Sytuacja Polskiego kościoła katolickiego po II wojnie światowej.

Wprowadzone po II wojnie światowej w Polsce rządy komunistyczne programowo i ideologicznie były wrogo nastawione do Kościoła i religii. Dlatego też aż do 1989 roku walczyły one z polskim katolicyzmem i milionami jego wyznawców. Poza tym cały czas ograniczały one wolności obywatelskie, w tym zabraniały społeczeństwu łączenie się w grupy. Nielegalne były, więc jakiekolwiek stowarzyszenia, na których funkcjonowanie, nie było zgody odpowiednich organów państwowych. Kościół, jako ?organizacja? o ponad tysiącletniej tradycji w Polsce, nie mogła być traktowana tak samo, jak inne stowarzyszenia, łączące ludzi.
Początkowo próbowano znaleźć porozumienie, pomiędzy polskim prymasem a władzami PRL-u. W 1950 roku kard. Wyszyński podpisał w imieniu Episkopatu Polski porozumienie z władzami komunistycznymi w zamian za zagwarantowanie nauczania religii w szkołach i funkcjonowanie KUL-u. Później Kościół zdał sobie sprawę, że nie da się z komunistami nawiązać dialogu, uznał, że działania mające na celu utrzymanie równowagi i pokoju między dwoma stronami będą i tak bezskuteczne. Katolicy nie potrafiliby się nigdy podporządkować socjalistycznym ideałom i sposobie życia. Sprzeciwiali się władzy partii i ograniczaniu swej suwerenności oraz wolności.
Największe prześladowania na tle religijnym miały miejsce w czasach stalinizmu. Wtedy to w latach 1953-56 internowano ówczesnego prymasa Polski kard. Stefana Wyszyńskiego.
Odbył się też proces biskupa Karczmarka i czterech osób z jego kurii, których oskarżono o wrogą propagandę na rzecz waszyngtońsko-watykańskich mocodawców, a nawet o kolaborację z Niemcami.
W 1949 roku zaczęto budowę Nowej Huty, miasta o typowo socjalistycznym charakterze. Uchodzić miało za "Miasto Socjalistycznej Pracy", a więc miasto stworzone dla robotników największego w Polsce kombinatu hutniczego. Miało to być także miejsce bez Boga, co za tym idzie bez kościoła. W roku 1955 roku ukończono budowę miasta. W 1958 z Papieskiej Kurii przyszła do Krakowa nominacja biskupia, która czyniła Karola Wojtyłę (wówczas 38 letniego) biskupem pomocniczym Krakowa.
Młody biskup odegrał znaczną rolę w walce z ?wykorzenianiem Boga? z mieszkańców Nowej Huty. Był inicjatorem odprawiania tam mszy świętych, a także postawieniem tam budynku sakralnego, w późniejszym okresie.
W 1978 roku został obrany na Papieża. Miało to wielkie znaczenie dla polskiego kościoła i poważnie zatrzęsło władzami PRL-u. Ogromną rolę odegrała tu jego pierwsza pielgrzymka do Polski (1979). Jan Paweł II wygłosił wtedy słynne słowa: Wołam, ja, syn polskiej ziemi, a zarazem ja, Jan Paweł II, papież. Wołam z całej głębi tego Tysiąclecia, wołam w przeddzień Święta Zesłania, wołam wraz z wami wszystkimi: Niech zstąpi Duch Twój! Niech zstąpi Duch Twój i odnowi oblicze ziemi. Tej ziemi! W pewnym sensie słowa te pchnęły Solidarność do działania na rzecz ?wyzwolenia? Polski. Jan Paweł II występował przeciwko władzom PRL, poprzez krytykowanie komunizmu i ogólnie pojętego materializmu, propagowanie wartości chrześcijańskich w tym wolności jednostki i sprawiedliwości.