Przewodnik po Unii Europejskiej

Spis treści:

Symbole Unii Europejskiej
Flaga


Od 1986 r. Unia Europejska ma wspólną flagę z Radą Europy. Obecnie tej flagi używają obydwie instytucje (Unia Europejska oraz Rada Europy). Zawierają one wieniec z piętnastu, złotych gwiazd na błękitnym tle. Symbolizuje ona piętnaście państw członkowskich. Są to:
Państwa założycielskie – w 1958 r. Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, Niemcy oraz Włochy.
W 1973 r. – Dania Irlandia, Wielka Brytania.
W 1982 r. – Grecja.
W 1986 r. – Hiszpania i Portugalia.
W 1995 r. – Austria, Finlandia i Szwecja.

Od 1994 r. Polska ubiega się członkostwo. Jak na razie ze słabym skutkiem. Być może zostaniemy członkiem Unii Europejskiej w 2004 r.

HYMN

Rada Europy również dzieli się z Unią Europejską hymnem. Jest nim IX symfonia Ludwika von Beethovena. Tekst to „Oda do radości” autorstwa Fryderyka Schillera.

„Oda do radości”

O Radości, iskro bogów, kwiecie elizejskich pól
święta, na twym świętym progu staje nasz natchniony chór.
Jasność twoja wszystko zaćmi złączy, co rozdzielił los.
Wszyscy ludzie będą braćmi tam, gdzie twój przemówi głos.

Kto przyjaciel, ten niech zaraz stanie tutaj pośród nas,
i kto wielką miłość znalazł ten niech z nami dzieli czas.
Z nami ten, kto choćby jedną duszę rozpromienić mógł.
Ale kto miłości nie zna, niech nie wchodzi tu na próg.



Patrz, patrz: wielkie słońce światem biegnie sypiąc złote skry,
jak zwycięzca, jak bohater – biegnij, bracie, tak i ty.
Radość tryska z piersi ziemi, Radość pije cały świat.
Dziś wchodzimy, wstępujemy na Radości złoty ślad.

Ona w sercu, w zbożu, w śpiewie, ona w splocie ludzkich rąk,
z niej najlichszy robak czerpie, z niej – najwyższy niebios krąg.
Bracie, miłość nie zmierzona mieszka pod namiotem z gwiazd,
całą ludzkość weź w ramiona i ucałuj jeszcze raz.

Wstańcie, ludzie, wstańcie wszędzie, ja nowinę niosę wam:
na gwiaździstym firmamencie miłość, miłość mieszka tam.
Wstańcie, ludzie, wstańcie wszędzie, ja nowinę niosę wam:
Na gwiaździstym firmamencie miłość, miłość mieszka tam!


FRYDERYK SCHILLER, tłum. Konstanty Ildefons Gałczyński.

