Sauna

Sauna to pomieszczenie, w którym panuje wysoka temperatura i wysoka lub niska wilgotność (w zależności od rodzaju sauny), w którym spędza się od kilku do kilkudziesięciu minut. Pobyt w saunie ma własności oczyszczające ciało z toksyn, poprawiające krążenie i wyrabiające odporność na choroby. Sauna to pomieszczenie z drewna z umieszczonym wewnątrz piecem wypełnionym kamieniami. Zainstalować ją można zarówno w salonie Spa, jak i we własnej łazience. Do budowania saun stosuje się tradycyjne drewno takie jak świerk, olcha czy osika, lub charakteryzujące się wysoką wytrzymałością i estetyką, np. abachi, cedr, osikę białą lub termo ? dla saun o podwyższonym standardzie. Na podłodze najlepiej położyć terakotę. Ważne jest doprowadzenie odpowiedniego zasilania. Trzeba również zadbać o miejsce wypoczynku w trakcie kąpieli, niezbędne są też prysznice oraz balie do schładzania. Pomieszczenie, w którym znajduje się sauna musi być wentylowane. Natężenie światła nie powinno być zbyt silne - musi sprzyjać relaksowi. Producenci oferują też urządzenia ułatwiające korzystanie z sauny. Są to między innymi: termometry, higrometry do pomiaru wilgotności, wiaderka na wodę, łyżki lub czerpaki do polewania kamieni, klepsydry piaskowe do odmierzania czasu czy osłony do pieców. Możemy też kupić wyposażenie dodatkowe, które uprzyjemni korzystanie z sauny: drewniane podgłówki, specjalne ławki relaksacyjne, esencje i olejki zapachowe oraz wiele innych przedmiotów.
Sauna jest zabiegiem ciepłoleczniczym .Sauna jest zaliczana raczej do zabiegów profilaktyczno-higienicznych, stąd coraz częściej we współczesnym świecie jest doskonałą alternatywą dla zadymionych, głośnych pubów czy zatłoczonych sal fitness clubów. Najczęściej stosuje się ją w celu przyspieszenia usuwania zmęczenia, zarówno fizycznego, jak i psychicznego. Nie mniej jednak sauna, ze względu na swe wartości bodźcowe, może być również traktowana jako typowy zabieg leczniczy.
W zależności od upodobań możemy korzystać z różnego rodzaju sauny. I tak, sauna fińska, zwana jest również suchą. Temperatura powietrza wynosi 80-110C, a wilgotność nie przekracza 10%. W takich warunkach skóra bardzo szybko zaczyna się intensywnie pocić.
Sauna mokra może być propozycją dla osób, które nie lubią takich wysokich temperatur. Kąpiel rozpoczynamy od 50C, a kończymy na 90C. Rozgrzane kamienie należy co jakiś czas polewać wodą, dzięki czemu wilgotność powietrza wzrasta do 35%.
I wreszcie w saunie parowej, zwanej również łaźnią rzymską, temperatura nie przekracza 70C. Wilgotność jest tutaj z kolei bardzo duża, bo dochodzi aż do 95%.
Zaleca sie następujące zasady korzystania z sauny:
? Z sauny nie należy korzystać bezpośrednio po wysiłku fizycznym, na czczo lub po zbyt obfitym posiłku. Należy odpocząć 15 ? 30 minut zanim skorzysta się z sauny.
? Przed kąpielą w saunie należy starannie obmyć ciało pod prysznicem. Następnie dokładnie wytrzeć się ręcznikiem (sucha skóra poci się szybciej).
? W saunie należy rozłożyć ręcznik pod całą powierzchnią ciała. Następnie należy położyć się na dolnej lub górnej ławce lub usiąść w swobodny sposób (intensywne, ale krótsze ogrzewanie mniej obciąża serce i krążenie).
? Wypacamy się nie dłużej niż 15 minut ? jest to czas wystarczający do ogrzania się i dostatecznego wypocenia.
