Wynalazca i jego wynalazki. Na podstawie fragmentu „Lalki” scharakteryzuj Geista i porównaj go z Ochockim.

W epoce pozytywistycznej istniały różne światopoglądy. Zakładały rozmaite metody działań ku polepszeniu rzeczywistości. Zakładano, że bardzo ważna jest współpraca pomiędzy poszczególnymi grupami społecznymi ? praca organiczna, pomoc biedniejszym warstwom ? praca u podstaw oraz zaufanie nauce i ciągłe pogłębianie jej. Bardzo ważna stała się więc wiedza. To ona decydowała o postępie cywilizacyjnym. Wiek XIX przynosi sporo zmian; odżywa nauka, zaczyna rozwijać się technika, konstruowanych jest wiele maszyn ułatwiających pracę i polepszających wygodę życia. Bolesław Prus w ?Lalce? ukazał trzech bohaterów, dla których nauka była priorytetem. Wokulski, Geist i Ochocki wywodzili się z różnych środowisk, zostali wychowani w zupełnie odmiennych kulturach, ale łączył ich cel wytyczony już w młodości ? dążenie do zdobywania i poszerzania wiedzy. W podanym fragmencie przedstawiona została rozmowa Stanisława Wokulskiego z profesorem Geistem. Debatują o wynalazkach i osiągnięciach profesora. Jak przebiega? Co zastanawia Stacha, a co kieruje jego rozmówcą?
Naukowiec, który w Paryżu przez swoje doświadczenia był uważany za szaleńca, pokazał Wokulskiemu swoje dotychczasowe osiągnięcia ? metale cięższe od platyny, przezroczyste, lżejsze od puchu. Warszawski kupiec z początku nie uznał ich za nadzwyczajne, były dla niego wręcz normalne. Dopiero jednak w chwili oddania ich właścicielowi dotarło do niego, że wcale nie są błahostką, lecz osiągnięciami na skalę światową, które mogą wiele wnieść do postępu cywilizacyjnego. Był bardzo zdziwiony, z niedowierzaniem i obawą zapytał Geista czy pokazał te wynalazki innym chemikom. Naukowiec twierdząco odpowiedział na zadane pytanie. Odrzucili jednak jego dokonania, w których widzieli tylko kłamstwo i pogardę wobec, według nich, ważniejszych dziedzin nauki. Nie uczynili nawet żadnych prób, by zbadać właściwości metali i potwierdzić wyniki badań Geista. Niektórzy naukowcy wprost przyznali, że prawa natury są ważniejsze i pewniejsze od zmysłów. Odrzucali tego typu doświadczenia, obawiali się robienia poważnych eksperymentów na takich kuglarstwach, bali się nawet obłąkania. Profesora jednak w żaden sposób to nie zniechęciło i nie pogrążyło, przeciwnie ? nie wahał się kontynuować doświadczeń, poświęcił bowiem im całe dotychczasowe życie, majątek i reputację. Wokulski dopytywał rozmówcę, czy sam nie zamierza pokazać wynalazków światu. Naukowiec stanowczo zaprzeczył. Widział głupotę otaczających go ludzi, ich niedojrzałość i zacofanie. Wyprzedzał mądrością i umiejętnościami swoją epokę. Zdawał sobie sprawę z problemów, jakie mogłyby wyniknąć, gdyby jego wynalazki dostały się w niepowołane ręce. Wiedział o możliwości znalezienia metody, dzięki której inni mogliby odkryć to, co od dawna chce wynaleźć ? metal lżejszy od powietrza. Zarówno naukowiec, jak i Wokulski uważają, że ludzie nie potrafiliby docenić wynalazków profesora, ponieważ są one dla nich transcendentalne, czyli przekraczające granice ich umysłów. Geist obawia się również wyprzedzenia go i wcześniejszego stworzenia metalu, którego wynalezienie jest jego marzeniem. Zdaje sobie sprawę, że może nie dożyć takiego momentu, dlatego chce, by dokonało się to w jego laboratorium ? albo przez niego, albo przez osobę zaufaną i bliską naukowcowi. Nie chce również, by jego wynalazki były wykorzystywane do nieodpowiednich celów przez niewłaściwych ludzi, by nie dostały się w ręce ?idiotów?.
