Konfederacja Barska

Konfederacja barska uważana przez niektórych historyków za pierwsze polskie powstanie narodowe została zawiązana 29 lutego 1768 roku w Barze. Skierowana była przeciwko królowi Polski Stanisławowi Augustowi poniatowskiemu i popierającej go Rosji.

Król Stanisław August Poniatowski ,właściwie narzucony Rzeczypospolitej przez Rosję, rozpoczął w 1764 roku rewolucyjne zmiany ustrojowe. Praktycznie całkowicie zrywały one z dotychczasowym systemem demokracji szlacheckiej. Szczególne protesty wzbudził projekt przyznania praw politycznych innowiercom zamieszkującym Koronę Królestwa Polskiego i Wielkie Księstwo Litewskie.
W 1767 roku na tereny Rzeczypospolitej wkroczyły oddziały wojsk rosyjskich liczące 40 000 żołnierzy. 20 marca tego roku poseł rosyjski Mikołaj Repnin zawiązał dwie konfederacje różnowiercze na terenie Polski. W reakcji an te wydarzenia 23 czerwca katolicka szlachta zawiązała konfederację radomską skierowaną przeciwko Stanisławowi Augustowi.

Poseł rosyjski Repnin sterroryzował sejm, który zebrał sie w Warszawie w celu zrewidowania uchwał z 1764 roku. Rosjanin porwał biskupów Kajetana Sołtyka, Józefa Andrzeja Załuskiego oraz hetmana polnego koronnego Wacława Rzewuskiego wraz z jego synem Sewerynem. W wyniku tych działań posłowie spełnili żądania Repnina i podpisali z Rosją 24 lutego 1768 roku Traktat Wieczystej Przyjaźni, na mocy którego Polska stawała się protektoratem rosyjskim. Caryca Katarzyna II zagwarantowała nienaruszalność granic i ustroju wewnętrznego naszego państwa.
W związku z tymi wydarzeniami zawiązana została konfederacja generalna 29 lutego 1768 roku w Barze. Przeciwna różnowiercom, cesarzowej Rosji Katarzynie II i uległemu jej królowi Stanisławowi Augustowi Poniatowskiemu kierowała się dwoma nadrzędnymi wartościami: wiarą i wolnością. Jej inicjatorami byli: Adam Stanisław Krasiński, Jerzy August Mniszech, a związek zbrojny zorganizowali: Michał Hieronim Krasiński, Joachim Potocki, Michał Jan Pac, Józef Sapiecha oraz Józef Pułaski.

Wszczynając wojnę domową, konfederaci wypowiedzieli również wojnę Rosji i zaatakowali jej garnizony znajdujące się na terenie Rzeczypospolitej od czasu bezkrólewia w 1763 roku. Mimo to Rosjanie 19 czerwca 1768 roku Rosjanie wspierani przez wojska Korony zdobyli Bar. Wtedy też szlachta polska przeniosła walki na Ukrainę, licząc na pomoc pobliskiej Turcji. I tą pomoc otrzymała. 25 września 1768 roku Turcja wypowiedziała wojnę Rosji, żądając wycofania jej wojsk z terenów Rzeczypospolitej. Działanie to zaktywizowało konfederację wspieraną również przez Francję.
Powstanie objęło większą część Rzeczypospolitej, a najaktywniejsza stała się Wielkopolska. Ilość walczących konfederatów wahała się od 6 do 20 tysięcy. Ostatnią stoczoną bitwą w tym powstaniu była obrona klasztoru w Zagórzu 29 listopada 1772 roku.

Największymi bohaterami konfederacji barskiej stali się: Kazimierz Pułaski, Józef Sawa- Caliński oraz Józef Zaremba. Konfederaci pozostawili po sobie bardzo bogaty zbiór pieśni.
Po upadku konfederacji na Sybir zesłano ponad 14 000 jej uczestników, resztę wcielono do armii rosyjskiej. Propaganda państw ościennych starała się wykorzystać konfederację jako jeden z pretekstów do pierwszego rozbioru.