Ojcowie Europy
Robert Schuman
Był typowym człowiekiem pogranicza. Powodów, dla których to właśnie ten człowiek stał się pomysłodawcą jednego z największych wydarzeń XX wieku, powstania zalążków wspólnoty europejskiej, doszukiwać się można w jego zakorzenieniu w różnych kulturach. Urodził się w Luksemburgu w 1886, w rodzinie lotaryńskiej, tam też ukończył francuskojęzyczne gimnazjum. Studiował prawo na uniwersytetach w Bonn, Monachium, Berlinie i Strasburgu, gdzie zaangażowany był w działalność niemieckich katolickich stowarzyszeń studenckich. Następnie jako adwokat osiadł w Metzu. Działalność polityczną rozpoczął Schuman po 1918 roku, a więc w momencie gdy Alzacja i Lotaryngia zostały wcielone do Francji. W latach 1919-1940 był członkiem francuskiej Izby Deputowanych. Gdy w marcu 1940 roku zdecydowano o ewakuacji terenów graniczących z Niemcami, został podsekretarzem do spraw uchodźców. Po kapitulacji Francji opuścił Paryż i wrócił do Metzu. Po udzieleniu odmowy Niemcom próbującym skłonić go do kolaboracji, z obawy przed aresztowaniem ukrywał się do końca wojny. Po wojnie wrócił do działalności politycznej. Od 1945 roku był deputowanym do Zgromadzenia Konstytucyjnego, w latach 1946-62 do Zgromadzenia Narodowego. Do 1956 roku pełnił kolejno funkcje ministra finansów, premiera, ministra spraw zagranicznych, ministra sprawiedliwości. Życiorys Roberta Schumana, być może nie różnił by się zbytnio od historii życia wielu innych polityków, rozpoczynających swoją karierę przed wojną, gdyby nie to, czego dokonał on w latach 50-tych. Pomimo niesprzyjającej sytuacji politycznej, nie zagojonych jeszcze ran i niechęci pomiędzy agresorem z czasu II wojny ¦światowej Niemcami, a ich ofiarą Francją, wystąpił on z propozycją pojednania niemiecko-francuskiego, poprzez połączenie obu państw w jedną wspólnotę gospodarczą. Pomysł jego ujęty w tzw. "Planie Schumana" zapoczątkował trwający do dziś proces integrowania Europy.

Konrad Adenauer
Urodził się 5 stycznia 1876 roku w Kolonii. Dorastał w drobnomieszczańskiej rodzinie urzędniczej jako trzecie dziecko z pięciorga rodzeństwa. Od najmłodszych lat, znaczącą rzeczą dla niego była pobożność i przywiązanie do praktyk religijnych. Jako katolik wychowywał się w świecie niezmiennych wartości chrześcijańsko-humanistycznych. Po ukończeniu nauki w szkole średniej rozpoczął studia na kierunku prawa i ekonomii. Wcześnie zaangażował się w działalność polityczną. Już od 1906 roku pracował jako kierownik działu, a następnie od 1917 roku jako nadburmistrz miasta Kolonii. Rok 1933 przerwał jego pracę we władzach Kolonii. Gdy Adolf Hitler jako Kanclerz Rzeszy chciał odwiedzić to miasto, Adenauer odmówił przyjęcia go, dając wyraz swoim antyfaszystowskim poglądom. W efekcie 17 lipca 1933 roku Herman Gring - ówczesny prezydent pruskiej rady ministrów - odwołał go z urzędu, a w latach 1934-44 Adenauer kilkakrotnie trafiał do więzienia i na gestapo. Drugiego maja 1945 roku, Amerykanie okupujący w tym czasie Kolonie, ustanowili Konrada Adenauera ponownie nadburmistrzem. Gdy jednak w październiku miasto przeszło pod administrację brytyjsk±, nowy komendant wojskowy Północnej Nadrenii zwolnił Adenauera. Od 1946 roku datuje się aktywna działalnoć przyszłego kanclerza w CDU Nadrenii - Północnej Westfalii. W sierpniu 1948 roku Adenauer zostaje wybrany prezydentem Rady Parlamentarnej, opracowującej nową konstytucję RFN. Nowy akt wszedł w życie 23 maja 1949 roku. W pierwszych wyborach parlamentarnych 14 sierpnia 1949 roku chrześcijańscy demokraci (CDU) zdobywają większość głosów, a Konrad Adenauer podejmuje się utworzenia rządu pod swoim kierownictwem. W wieku 73 lat, 15 września 1949 roku Konrad Adenauer zostaje Kanclerzem Federalnym. Pozostał nim do 1963 roku. Odszedł z urzędu mając 87 lat. Pośród wielu osiągnięć 14 letniego okresu sprawowania rządów przez Konrada Adenauera dla całej Europy ważne okazały się prace prowadzone w latach 50-tych i zakończone podpisaniem traktatu o założeniu Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali. Konrad Adenauer, jeden z ojców Europy, zmarł 19 kwietnia 1967 roku w Rhondorf w wieku 91 lat.