Porównuje swoje doświadczenia do wymysłów wcześniejszych wieków, to jest brąz, druk czy machiny parowe, które dostały się bez problemu w obieg ludzkości i często zostawały wykorzystywana niezgodnie z przeznaczeniem na przykład przez zbrodniarzy.
Geist marzy o naprawie świata, dzięki wzmacnianiu sił mądrych ludzi, którzy wiedzieliby do czego wykorzystać jego odkrycie. Jest pewny siebie, wierzy w swoje siły i umiejętności. Nie tworzy dla całych cywilizacji, lecz dla ludzi, którzy będą w stanie dzięki jego wynalazkom tę cywilizację rozwijać. Jest uparty, konsekwentny i gotowy do największych poświęceń, by znaleźć receptę na sukces. Przez prowadzony tryb życia stał się jednak samotny i bezradny wobec rzeczywistości. Geist jest pesymistycznie nastawiony do otaczającego go świata i społeczeństwa. Jego wynalazki symbolizują przełom w nauce, mogą doprowadzić do wynalezienia metalu lżejszego od powietrza, dzięki któremu możliwe byłoby budowanie na przykład machin latających. Jak się później okazuje, dokonał tego czynu. Jest przedstawicielem naukowców pozytywistycznych, dla których nauka była priorytetem, a ich pomysły obrazowały jak daleko sięgały marzenia, będące w stanie do zrealizowania. Geist chciał stworzyć nowe pokolenie ludzkości ? mądrej, doskonałej pod względem wykształcenia i posiadanej wiedzy. Z pogardą wypowiadał się o chemikach francuskich, którzy nie dostrzegali jego prawdziwego geniuszu, chlubiąc się jedynie własną wiedzą.
Trzecim naukowcem opisanym w ?Lalce? jest Julian Ochocki, który jako jedyny docenia wartości Wokulskiego. Pochodzi z arystokracji, ale nie liczy się dla niego pochodzenie ludzi, tylko ocenia ich według posiadanej wiedzy. Nudzi go życie arystokratyczne. Woli spędzać czas w laboratorium. Pragnie wynaleźć maszynę latającą. Zasadnicza cecha różniąca go od Geista to chęć służenia społeczeństwu swoją wiedzą i pracą. Chce tworzyć dla dobra całej ludzkości. Wiedza jest dla niego nadrzędną wartością życia, nauka narzędziem, które udoskonali świat. Podporządkowuje całe swoje życie edukacji i wynalazkom. Szuka nawet żony, która pomagałaby mu w doświadczeniach, dlatego musi być bardzo mądra. Po pierwszej rozmowie z Ochockim Wokulski zaczyna podziwiać Juliana. Zdaje sobie jednak sprawę, że gdyby urodził się w wyższej klasie społecznej i od urodzenia miał duży majątek, mógłby zajść równie daleko jak on. Julian znalazł odpowiedni sposób na wybudowanie maszyny latającej, co świadczy o jego pomysłowości, kreatywności i twórczości. Ochocki podobnie jak Geist miał wysokie aspiracje, wielkie pokłady sił i perspektyw. Najważniejsza jest dla nich nauka, której poświęcają większość swojego czasu, życia. Ochockiego może jednak doprowadzić to do obłędu, a profesora ludzie już nazywają wariatem.
Na podstawie charakterystyki Ochockiego i Geista można powiedzieć, że naukowcami są ludzie z pasją, potrafiący poświęcić swoje życie, by dojść do celu. Przewyższają wiedzą ludzi pozytywizmu, wyróżniają się na tle innych, są indywidualistami, wytwarzają sobie drugi, odrębny świat, w którym najważniejsza jest nauka i jej pogłębianie. Geist tworzy dla ludzi mądrych, a Ochocki dla wszystkich. Obydwaj jednak dążą do stworzenia czegoś dotyczchac nieosiągalnego ? maszyny latającej.