Tragizm Konrada Wallenroda.

Mickiewicz napisał "Konrada Wallenroda" pod wpływem wymuszonego pobytu w Rosji, z powodu procesu członków filomatów, tak więc utwór ten musiał zawierać jakieś sprytnie ukryte przed cenzurą treści, bo jak wiemy utwór ukazał się w Rosji;

W utworze tym chodzi o usankcjonowanie walki podstępnej i opierającej się na zdradzie, prowadzącej jednak do zagłady przeciwnika; uzasadniając to wymaganiem bycia w walce tak silnym, jak i sprytnym

Cała fabuła została streszczona w balladzie (pieśni) "Alpuhara" opowiedzianej przez wajdelotę litewskiego - Halbana (historia o podstępie ostatnich Arabów hiszpańskich, broniących się w Alpuharze przed Hiszpanami; władca Almanzor postanawia zemścić się na wrogu w dość nietypowy sposób: przedziera się samodzielnie do Granady, gdzie szaleje dżuma; następnie udaje się do obozu wroga, gdzie zaraża wszystkich Hiszpanów tą śmiertelną chorobą);

Podobna akcja jest w przypadku Konrada (oryginalne imię Alf, tak na prawdę nie wiadomo, gdyż jest porwanym dzieckiem litewskim), który postanawia poświęcić się dla dobra Litwy (nie ma innej rady) i ukatrupić zakon podszywając się pod władcę krzyżaków, co ostatecznie nieźle mu się udaje - tu streszczenie krótkie (akcję znam)

Romantyczny tragizm głównego bohatera opiera się na konflikcie kilku ważnych wartości: własne szczęście w miłości i rodzinie, pośród swojego narodu stoi w sprzeczności w natychmiastowej potrzebie pomocy upadającej Litwie, która nie ma szans w otwartej walce zbrojnej z Zakonem; drugą strefą konfliktową jest problem moralności rycerskiej, której nauczył go Zakon, a przeciw której musi stanąć, aby ratować ojczyznę; musi mianowicie zastosować technikę podstępu; to właśnie staje się przyczyną jego wewnętrznego rozdarcia na dwóch ważnych płaszczyznach życiowych;

Dokonana wcześniej seria tragicznych wyborów, doprowadza ostatecznie (ale już po przeprowadzeniu planu destrukcji Zakonu Krzyżackiego) do samobójstwa bohatera (tu pojawia się motyw uniknięcia haniebnego sądu i skazania na śmierć)

Trzeba jednak zauważyć, że taki sposób postępowania zostaje usprawiedliwiony przez pieśniarza Halbana w jednej z jego ballad, opowiedzianych na uczcie w Zakonie; mianowicie porównuje on Litwinów do niewolników, dla których jedynym orężem może być podstęp - jest to wyraźne odwołanie do aktualnej wtedy sytuacji Polski

Idea takiego postępowania zyskała miano walenrodyzmu

Tragizm wynika więc z konfliktu wartości, konieczności wyboru tylko jednej drogi, tak jak w dramacie antycznym, prowadzącej do katastrofy;