Zasady ogólne postępowania administracyjnego

ZASADY POST. ADM. to pewne podstawowe reguły tego postępowania, uznane za takie przez ustawodawcę.
Każdy urzędnik adm. państwowej i samorządowej zobowiązany jest do przestrzegania zasad proceduralnych, które występują we wszystkich fazach postępowania i we wszystkich jego instancjach. Naruszenie przez organy adm. którejkolwiek z zasad w połączeniu z naruszeniem przepisu KPA skutkuje zawsze wadliwością wydanej decyzji adm.
POSTĘPOWANIE ADM. ZAWSZE KOŃCZY SIĘ WYDANIEM DECYZJI ADMINISTRACYJNEJ.
Do podstawowych zasad post. adm. ogólnego należą:
1) ZASADA LEGALNOŚCI (praworządności) ? stanowi że organy prowadzące post. adm. działają na podstawie przepisów prawa i w toku postępowania stoją na straży praworządności;
2) ZASADA UWZGLĘDNIANIA Z URZĘDU INTERESU SPOŁECZNEGO I SŁUSZNEGO INTERESU OBYWATELI ? nakazuje organom adm. publicznej brać pod uwagę w toku postępowania wyjaśniającego oraz załatwianiu spraw nie tylko prawo lecz także interes społeczny i słuszny interes obywateli;
3) ZASADA PRAWDY OBIEKTYWNEJ ? zobowiązuje organ prowadzący postępowanie do podejmowania wszelkich kroków niezbędnych do ustalenia stanu faktycznego sprawy zgodnie z rzeczywistością;
4) ZASADA POGŁĘBIANIA ZAUFANIA OBYWATELI DO ORGANÓW PAŃSTWA ? art. 8 KPA, dotyczy etyki zawodu urzędnika państwowego zobowiązuje ona organy adm. do prowadzenia post. w taki sposób aby pogłębić zaufanie obywateli do organów państwa oraz ich świadomość i kulturę prawną (załatwianie spraw powinno następować sprawnie i bez zwłoki, cechy urzędnika-bezstronność, życzliwość wobec petentów)
5) ZASADA INFORMOWANIA STRON I INNYCH UCZESTNIKÓW POSTĘPOWANIA ? art. 9 KPA, ozn., że organy adm. państwowej są zobowiązane należycie i wyczerpująco informować strony o okolicznościach faktycznych i prawnych, które mogą mieć wpływ na ustalenie ich praw i obowiązków będących przedmiotem post. adm. , czuwają aby strony nie poniosły szkody z powodu nieznajomości prawa i w tym celu udzielają im niezbędnych wyjaśnień i wskazówek;
6) ZASADA CZYNNEGO UDZIAŁU STRONY W POSTĘPOWANIU ? art. 10 KPA, nakłada na organ adm. państwowej obowiązek zapewnienia stronom czynnego udziału w każdym etapie postępowania oraz umożliwienia im przed wydaniem decyzji, wypowiedzenia się co do zebranych materiałów i dowodów oraz zgłoszonych żądań. Stronie przysługują w szczególności następujące prawa:
a. dostępu do akt sprawy;
b. zgłaszanie wszelkich środków dowodowych;
c. zadawanie pytań świadkom i biegłym;
d. składania wyjaśnień, zgłaszania żądań, propozycji i przedstawiania dowodów na ich poparcie;
e. zaskarżenia całej decyzji;

7) ZASADA PRZEKONYWANIA ? art. 11 KPA, nakłada na organ adm. obowiązek starannego i możliwie najpełniejszego uzasadnienia treści decyzji pod względem prawnym, faktycznym, a więc wyjaśnienia i uzasadnienia stronom przesłanek i motywów jakimi kierował się organ przy rozpatrywaniu sprawy i podejmowaniu decyzji, strona powinna być przekonana, że podejmowane przez organ czynności procesowe i wydane rozstrzygnięcia są dla niej optymalne w świetle obowiązujących przepisów prawa;
8) ZASADA SZYBKOŚCI I PROSTOTY POSTĘPOWANIA ? art. 12 KPA, nakazuje organom adm. działać w sprawie wnikliwie i szybko (bez zbędnej zwłoki) posługując się możliwie najprostszymi środkami prowadzącymi do załatwienia sprawy, które nie wymagają zbierania dowodów, informacji lub wyjaśnień powinny być załatwione niezwłocznie;
9) ZASADA UGODOWEGO ZAŁATWIANIA SPRAW ? art. 13 KPA, stanowi ona iż w sprawach w których uczestniczą strony o spornych interesach powinny być rozwiązywane na zasadzie ugody, jeżeli uprości to i przyśpieszy postępowanie; z zasady tej dla organu prowadzącego postępowanie wynika obowiązek podejmowania czynności nakłaniających strony do ugody, ma to na celu przede wszystkim przekonanie stron, że załatwienie sprawy w drodze ugody będzie dla nich bardziej korzystne, ponieważ będą one mogły w sposób elastyczny ustalić stosunki prawne między sobą bez użycia środków przymusu.
10) ZASADA PISEMNOŚCI ?art. 14 KPA, nakazuje załatwianie spraw adm. w formie pisemnej, KPA dopuszcza możliwość ustnego załatwienia sprawy tylko w wypadku gdy przemawia za tym interes strony, tzn. strona godzi się na to lub wręcz tego żąda, a także w przypadku gdy przepis prawny nie stoi temu na przeszkodzie;
11) ZASADA DWUINSTANCYJNOŚCI POSTĘPOWANIA - art. 15 KPA, mówi że decyzje wydaną przez organ I instancji strona może zaskarżyć do organu adm. państwowej wyższego stopnia nad organem który wydał tę decyzję, ozn. To, że post. adm. jest dwuinstancyjne;
12) ZASADA TRWAŁOŚCI DECYZJI OSTATECZNEJ - art. 16 KPA, posiada istotne znaczenie dla zapewnienia stabilności stosunków prawnych opartych na decyzjach adm., gwarantuje ona, że uchwalenia, zmiana decyzji ostatecznej, stwierdzenia jej nieważności oraz wznowienie post. adm. może nastąpić tylko w wypadkach ściśle określonych, przewidzianych w KPA lub ustawach szczególnych; są nimi:
a) decyzja organu I instancji w stosunku do, której upłynął już termin odwołania,
b) decyzja wydana przez organ II instancji,
c) decyzja ostateczna z mocy wyrażonego przepisu prawa materialnego
13) ZASADA SĄDOWEJ KONTROLI LEGALNOŚCI DECYZJI ? art. 16 KPA, gwarantuje, że decyzje z powodu ich niezgodności z prawem mogą być zaskarżone do NSA.