? Po wyjściu sauny należy schłodzić ciało zimnym prysznicem (prysznic należy zacząć od schładzania stóp, nóg i dalej w kierunku serca), chłodzenie ciała ma na celu wywołanie skurczu naczyń krwionośnych, poprawiając ich wydolność.
? Po zabiegu zaleca się wypoczynek w pozycji siedzącej lub leżącej (ok. 10 ? 15 min).
? Przebywając w saunie nie należy pić napojów.
? W czasie przebywania w saunie nie wolno smarować ciała lub twarzy żadnymi kremami, gdyż powoduje to zmniejszenie powierzchni ciała, która wydala pot.
? Z sauny najlepiej korzystać nago.
? W okresie korzystania z sauny nie należy dużo jeść, a także pić kawy i alkoholu.
? Jeżeli nogi lub ręce są zimne ? ogrzać je przed wejściem.

Sposób przeprowadzania kąpieli w saunie
Kąpiel w saunie powinna być poprzedzona kąpielą higieniczną pod natryskiem. Po wytarciu ciała do sucha, rozpoczynamy właściwą kąpiel, która polega na przebywaniu nago na przemian w wysokiej i niskiej temperaturze. Podstawą kąpieli jest duża kontrastowość bodźca termicznego. Temperatura ogrzanego powietrza w pomieszczeniu zabiegowym nie jest jednolita. Pomieszczenie jest wyposażone w ławy na różnym poziomie, aby osoby pobierające kąpiel mogły stopniować działanie gorącego powietrza. Różnica pomiędzy ławami wynosi około 50 cm, a temperatura w okolicy podłogi wynosi 35C, najwyższa jest w górnych warstwach, gdzie wynosi 110C. W zależności od wydolności organizmu i samopoczucia należy stopniowo siadać, początkowo na ławach niższych i średnich, kończąc kąpiel w III fazie trwania, na najwyższym poziomie. Po dostatecznym wygrzaniu ciała i obfitym wystąpieniu potu, ochładza się organizm przez kąpiel lub natrysk w temperaturze 12-20C. Zastosowanie bodźca zimna w okresie przegrzania ustroju ma na celu wytworzenie reakcji zmuszającej organizm do szybkiej regulacji cieplnej i odczynów ze strony układu naczyniowo-ruchowego. Ten trening naczyniowy ma wartość profilaktyczną w stosunku do chorób z przeziębienia.
W zasadzie przyjmuje się schemat trzykrotnego powtórzenia cyklu kąpieli, polegający na przegrzewaniu organizmu w gorącym pomieszczeniu i ochłodzeniu go wodą. Ważne jest, aby na każdym etapie kąpieli zadbać zarówno o dobre przegrzanie organizmu, jak i dostateczne jego ochłodzenie.
W czasie trwania drugiego, niekiedy także trzeciego cyklu kąpieli, po kilku minutach przebywania w pomieszczeniu sauny, wykonuje się "Lyly". Jest to polanie gorących kamieni zgromadzonych na piecu sauny, stosunkowo małą ilością wody, około 1 litra. Wywołuje to gwałtowne pojawienie się pary wodnej. Jest to bodziec silnie obciążający organizm, stąd bywa źle tolerowany przez osoby o mniejszej wydolności fizycznej. Finowie ten moment uważają za najważniejszy w czasie całego przebiegu kąpieli i nazywają go "duszą sauny" (lyly).
Kąpiel w saunie zawsze kończy się ochłodzeniem organizmu. Niedostateczne ochłodzenie, przyczynia się do występowania dalszego pocenia się organizmu, co na tym etapie jest już zjawiskiem bardzo niepożądanym. Może również pojawić się ból głowy i ogólne złe samopoczucie.
Po zakończeniu kąpieli w saunie bezwzględnie zalecany jest wypoczynek przez co najmniej 20 minut. Wskazane jest również uzupełnienie płynów w postaci soków owocowych lub jarzynowych (sok pomidorowy) oraz wody mineralnej nie gazowanej.
