Wybory

WYBORY-sposób powoływania obywateli do pełnienia funkcji publicznych
w organach państwowych(np. w samorządowych przez głosowanie na wytypowanych kandydatów). Wybory stanowią nieodłączną część rządów demokratycznych, realizowane są przez zasady powszechności, równości, bezpośredniości i tajności głosowania.

Rozróżnia się prawo wyborcze:
-czynne, to prawo udziału w głosowaniu. W Polsce czynne prawo wyborcze przysługuje obywatelom, którzy ukończyli 18 lat, nie jest ubezwłasnowolniony, skazany na karę pozbawienia praw publicznych lub wyborczych.
-bierne, to możliwość kandydowania(wysuwania kandydatury) do składu organu przedstawicielskiego. W Polsce bierne prawo wyborcze przysługuje do Sejmu i Senatu wszystkim obywatelom polskim posiadającym czynne prawo wyborcze, którzy ukończyli 21 lat.
STOWARZYSZENIE, dobrowolne, samorządne, trwałe zrzeszenie osób, o celach nie zarobkowych. Prawo tworzenia stowarzyszenia przysługuje obywatelom polskim mającym pełną zdolność do czynności prawnych i nie pozbawionym praw publicznych. Osoba prawna może być jedynie wspierającym członkiem stowarzyszenia. Rodzaje stowarzyszeń:1) stowarzyszenia zarejestrowane, wpisane do właściwego rejestru, posiadające osobowość prawną, 2) stowarzyszenia zwykłe, stanowiące uproszczoną formę stowarzyszenia, nie posiadające osobowości prawnej.

PARTIA POLITYCZNA, zorganizowana, społeczna grupa celowa, zmierzająca do uzyskania władzy w państwie poprzez obsadzenie najwyższych stanowisk państwowych ludźmi, którzy realizowaliby jej program polityczny. Przynależność do partii politycznej jest na ogół dobrowolna (wyjątek to, np. system totalitarny). Partia polityczna spełnia dwojaką rolę:
1)przekazuje poprzez swoich członków idee polityczne, hasła i programy głoszone przez przywódców partii do szerokich mas społecznych i nakłania je do działań zmierzających do realizacji tych idei;
2)gromadzi postulaty społeczne i polityczne obywateli i na ich podstawie dochodzi do formułowania programów partyjnych.

Jeśli następuje przewaga pierwszej roli, to partia ma charakter wodzowski, jeśli drugiej-demokratyczny. W swych działaniach i programach partia polityczna kieruje się doktrynami i ideologiami politycznymi. Przyjmuje różne nazwy: stronnictwo, unia, blok itp. Współczesne partie różnią się co do charakteru i cech organizacyjnych: istnieją, np. partie komitetowe, spełniające rolę komitetów, kadrowe, masowe.

Ze względu na typ partii rozróżniamy partie klasowe (robotnicze, chłopskie), ze względu na ideologie: partie komunistyczne, socjalistyczne, chrześcijańsko-demokratyczne itp., ze względu na funkcje społeczne: rewolucyjne, reformistyczne, konserwatywne, narodowe. Podziały te, szczególnie charakterystyczne dla 2.połowy XIX i 1.połowy XX w., ulegają stopniowemu zatarciu.


REFERENDUM, GŁOSOWANIE LUDOWE, instytucja demokracji bezpośredniej, polegająca na wyrażeniu woli w określonej kwestii przez wszystkich obywateli mających czynne prawo wyborcze. Referendum przeprowadzone jest w formie głosowania powszechnego, w którym obywatele udzielają pozytywnych lub negatywnych odpowiedzi na pytania przedstawione przez organ zarządzający referendum.

Rozróżnia się następujące rodzaje referendów: obligatoryjne i fakultatywne, wiążące i konsultatywne, ogólnokrajowe i lokalne.

Przedmiotem referendum może być wydanie aktu normatywnego (np. konstytucji, ustawy), podjęcie określonej decyzji państwowej lub kwestia zaufania do określonej osoby (plebiscyt).

W prawie międzynarodowym referenda dotyczącego przynależności państwowej określonego terytorium przeprowadzone wśród jego mieszkańców jest nazywane plebiscytami (plebiscyty w Polsce).


ZGROMADZENIE,
1)w socjologii zbiór jednostek, pozostających w danym czasie we wzajemnym stosunku współobecności,
2)reprezentacja określonej społeczności (np. zgromadzenie narodowe),
3)w Polsce zagwarantowana przez Konstytucje (art. 57 Konstytucji z 1997) możliwości organizowania publicznych zebrań dla wyrażenia stanowiska lub prowadzenia wspólnych obrad,
4)określenie społeczności zakonnej.