Przyczyny wojen
Persowie obciążyli greckie państwa Azji Mniejszej daniną i żądali od nich dostarczenia oddziałów zbrojnych i okrętów wojennych. Najważniejszą przyczyną były interwencje w sprawy wewnętrzne. Powstanie znalazło poparcie niezbyt energiczne. Bunt Persowie stłumili, ale też zrozumieli, że jeśli chcą spokojnie panować nad Azją Mniejszą muszą narzucić panowanie także wyspom i reszcie Grecji.
Kampania roku 490 r. p.n.e. Bitwa pod Maratonem
Armia perska podjęła działania w 490 r.p.n.e. w celu opanowania wysp i Grecji kontynentalnej, nie napotkały na większy opór. Gdy pod koniec kampanii wylądowała ona w Attyce pod Maratonem, na jej spotkanie wyszło wojsko ateńskie. Decyzja stoczenia bitwy na otwartym polu, a nie chowania się za mury miasta, zastała podjęta przez Miltiadesa. Bitwa stoczona pod Maratonem w 490r.p.n.e. zakończyła się druzgocącym zwycięstwem ateńskim.
Wyprawa Kserksesa w 480r.p.n.e. Bitwy w Wąwozie Ternopilskim i Salaminą.
Następną kampanię Persowie zorganizowali staranniej. Dowództwo objął król Kserkses. W obliczu zagrożenia części państw greckich poddała się mu od razu, jednak większość zachęcona zwycięstwem pod Maratonem, zawiązała sojusz, łącząc wspólne wojsko i flotę. Hellowie próbowali nie dopuścić armii perskiej do Grecji środkowej, blokując przejście przez Wąwóz Ternopilski. Dowództwo nad jego obroną objął król Leonidas. Kserkses uderzył na oddziały greckie w Wąwozie Ternopilskim. Początkowo Leonidas był w stanie utrzymać swoją pozycję. Zadecydował więc odesłać oddziały sprzymierzonych Hellenów, zachowują przy sobie 300 Spartan. Droga do Grecji środkowej stała otworem. Bitwa w Zatoce Sarońskiej. Perskie okręty były za duże i było i trudno manewrować. Wojska ateńskie rozgromiły wojska perskie.
Kampania roku 479 p.n.e. Bitwa pod Platejami.
Po przerwie zimowej wojska starły się pod Platejami. Była to największa bitwa tych czasów. Persowie zostali rozgromieni. Przystąpiono do uwalniania wysp i polis Azji Mniejszej.
Wzrost znaczenia Aten i Sparty po wojnach perskich
Wojny przyczyniły się do wzrostu politycznego Aten. Ogromna flota zapewniała przewodnictwo w wojnach. Persja nie odbudowała swojej potęgi.
Ateny w czasach największej świetności.
Zamiany ustroju w V w.p.n.e
Ateny były polis demokratyczną. Perykles wprowadził ustawę opłacania członków Rady Pięciuset i sędziów. Przez to demokracja ateńska osiągnęła swoją dojrzałą postać.
Problem obywatelstwa
Każdy Ateńczyk po osiągnięciu wieku dojrzałego zapisywany był na listy obywateli. Starano się bowiem nie dopuścić cudzoziemców do obywatelstwa. Prawo do znalezienia się na listach miały tylko dzieci pochodzące z małżeństw, w których oboje rodzice byli Ateńczykami.
Zgromadzenie obywateli
Podstawową instytucją życia publicznego było zgromadzenie wszystkich obywateli. Mieszkańcom Aten było łatwo stawiać się na obrady, ale chłopom żyjących w osiedlach oddalonych nawet o kilkaset kilometrów. Liczba obecnych przy podejmowaniu ważnych decyzji wynosiła sześć tysięcy. Zgromadzenia zaczynały się o świcie, obywatele zasiadali na stoku wzgórza, albo na placu miasta. Każdy miał prawo do zabierania głosu.
Rada
Rada składała się z pięciuset członków. Dzieliła się na dziesięć zespołów. Przewodniczący wylosowanej grupy miał klucze do świątyń na jeden dzień. Rada sprawowała nadruz nad urzędnikami.
Urzędnicy
Urzędnicy byli wybierani na rok. Mieli wykonywać postanowienia zgromadzenia i rady. Wyjątkową pozycję zajmował urząd strategów. Do ich zadań należało nie tylko dowodzeniem wojskiem, ale zajmowanie się wszystkim co miało pośredni związek.
Demagodzy
Był to polityk, który nie wypełniał żadnych funkcji, ale miał decydujący wpływ na zgromadzenia.
Sądy
Co roku wylosowywano spośród zgłaszających się obywateli sześć tysięcy sędziów. Trybunały sądziły sprawy publiczne i prywatne.
Ostracyzm
Raz do roku zadawano pytanie obywatelom, czy któryś z polityków zagraża państwu. Jeśli tak, to na następnym zgromadzeniu głosowano i wybierano kto był tym politykiem i udowadniano na nim opinię jego i musiał iść na dziesięć lat na wygnanie było to zabezpieczenie przed tyranią. Składanie głosów na skorupkach.
Rozwój Macedonii
Trwałość politycznego rozbicia Hellady.
Wprawdzie wydawało się, że Persja wyrzekła się podbicia Grecji.
Wojna peloponeska
Toczyła ona się między Atenami i Spartą. Oba państwa miały poparcie w licznych sojuszach. Sparta podporządkowała sobie Peloponez, Ateny Grecję środkową i wyspy Morza Egejskiego. Wojna wybuchła 431 r.p.n.e. i trwała do 404 r.p.n.e. Ateny miały silną flotę i panowały na morzu, a Sparta miała siną armię lądową. Ostatecznie po latach zwycięstwo wywalczyła sobie Sparta. Zadecydowały o tym dwa czynniki. Ateny potrzebując ogromny środków materialnych. Jednocześnie Sparta otrzymała wielką pomoc finansową zbudowała ogromną flotę.
Sytuacja Grecji Po wojnie peloponeskiej
Poczucie jedności helleńskiego świata było zbyt słabe, aby przeciwdziałać krwawym rywalizacjom. Koniec wojny peloponeskiej nie przyniósł dłuższego spokoju. Sytuacja Hellady uległa istotnej zmianie wobec szybkiego wzrostu państwa.
Macedonia. Panowanie Filipa II
W północno-wschodniej części półwyspu Bałkańskiego leżała kraina, zwana Macedonią. Nade wszystko Macedończycy byli zjednoczeni pod władzą królów, którzy mieli poparcie wśród arystokracji i chłopstwa. Dziełem Filipa II była liczna i sprawna armia. Siła i podstępem udawało się Filipowi podporządkować sobie obszary położone w najbliższym sąsiedztwie. Król macedoński zaczął ingerować w sprawy Grecji środkowej.
Filip zdobywa hegemonię w Grecji
Grecy zrozumieli, że na północy wyrosła potęga, która może zmienić w sposób zdecydowany polityczną równowagę ich świata. W bitwie pod Cheroneą wojska Filipa zwyciężyły nad Ateńska armią, która była źle wyszkolona. Narzucił państwom greckim obowiązek utworzenia federacji. Król pilnował, żeby w miastach sprawowali mu władzę przychylni mu politycy. Zwycięstwo Filipa pod Cheroneą nie oznaczało więc końca epoki niepodległych państw greckich, ale otwierało czasy hegemoni Macedonii.