Polska. Jej ustrój oraz historia

Rzeczpospolita Polska, RP- państwo w Europie Środkowej, leżące nad Morzem Bałtyckim. Stolicą jest Warszawa. Polska obejmuje powierzchnie 312 685 km2. Ludnośc: 38,6 mln mieszkańców. Jednostką monetarną w jest złoty. Godłem Polski jest Orzeł Biały w koronie na czerwonym polu oraz biel i czerwień.
Hymnem narodowym jest Mazurek Dąbrowskiego, zaś świętami narodowymi są: Konstytucja 3 maja, 11 listopada (święto niepodległości)
Polska graniczy z obwodem kaliningradzkim Federacji Rosji, Litwą, Białorusią, Ukrainą, Słowacją, Czechami. Rzeczpospolita dzieli sie na 16 województw, 380 powiatów i 2483 gmin.

WARUNKI NATURALNE
Położenie geograficzne Polski leży między 54*50'N a 49*00'N
Polska jest krajem nizinny, w której obszary poniżej 300m n.p.m zajmują 91,3%> Powierzchnia jest nachylona z południa na zachód

GOSPODARKA
Polska jest krajem rozwiniętym gospodarczo z przewaga przemysłu w tworzeniu produktu krajowego brutto. W 1989r. zapoczątkowano proces przebudowy struktury gospodarczej tzn. przejście od systemu planowania centralnego do gospodarki rynkowej. W styczniu 1990r. wszedł w życie program radykalnych reform systemowych:
* wewnętrzna wymienialność złotówki
* liberalizacja handlu zagranicznego (zniesienie koncesji oraz prawie całkowita likwidacja ograniczeń ilościowych w eksporcie i imporcie)
* liberalizacja handlu wewnętrznego (wolne ceny, zniesienie systemu priorytetów i reglamentacji w obrocie zaopatrzeniowym między przedsiębiorstwami)
* prywatyzacja
* porządkowanie stosunków kredytowych
* tworzenie rynku kapitałowego (giełda papierów wartościowych)
* tworzenie systemu bankowego (prywatne banki)
* wprowadzanie nowego systemu podatkowego
Przebudowie gospodarki w Polsce, towarzyszy zmiana sytuacji zewnętrznej m.in rozpad ZSRR i głęboki kryzys gospodarczy w państwach byłego RWPG a także zahamowanie tempa wzrostu gospodarczego w krajach wysoko rozwiniętych.
W 1990r. wartość PKB (produkt krajowy brutto) spadła o 11,6%, nakładów inwestycyjnych o 10,6%. Wzrosły natomiast gwałtownie ceny o 686%. Rok później zahamowano hiperinflacje, lecz nadal pogłębiała sie recesja gospodarcza.
Przemysł:

Surowce mineralne:
Polska jest zasobna w surowce mineralne. Wydobywa sie
* węgiel kamienny w 3 zagłębiach: Górnośląskim, Dolnośląskim i Lubelskim
* węgiel brunatny- zagłębia Bełchatowskie, Konińskie, Turoszowskie
* siarka
* rudy miedzi
* rudy cynku i ołowiu
*wapienie, piaskowce itp.
* gaz ziemny w południo- wschodniej części Polski
Przemysł:
podstawowymi surowcami energetycznymi są węgiel kamienny i brunatny (5,7% wartości sprzedanej przemysłu), elektrownie cieplne wytwarzają 97,5% energii elektrycznej.
Duży udział w wartości produkcji sprzedanej przemysłu miał przemysł spożywczy (1996r.) i paliwowo- energetyczny oraz elektromaszynowy. Ponadto chemiczny, metalurgiczny i drzewno- papierniczy
Największym okręgiem przemysłowym w RP jest GOP.
Turystyka:
Od 1989r. znacznie się zmniejszył krajowy ruch turystyczny, natomiast liczba osób przyjeżdżająca z zagranicy wzrosła do 87 mln. Przeważają Niemcy oraz przybysze z Czech i Słowacji oraz krajów wschodnioeuropejskich
Handel zagraniczny:
W 1990r. saldo obrotów bieżących bilansu płatniczego było dodatnie. W 1992r. było ujemne. Deficyt ten pogłębił się znacznie rok później. W kolejnych latach występowało coraz to większe pogłębianie sie deficytu