Alcide De Gasperi
Urodził się w 1881 roku w Tronto we Włoszech, a więc w tej części Italii, która najbardziej wcina się w środek Europy. Magisterium otrzymał w 1900 roku. Już w wieku 30 lat prezentował kolegium włoskie, trzy lata później został wybrany do Sejmu w Insbruku. Od 1924 roku pełnił funkcję Sekretarza Generalnego włoskiej Partii Ludowej, odciskając swoje piętno na jej charakterystyce i antyfaszystowskim obliczu. Życie De Gasperiego (podobnie jak Schumana i Adenauera) można podzielić na dwa okresy. Jeden z czasów młodości, kiedy to ze względu na opór i niechęć wobec rosnącego we Włoszech faszyzmu zniknął ze sceny politycznej wybierając emigrację wewnętrzną. I drugi gdy pod koniec II wojny światowej pojawił się znowu na scenie jako dojrzały i doświadczony polityk (miał 63 lata). W momencie wyzwolenia Włoch wszedł w pierwszy skład ekip rządzących i w 1945 roku stał się premierem. Urząd ten zachował przez siedem lat. Zainteresowany polityką zagraniczną wiele lat swojej działalności poświęcił dopracowaniu projektu zjednoczenia europejskiego. Przewodnią myślą jego działań było dążenie do wspólnoty obronnej, jako elementu zapewniającego pokój i powstrzymującego wojny domowe. Nazwisko jego wypowiada się jednym tchem z nazwiskami Konrada Adenauera Roberta Schumana, jako twórcy wspólnej Europy.



Jean Monnet
Urodził się 9 listopada 1888 roku w Cognac we Francji. Był francuskim dyplomata politycznym i gospodarczym, który zapoczątkował szeroko rozumiane planowanie gospodarcze w Zachodniej Europie po drugiej wojnie światowej. Odpowiadał za zakończenie sukcesem planu odbudowy gospodarki francuskiej. W latach 1919-1923 był zastępcą Sekretarza Generalnego Ligi Narodowej. Na początku II wojny światowej Jean Monnet pracował na rzecz zbliżenia Francusko-Brytyjskiego, proponując Winstonowi Churchilowi bliską współpracę Francusko-Brytyjską. W maju 1943 roku Jean Monnet zostaje członkiem Francuskiego Ruchu Oporu. W kwietniu 1944 roku mianowany przez Generała Charles de Gaulle specjalnym wysłannikiem do USA. Po przeprowadzeniu w powojennej Francji nacjonalizacji kolei, kopalń oraz elektrowni Monnet zostaje szefem komisji przygotowującej plan rozwoju, unowocześniania i restrukturyzacji francuskiej gospodarki. Lata pięćdziesiąte przynoszą ukoronowanie pracy Monneta, kiedy to przygotowany przez niego Plan Schumana, staje się podstaw± do Traktatu z 5 grudnia 1950 roku, ustanawiającego Europejską Wspólnotę Węgla i Stali. Plan ten był pierwszym krokiem w kierunku organizacji europejskiego życia gospodarczego. W latach 1952-1955 Monnet był pierwszym prezydentem Wysokiej władzy EWWiS. W 1955 zorganizował i stanął na czele grupy na Rzecz Stanów Zjednoczonych Europy. W 1976 roku szefowie rządów i państw EWG nadali mu tytuł Obywatela Europy. Jean Monnet zmarł 16 marca 1979 roku w Houjarray.




