"Tango" Sławomira Mrożka jako współczesny dramat.

?Tango? Sławomira Mrożka to przykład współczesnego dramatu, w którym ukazane zostały losy nowoczesnej, wielopokoleniowej rodziny. Członkami familii są: babka Eugenia i jej brat Eugeniusz - przedstawiciele pokolenia starszego, matka Eleonora i jej mąż Stomil - reprezentanci średniego pokolenia oraz Artur - student i jego narzeczona Ala, którzy reprezentują współczesną młodzież. Oprócz wymienionych bohaterów ważną rolę odgrywa także Edek, uważany za przyjaciela domu.
Jednym z głównych tematów ?Tanga? jest konflikt pokoleń. Jednak rodzinne nieporozumienia nie są w żaden sposób tradycyjne i typowe dla współczesnych czasów. Sławomir Mrożek odrzucił stereotypy i ?odwrócił? role swoich bohaterów. Przedstawiciele starszego pokolenia zostali przedstawieni, jako przeciwnicy wszelkiej tradycji i czołowi zwolennicy nowoczesności oraz życia bez ograniczeń, natomiast Artur ? reprezentant młodzieży, pragnie powrotu dawnych idei i życia według ustalonych norm i zasad moralnych. W rodzinie panuje chaos i bałagan, świadczy o tym niechlujny wygląd mieszkania, w którym znajduje się zarówno stary wózek Artura, jak i katafalk, na którym stała trumna dziadka, oznacza to, że w domu brak jest porządku i jakichkolwiek zasad.
Przytoczony fragment utworu przedstawia rodzinną debatę, w której ukazane zostały poglądy i sposoby myślenia członków rodziny. Artur swoją postawą wyraża niechęć do stosunków społeczno ? obyczajowych panujących we współczesnym świecie. Młody chłopak pragnie powrotu do tradycji i stara się uświadomić rodzicom, że zburzyli oni właściwy porządek świata, który potrzebny jest według niego, aby móc normalnie funkcjonować. Rodzice nie potrafią zrozumieć syna, są przekonani, że życie bez konwencji, norm i zasad jest właściwe, uważają też, że trzeba pokonywać wszelkie możliwe ograniczenia. Stomil usiłuje wytłumaczyć Arturowi, jak wiele wywalczyło jego pokolenie, że dziś młodzi mogą traktować starszych ludzi bez szacunku, niekulturalnie zachowywać się przy stole czy też nie interesować się w ogóle sztuką i kulturą. Dla ojca, który za największą wartość uznaje wolność, a najważniejszą i jedyną zasadą jest jak twierdzi: ?nie krępować się i robić to, na co ma się ochotę?, nie do zrozumienia jest postawa syna, zarzucającego mu, że jedyne, co stworzyło starsze pokolenie to nieład, w którym nic poprawnie nie funkcjonuje. Stomil opowiada o wielkiej roli buntu, który sprawił, że narodził się na świecie postęp, według niego należy buntować się przeciwko wszystkiemu, ponieważ dzięki temu walczy się o lepszą przyszłość. Rodzice nie dostrzegają potrzeby ograniczania się zasadami, uważają, że żyli w ciężkich czasach, dlatego młode pokolenie powinno zupełnie inaczej funkcjonować. Matka Eleonora wyraża brak zrozumienia dla poglądów syna, nie rozumie, dlaczego pragnie on żyć według reguł, ponieważ zazwyczaj bywało tak, że to młodzież buntowała się przeciw nim. Artur czuje się zagubiony, brak hierarchii i porządku we współczesnym świecie przeraża go, ponieważ boi się życia w chaosie i nieobliczalności, jaką niesie za sobą zachwalana przez rodziców ?nowoczesność?. Młody mężczyzna stara się uświadomić starszemu pokoleniu, do czego doprowadziło, że nie można już złamać żadnych zasad, ponieważ one w ogóle nie istnieją. Artur paradoksalnie buntuje się przeciwko temu, że nie może się zbuntować, uświadamia starszym, że nawet ta najbardziej pożądana przez nich postawa została zdegradowana. Chłopak tłumaczy rodzicom, że ich antykonformizm spowodował rozpad wszystkiego, nawet tego, co sami uważają za wartość. Rodzice zachęcają syna nawet do walki z nimi, ale on uważa, że są tego niewarci, nazywając ich ?bezkształtną masą?, a także ?tłumem bez formy i konstrukcji?. Młodzieniec twierdzi, że świata, który stworzyli jego rodzice, nie da się już nawet zniszczyć, ponieważ sam się rozpadł. Walka ze starszym pokoleniem według Artura nie ma sensu, gdyż jak twierdzi, tolerancja rodziców powoduje to, że nie ma, z kim, ani czym już walczyć.
Podziały pokoleniowe w Tangu są karykaturą schematycznego widzenia "walki generacji", przypisywania wiekowi określonych postaw, ról. Rodzice, którzy powinni być autorytetem, nie stanowią żadnego wzoru dla młodego pokolenia. Postawa, jaką prezentują zwalnia ich z odpowiedzialności za los swoich dzieci, pomimo usilnych twierdzeń, że stwarzają im właśnie możliwość wyboru i rozwoju. Jest to dla nich stanowisko wygodne, ale sprawiają niestety, że ich potomkowie czują się zagubieni i nie potrafią poradzić sobie w chaosie, jaki panuje na świecie.
Autor ?Tanga? obnaża mit całkowitej swobody i awangardyzmu. Stosunki między członkami rodziny są niemoralne, brak jakichkolwiek zasad doprowadza do anarchii. Członkowie rodziny nie mogą na siebie liczyć, pożądana przez nich wolność zabiła ich umiejętność okazywania uczuć i radości z życia. Artur zauważa rozpad rodziny, dlatego chce wprowadzić normy, które ustabilizowałyby sytuację. Młodzieniec wie też, że idea całkowitej wolności stała się dla rodziny niewolą. Autor utworu próbuje uświadomić nam, że wolność to przede wszystkim możliwość dokonywania wyborów, bohaterowie są tego niestety pozbawieni. Niestety Artur, który zostaje zabity przez Edka, ponosi tym samym klęskę. Jest to smutna refleksja autora na temat tendencji panujących w społeczeństwie, w którym dominuje siła, chamstwo, ordynarność, a inteligencja mimo potencjalnych możliwości jest nieskuteczna w zepsutym świecie i skazana na klęskę.