Władysław Reymont

Reymont Władysław Stanisław (właściwie Stanisław Władysław Rejment), urodził się 7 maja 1867 we wsi Kobiele Wielkie, koło Radomska. Ojcem jego był Józef Rejment, organista i sekretarz miejscowej kancelarii parafialnej, matką Antonina z Kupczyńskich, siostrzenica księdza kanonika Kupczyńskiego, tamtejszego proboszcza. Gdy w 1868 przeniósł się on do Tuszyna pod Łodzią, powędrowała tam razem z nim rodzina Rejmentów. To miasteczko dzieciństwa i wczesnej młodości mocno zapisało się w pamięci Władysława: ono będzie modelem do powieściowego Tymowa z Chłopów. Często mówi się o samorodnym, żywiołowym talencie autora Roku 1794. Zapewne, miał on nieprzeciętne zdolności wrodzone, ale oddziaływanie środowiska rodzinnego przyczyniło się w niemałej mierze do ich rozwoju. Pani Antonina nie tylko umiała znakomicie opowiadać rozmaite stare baśnie i klechdy, lecz sama również układała fantastyczne historie, których gorliwym słuchaczem był mały Staś. Ojciec, surowy, w twardym rygorze trzymający liczną gromadę Stasiowego rodzeństwa, wyróżniał się zdecydowanie spośród prowincjonalnych dławidudów. Nie pochłaniały go bez reszty sprawy rodzinne i parafialne, żywił szersze zainteresowania. Czytywał sporo, a nawet kupował książki, co budziło w jego środowisku nie pozbawione zgorszenia zdumienie i zapewniło mu nadany z wyraźnie złośliwą intencją przydomek "literata".
Nie wydawało się wszakże, aby Staś odziedziczył czy to talent narracyjny matki, czy intelektualne zainteresowania ojca. W szkole elementarnej uczył się źle i zamartwiający się o jego przyszłość rodzice zdecydowali ostatecznie, że trzeba zrezygnować w tym przypadku z wyższych ambicji i zapewnić synowi znajomość jakiegoś fachu. Ponieważ najstarsza ich córka, Katarzyna, wyszła za mąż za właściciela zakładu krawiecko-kuśnierskiego w Warszawie Konstantego Jakimowicza, syn nieuk zostaje w lecie 1880 roku powierzony opiece zięcia jako terminator. W krawieckim zawodzie młody Reymont nie zrobił kariery. W 1883 roku uzyskał jedyne znane świadectwo z III klasy Warszawskiej Szkoły Niedzielno-Rzemieślniczej. W 1884 roku zdobył stopień czeladnika. Pracował również w handlu, kilkakrotnie próbował kontynuować naukę.
Egzamin czeladniczy zdawał w obecnej siedzibie Związku Rzemiosła Polskiego w Warszawie. Wydarzenie to upamiętnia tablica pamiątkowa, ufundowana w 1980 r. przez Cech Krawców i Rzemiosł Włókienniczych m. st. Warszawy, która znajduje się w hallu siedziby ZRP.
Mając lat 18 czy 19 zbiegł z domu i przystał do wędrownej trupy aktorskiej, gdzie występował do roku 1887 pod pseudonimem Urbański. Zaczyna się teraz najbardziej trudny i awanturniczy, ale dla przyszłego pisarza nader cenny okres zbierania ważkich doświadczeń życiowych - przeważnie o głodzie i chłodzie, wśród licznych rozczarowań i niepowodzeń. Okazuje się przede wszystkim, że na scenicznych deskach zdolności ustępują chęciom: Reymont - jako bardzo mierny aktor - grywa tylko epizodyczne rólki, co nie może zaspokoić jego ambicji. Wraca wreszcie do rodziców i dzięki staraniom ojca (1888 rok) otrzymał posadę robotnika na Kolei Warszawsko-Wiedeńskiej (Rogów, Krosnowa, Lipce). Gdzie przepracował prawdopodobnie rok. Znudzony jednak monotonią nowego życia, po raz drugi próbuje szczęścia na scenie, co skończyło się nowym rozczarowaniem i powrotem na kolej.

W roku 1924 Reymonta otrzymuje literacką Nagrodę Nobla, do której prócz niego kandydowali pisarze takiej miary, jak Tomasz Mann, Tomasz Hardy, Maksym Gorki, Sigrid Undset i Stefan Żeromski (po raz pierwszy kandydaturę Reymonta do tej nagrody wysunięto już w roku 1918).