Paul-Henri Spaak
Urodził się 25 stycznia 1899 roku w Schaerbeek pod Bruksel±. Po ukończeniu nauki i dziesięcioletniej karierze prawniczej w 1932 roku Spaak bliżej związuje się z polityk±. Zostaje wybrany posłem z ramienia Partii Socjalistycznej. W latach 1936-1938 jako minister spraw zagranicznych uzyskuje akceptację Francji i Anglii dla prowadzenia przez Belgię niezależnej polityki zagranicznej, a w 1938 roku zostaje pierwszym socjalistycznym premierem Belgii. W 1939 roku obejmuje ponownie stanowisko ministra spraw zagranicznych, tym razem w rządzie Huberta Pierlot. W latach okupacji hitlerowskiej wraz z całym gabinetem opuścił Belgię przenosząc się do Londynu. W 1944 roku w Londynie Paul Henri Spaak współpracował nad utworzeniem Unii Celnej Beneluxu, która weszła w życie w 1948 roku. Dalsze losy polityka belgijskiego związane są z działalnością polityczną w Belgii ukierunkowaną na rozwój polityki zagranicznej i zbliżenie międzynarodowe. Spaak współredagował Kartę Narodów Zjednoczonych i był pierwszym przewodniczącym Zgromadzenia Ogólnego ONZ. W latach 1947-1950 pełnił funkcję Premiera koalicyjnego rządu socjalistów i chrześcijańskich demokratów. Wprowadzono wówczas prawo wyborcze dla kobiet i kontrolę państwa nad Bankiem Narodowym. W 1948 roku Spaak podpisał Traktat Brukselski, ustanawiający regionalny sojusz obrony Francji, Wielkiej Brytanii i krajów Beneluxu, a w następnym roku wspierał zbliżenie tych państw z USA w ramach NATO. Pomiędzy 1948-1952 Spaak przewodniczy kilku organizacjom europejskiej współpracy gospodarczej i politycznej, przede wszystkim Europejskiej Wspólnocie Węgla i Stali. Odegrał znaczną role w negocjacjach Traktatu Rzymskiego z 1957 roku, który utworzył EWG i Euratom. Po kolejnej kadencji na stanowisku Ministra Spraw Zagranicznych Belgii w latach 1954-1957, Spaak został Sekretarzem Generalnym NATO. Zmarł 31 lipca 1972 roku w Brukseli.
Historia integracji Europejskiej (do 1945 roku)

Idea Europy jest stara, tak bardzo, że nawet jej nazwa pochodzi od postaci z greckiej mitologii.
Pierwszi Europę próbowali zjednoczyć Macedończycy. Macedonia była niezależnym państwem-miastem starożytnej Grecji, przy czym na tle innych greckich polis przedstawiała się bardziej ubogo ze względu na brak wysoko rozwiniętej kultury. Jednak dysponowała potężną armią, przy pomocy której Filip II Macedoński (panował w latach 359-336 p.n.e.) w 338 pokonał Ateny i Teby w bitwie pod Cheroneą, stając się panem całej Grecji. Przygotowywał atak na Persję, gdy został zamordowany. Miejsce Filipa zajął jego syn Aleksander III, nazywany obecnie Wielkim. W 334 roku pokonał on Persów pod Granikiem, następnie podbił Tyr w Fenicji, a później Egipt, gdzie kapłani ogłosili go faraonem. Marzył on o stworzeniu wielonarodowościowego grecko-perskiego imperium. Zachęcał wiec swych żołnierzy, aby poślubiali perskie kobiety. Sam pojął za żonę tamtejszą księżniczkę – Roksanę. Wyruszył następnie dalej na wschód, lecz po osiągnięciu Doliny Indusu w 326 r. p.n.e. wycieńczeni żołnierze przekonali go do odwrotu. W wieku zaledwie 33 lat Aleksander zmarł w Babilonie, w wyniku choroby. Imperium Aleksandra szerzyło wpływ kultury greckiej (hellenistycznej) we wschodniej części basenu Morza Śródziemnego i w zachodniej Azji. Dynastie założone przez macedońskich generałów rządziły przez ponad dwa stulecia. Jednak na skutek sporów i podziałów między nimi imperium uległo osłabieniu. Sama Macedonia została podbita przez Rzym i stała się w 146 r. p.n.e. jego prowincją.
Rzymianin Juliusz Cezar próbował zjednoczyć Europę pod berłem rzymskim. Swoje podboje zaczął od zjednoczenia ludów półwyspu apenińskiego. Posuwając swoje wojska w kierunku północnym aż do Muru Hadriana w Brytanii. W kierunku zachodnim po krańce Europy , a w kierunku wschodnim zajął Panonie, Dację i Dalmacje aż po morze Czarne i Turcje. Jednak jego cesarstwo rozpadło się z powodu braku dobrze zorganizowanej administracji. Rozpad spowodował podział cesarstwa w 395 roku na Wschodnio-rzymskie i Zachodnio-rzymskie.
Wraz z upadkiem Zachodniego Cesarstwa Rzymskiego w 476 roku powstała myśl by Europa na powrót była zjednoczona. Dlatego Karol Wielki w konsekwencji wzmacniania Imperium Frankońskiego doprowadził do restytucji Cesarstwa Rzymskiego (Restitutio Imperii Romanum). Po jego śmierci, w 962 roku uniwersalistyczne zadanie przejęło Święte Cesarstwo Ottona I. Jednakże wtedy Europa parła w stronę dezintegracji, tworzyła się świadomość państwowa i narodowa. Późniejsze lata przyniosły projektów integracji Europy. W latach 1462 - 1464 król czeski, Jerzy z Podiebradu wysunął projekt utworzenia związku państw europejskich, w ramach którego powołany miałby być m.in. obligatoryjny arbitraż dla rozstrzygnięcia sporów między państwami europejskimi. Swoisty związek państw europejskich chciał w XIX wieku stworzyć m.in. Napoleon. Lecz jego plany jak i wielu innych spełzły na niczym potrzeba była dopiero dwóch straszliwych wojen by wizja zjednoczonej Europy zaczęła się spełniać.





