Oświecenie.

OŚWIECENIE (główne)

XVIII w.
Pojęcia:

racjonalizm-rozumowe poznanie świata;akcent położony na samodzielne i krytyczne myślenie ''cogito ergo sum" -kartezjusz
krytycyzm-postawa postulująca kontrolę prawdziwości
sceptycyzm-obiektwne kryteria za pomocą których można rozróżnić prawdę i fałsz
empiryzm-badanie rzeczywistości poprzez doświadczenie za pomocą zmysłów
sensualizm-zmysły
scjentyzm-kult wiedzy, nauki skutkujący gwałtownym rozwojem szkolnictwa
ateizm-założenie że boga nie ma
deizm-bóg stworzył ale nie ingeruje w świat
utylitaryzm-urzyteczność społeczna; miarą wartości człoweka jest jego przydatność;dobro ogółu ponad dobro jednostki
klasycyzm-nurt w sztuce odwołujący się do antyku,uznawanego za klasyczny i kanoniczny pod względem norm estetycznych
rokoko-artystyczny wyraz swobodnego,hedonistycznego podejścia do świata
sentymentalizm-rola serca uczuć w życiu cżłowieka;ucieczka od cywilizacji;powrót do natury;cżłowiek rodzi sie jako tabula rasa czyli czysta karta
bajka-krótki utwór wierszowany o charakterze dydaktycznym,zkaończony morałem;piętnujący wady,bohaterami moga byc ludzie ale takze zwierzeta i przedmioty ktore uosabiaja ludzkie cechy
satyra-prezentuje świat poprzez komiczne wyolbrzymienie;krytyczna postawa autora wobez rzeczywistosci
sielanka-utwór poetycki idealizujący przyrode nature milosc egzaltacje
klasyka sentymentalizmu-powieść epistolarna;jean-j.roussean
hymn-poetycka definicja patriotyzmu:pieśń legionów polskich we włoszech==>mazurek dąbrowskiego(powstał w 1797.utwór stal sie synonimem walki o wolnosc i dekomokracje)
teart oświeceniowy-był ściśle wprzęgnięty w służbe ideom oświecenia,przyświęcał mu dydaktyzm (pierwszy polski teatr=1765r)
monachomachia i antymonachomachia-poematy heroikomiczne krytykujące stan duchowny(pijaństwo,małostkowość)

Nazwiska:

kartezjusz- twórca koncepcji "cogito ergo sum"
immanuel kant- imperatyw kategoryczny;czyli nakaz moralny nie narzucony zewnetrznie ale wyplywajacy z samej natury czlowieka
denis diderot-wielka encyklopedia francuska;praktyczna realizajcja wszystkich ząłożen epoki
wolter-deista walczący z fanatyzmem religijnym
ignacy krasicki-polski poeta uwazany za najwybitniejszego pisarza polskiego oswiecenia
wojciech bogusławski-dyrektor teatru narodowego;przeczynil sie do profesjonalizacji zawodu aktora
franciszek zabłocki-autor lekkich komedii np."fircyk w zalotach"
julian ursyn niemcewicz-sztuki o wyrażnym rysie dydaktycznym zwiazane z aktualnymi wydarzeniami w polityce np."powrót posła"