowe na środę
będzie wyglądało następująco:
Ich habe die Hausafhaben fuer Mittwoch schon gestern nachmittag gemacht
1. Podstawowym czasownikiem posiłkowym do tworzenia Perfektu jest haben. Czasownik sein używany jest rzadziej, głownie z czasownikami które oznaczają ruch. np. gehen,
kommen, fallen itp.
3. Formy Partizip Perfektu mogą być regularne ( dla czasowników które mają regularny
Imperfekt ) lub nieregularne ( dla czasownikow z nieregularnym Imperfektem ).
Ich wspólnym elementem jest przedrostek „ ge „ umieszczany :
a/ na początku wyrazu – dla czasowników prostych ( bez przedrostków )
b/ między przedrostkiem a tematem – dla czasowników rozdzielnie złożonych
c/ pomijany – dla czasowników nierozdzielnie złożonych
Przykłady:
machen ( robić ) - gemacht
mitmachen ( zrobić razem ) – mitgemacht
besuchen ( odwiedzać ) – besucht
4. Regularny Partizip Perfekt tworzymy wg schematu:
ge + temat czasownika w czasie Praesens + t
Np.
machen: ge-mach-t
spielen: ge-spiel-t
suchen: ge-such-t
Tylko w czasownikach złożonych ge „idzie” między przedrostek a temat lub nie
występuje ( vide poprzedni punkt )
5. Nieregularny Partizip Perfekt jest do nauczenia się na pamięć , bo jego forma jest
zmienia się w stosunku do tematu w czasie teraźniejszym i w Imperfekcie.
Zasada elementu ge i jego użycia pozostaje niezmienna ( jak w pkt. 3 )
















NAJWAŻNIEJSZE CZASOWNIKI NIEREGULARNE

Bezokolicznik niemiecki Imperfek –
1 i 3 os. l. poj. Partizip
Perfekt Czasownik posiłkowy 3 os. l.poj. czasu Praesens Tłumaczenie polskie

beginnen begann begonnen haben beginnt zaczynać (się)
besitzen besass besessen haben besitzt posiadać
bitten bat gebeten haben bittet prosić
bleiben blieb geblieben sein bleibt (po)zostawać
bringen brachte gebracht haben bringt przynosić
denken dachte gedacht haben denkt myśleć
essen ass gegessen haben isst jeść
fahren fuhr gefahren sein/haben faehrt jechać
fallen fiel gefallen sein faellt (u)padać, spadać
fangen fing gefangen haben faengt łapać, chwytać
finden fand gefunden hanen findet znajdować
fliegen flog geflogen sein/haben fliegt latać, fruwać
fliessen floss geflossen sein fliesst płynąć,cieknąć
geben gab gegeben haben gibt dawać
gefallen gefiel gefallen haben gefaellt podobać się
gehen ging gegengen sein geht iść
gewinnen gewann gewonnen haben gewinnt wygrywać
haben hatte gehabt haben hat mieć
halten hielt gehalten haben haelt trzymać
haengen hing gehangen haben haengt wisieć
heissen hiess geheissen haben heisst nazywać się
helfen half geholfen haben hilft pomagać
kennen kannte gekannt haben kennt znać
kommen kam gekommen sein kommt przychodzić
koennen konnte gekonnt haben kann móc, potrafić, umieć
lassen liess gelassen haben laesst 1.pozwalać
2.kazać,żądać
laufen lief gelaufen sein laeuft biec
lesen las gelesen haben liest czytać
liegen lag gelegen haben liegt leżeć
messen mass gemessen haben misst mierzyć
moegen mochte gemocht haben mag chcieć, lubić, móc
muessen musste gemusst haben muss musieć
nehmen nahm genommen haben nimmt brać
nennen nannte genannt haben nennt nazywać, wymieniać
rennen rannte gerannt sein/haben rennt biegać,pędzić
rufen rief gerufen haben ruft wołać,wzywać
schlafen schlief geschlafen haben schlaeft spać
Bezokolicznik niemiecki Imperfek –
1 i 3 os. l. poj. Partizip
Perfekt Czasownik posiłkowy 3 os. l.poj. czasu Praesens Tłumaczenie polskie

schliessen schloss geschlossen haben schliesst zamykać
schneiden schnitt geschnitten haben schneidet szyć
schreiben schrieb geschrieben haben schreibt pisać
schwimmen schwamm geschwommen sein/haben schwimmt pływać
sehen sah gesehen haben sieht widzieć
sein war gewesen sein ist być
singen sang gesungen haben singt śpiewać
sitzen sass gesessen haben sitzt siedzieć
sollen sollte gesollt haben soll mieć powinność
sprechen sprach gesprochen haben spricht mówić
stehen stand gestanden haben steht stać
tragen trug getragen haben traegt nosić
treffen traf getroffen sein/haben trifft spotkać
treten trat getreten sein/haben tritt wchodzić,pod-
chodzić
trinken trank getrunken haben trinkt pić
tun tat getan haben tut robić,czynić
vergessen vergass vergessen haben vergisst zapominać
verlieren verlor verloren haben verliert zgubić
wachsen wuchs gewachsen sein waechst rosnąć
waschen wusch gewaschen sein/haben waescht myć
werden wurde geworden sein wird stawać się
werfen warf geworfen haben wirft rzucać
wissen wusste gewusst haben weiss wiedzieć
wollen wollte gewollt haben will chcieć
ziehen zog gezogen haben/sein zieht ciągnąć
zwingen zwang gezwungen haben zwingt zmuszać