USTRÓJ POLITYCZNY
Podstawy prawne ustroju RP są zawarte w Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997r.. Jej uchwalenie było poprzedzone długim okresem przejściowym, w którym początkowo obowiązywały częściowo znowelizowane postanowienia konstytucji z 22 lipca 1952r. a następnie tzw. Konstytucja mała uchwalona 17 października 1992r. Uchwalenie nowej konstytucji nastąpiło w wyniku kompromisu SLD, PSL, Unii Wolności i UP.
Organami władzy ustawodawczej są sejm (460 posłów) i senat (100 senatorów). Wyjątkowo obradują one wspólnie, tworząc Zgromadzenie Narodowe. Kadencja trwa 4 lata i biegnie do dnia poprzedzającego pierwsze posiedzenie nowo wybranego sejmu.
Sejm może sie rozwiązać przed upływem kadencji, zaś rozwiązanie decyzja prezydenta jest możliwe tylko w razie niezdolności sejmu do wyłonienia rządu bądź uchwalenia budżetu. Sejm i Senat w każdym czasie mogą zwoływać posiedzenia i podejmować uchwały. Ugrupowania polityczne reprezentowane w sejmie tworzą kluby i koła.
Sejm uchwala ustawy, sprawuje kontrole nad działalnością rządu i egzekwuje jego odpowiedzialność, wybiera większośc pozostałych organów konstytucyjnych państwa.
Kompetencje Senatu koncentrują się na udziale w funkcji ustawodawczej. Projekty ustaw są w Sejmie rozpatrywane w procedurze 3 tzw. czytań. Uchwalona ustawa trafia do senatu, który w terminie 30 dni może ustawę przyjąć, zaproponować do niej poprawki lub odrzucić. Sejm może odrzucić propozycje senatu bezwzględną większością głosów, w przeciwnym razie stanowisko senatu uważa się za przyjęte. Ustawy są podpisywane przez prezydenta, który może odmówić podpisu.
Władzę wykonawczą sprawuje prezydent i rząd a ich pozycja jest w wyraźny sposób oddzielona. Prezydent jest głową państwa. Wyłania go naród w wyborach powszechnych na 5-letnią kadencję. Nie ponosi on odpowiedzialności politycznej przed sejmem (nie może być odwołany wskutek negatywnej oceny jego polityki). Prezydent jest najwyższym przedstawicielem państwa, czuwa nad przestrzeganiem konstytucji, stoi na straży suwerenności i integralności państwa.
Rada ministrów składa się z prezesa (premiera), wicepremierów i ministrów. Prezydent na wniosek premiera powołuje Rade Ministrów
Władzę sądowniczą sprawują sądy i trybunały. Sądy orzekają w sprawach indywidualnych a na ich system składają się sądy powszechne- rejonowe, wojewódzkie, apelacyjne oraz wojskowe.
Trybunał Konstytucyjny składa się z 15 sędziów wybieranych przez sejm na 9 lat. Orzeka on o zgodności ustaw, umów międzynarodowych
Trybunał Stanu składa się z przewodniczącego (którym jest z urzędu pierwszy Prezes Sądu Najwyższego) oraz 18 członków, wybieranych przez sejm na okres jego kadencji. Orzeka o odpowiedzialności osób zajmujących najwyższe stanowiska państwowe (prezydent, premier,, członek rządu, prezes NIK i NBP)

HISTORIA
Królowie i książęta polscy:
Dynastia Piastów: monarchia wczesnopiastowska
* Siemowit (Ziemowit), Lestko (Leszek), Siemomysł (Ziemomysł)- Wiek IX-X
* Mieszko I ok. 960- 992
* Bolesław I Chrobry (król 1025) - 992-1025
* Mieszko II Lambert (król 1025-1032) - 1025-1034
* Bezprym - 1031
* Kazimierz I Odnowiciel - 1034?-1058
* Bolesław II Śmiały (król od 1076) - 1058-1079
* Władysław I Herman - 1079-1102
* Zbigniew i Bolesław Krzywousty - 1102-1107
* Bolesław III Krzywousty - 1107-1138
Okres rozbicia dzielnicowego (książęta panujący w Krakowie)
* Władysław II Wygnaniec - 1138-1146
* Bolesław IV Kędzierzawy -1146-1173
* Mieszko III Stary -1173-1177
* Kazimierz II Sprawiedliwy -1177-1194
* Leszek Biały i Mieszko III Stary -1194-1202
* Władysław III Laskonogi - 1202
* Leszek Biały -1202-1210
* Mieszko Plątonogi -1210-1211
* Leszek Biały -1211-1227
* Władysław III Laskonogi -1228-1229
* Konrad I Mazowiecki -1229-1232
* Henryk I Brodaty -1232-1238
* Henryk II Pobożny -1238-1241
* Konrad I Mazowiecki -1241-1243
* Bolesław V Wstydliwy -1243-1279
* Leszek Czarny -1279-1288
* Henryk IV Probus -1288-1290
* Przemysł II (król polski 1295-96) - 1290-1291
* Wacław II Czeski (król polski od 1300) -1291-1305
* Wacław II czeski -1305-1306
Korona Królestwa Polskiego
* Władysław I Łokietek (król od 1320) - 1306-33
* Kazimierz III Wielki -1333-70
Dynastia Andegaweńska
* Ludwik Węgierski -1370-82
* Jadwiga -1384-99
Dynastia Jagiellonów
* Władysław II Jagiełło -1386-1434
* Władysław III Warneńczyk -1434-44
* Kazimierz IV Jagiellończyk -1447-92
* Jan I Olbracht - 1492-1501
* Aleksander Jagiellończyk -1501-06
* Zygmunt I Stary- 1506-1548
* Zygmunt II August - 1548-72
Królowie elekcyjni
* Henryk Walezy -1573-75
* Stefan Batory -1576-86
* Zygmunt III Waza -1587-1632
* Władysław IV Waza -1632-48
* Jan II Kazimierz Waza -1648-1668
* Michał Korybut Wiśniowiecki -1669-73
* Jan III Sobieski -1674-96
* August II Mocny -1697-1706
* Stanisław Leszczyński -1704-09
* August III (Wettin) 1733-63
* Stanisław August Poniatowski -1764-95