Efekty korzystania z sauny to odnowa biologiczna ustroju, dająca powrót do dobrej kondycji i całkowitego odpoczynku, znacznie szybciej niż sen. Z sauny mogą korzystać osoby zdrowe jeden raz w tygodniu, zawsze po wysiłku, nigdy przed. U osób chorych sauna może być stosowana tylko w porozumieniu z lekarzem.
Biologiczne działanie sauny
Odczyn organizmu na ciepło w saunie zależy od:
? natężenia bodźca cieplnego,
? czasu trwania tego bodźca,
? wielkości nagrzewanej powierzchni,
? temperatury wyjściowej.
Najbardziej istotnym elementem sauny fińskiej jest kontrastowość bodźca termicznego (ciepło/zimno), okresowa zmiana wilgotności powietrza i zmiany natężenia pola elektrycznego w trakcie "Lyly".
Mimo działania mechanizmów termoregulacji, w wysokiej temperaturze sauny dochodzi do hipertermii. Temperatura ciała może wzrosnąć powyżej 39C. Jeszcze bardziej wzrasta temperatura skóry, która niekiedy osiąga 41C. Eliminacja nadmiaru ciepła z organizmu zachodzi poprzez odpowiednie zmiany w skórnym przepływie krwi, wydzielanie potu i wzmożoną wentylację płuc.
Zmiany jakie zachodzą w organizmie ludzkim pod wpływem przegrzania w saunie są bardzo różnorodne. Doprowadzone do tkanek ciepło przyczynia się do uruchomienia biologicznych odczynów organizmu i wystąpienia całego łańcucha reakcji fizykochemicznych i biochemicznych.
Wpływ kąpieli w saunie widać w zachowaniu:
1. temperatury organizmu (wzrost temperatury ciała);
2. podstawowej przemiany materii (przyspieszenie);
3. zachowaniu się układu krążenia (wzrost pojemności minutowej serca w początkowym okresie pobytu w saunie przeciętnie o 75%; wzrost częstotliwości tętna od 120 do 140 uderzeń na minutę, wzrost ciśnienia krwi skurczowego i rozkurczowego przeciętnie o około 25 mm Hg, po czym pod koniec pobytu w saunie obniża się o około 10 mm Hg w stosunku do ciśnienia wyjściowego);
4. wartości bilansu wodnego;
5. zachowaniu się układu oddechowego (wysoka temperatura w saunie może wywołać nieznaczny wzrost liczby oddechów na minutę i wzrost minutowej wentylacji płuc);
6. zachowaniu się układu hormonalnego (wzrasta wydzielanie hormonu antydiuretycznego);
7. w przesunięciach składu krwi (wzrost leukocytozy);
8. w składzie i rozmieszczeniu płynów ustrojowych (utrata potu powoduje odwodnienie organizmu, niedobór niektórych elektrolitów, niewielkich ilości witamin i innych składników np. obniżenie poziomu cukru we krwi);
9. w zachowaniu się układu nerwowego (działanie uspokajające).

Wskazania do stosowania sauny
Ze względów leczniczych saunę można stosować w:
? nieswoistych chorobach dróg oddechowych;
? przewlekłych chorobach reumatycznych (łagodne postacie);
? nerwicach wegetatywnych;
? zaburzeniach przemiany materii (otyłość prosta);
? w schorzeniach dermatologicznych (zapalenie atopowe, trądzik, przewlekłe zapalenie mieszków włosowych w okresie remisji);
? zespołach korzonkowych, dyskopatie, lumbalgia, niektóre neuralgie;
? stanach po zapaleniu stawów, mięśni, więzadeł.
Przeciwwskazania do stosowania sauny
Jeżeli chodzi o przeciwwskazania do stosowania sauny, należy, podobnie jak w przypadku innych zabiegów fizykalnych, brać pod uwagę przeciwwskazania bezwzględne. Również w saunie do przeciwwskazań ogólnych należą:
? ostre i przewlekłe choroby zakaźne,
? gruźlica płuc i innych narządów,
? nadciśnienie,
? cukrzyca,
? padaczka,
? kamica nerkowa,
? wszystkie postacie niewydolności krążenia,
? schorzenia psychiczne,
? choroby nowotworowe.