Historia Unii Europejskiej

Początki Integracji.

Lata po II wojnie światowej sprzyjały integracji. Wzrastająca wrogość pomiędzy krajami Europy zachodniej a krajami Europy wschodniej (a raczej konflikt na linii USA - ZSRR), oraz strach społeczeństw Europy zachodniej przed ZSRR doprowadziły do zintensyfikowania prac nad projektami integracji. Jednocześnie Stany Zjednoczone bardzo przychylnie spoglądały na dążenia zjednoczeniowe w Europie zachodniej, ponieważ wzmocnienie gospodarcze jak i polityczne Europy było zgodne z ich planami. Na rozpoczęcie integracji wpływ miało też wiele innych, nie mniej ważnych czynników jak np. chęć odbudowania pozycji mocarstwa przez Francję, a także pragnienie uregulowania stosunków z Niemcami. W słynnym przemówieniu, wygłoszonym 19 września 1946 roku w Zurychu, Winston Churchill zawarł dwie ważne tezy. Pierwsza, to nagląca potrzeba współpracy Francji i Niemiec, a w drugiej był postulat utworzenia Stanów Zjednoczonych Europy. Wielką Brytanię widział w tym dziele jedynie jako aktywnego członka co oczywiście dawało sceptykom pretekst do uszczypliwych komentarzy.




Budowa Wspólnot Europejskich.

Europejska Wspólnota Węgla i Stali

W latach 1948 - 1950 inicjatywę na rzecz integracji zachodnioeuropejskiej przejęła Francja. Nie z powodu wyjątkowo dużego nagromadzenia idei integracyjnych w tym kraju, ale dla doraźnych celów politycznych i ekonomicznych. Sytuacja pomiędzy Francją a Niemcami była zaogniona. Toczył się spór o status Saary. Poza tym Francja potrzebowała gwarancji, że odbudowane państwo niemieckie będzie państwem pokojowym. Francuscy politycy chcieli osiągnąć to poprzez ścisłe powiązanie przemysłów węglowo-stalowych Francji, Niemiec, a także innych państw Europy. Miało to wyeliminować zagrożenie wojną. Poza tym Francja przystąpiła do odbudowy swojego potencjału militarnego i swojej pozycji wielkomocarstwowej, czemu służyć miało zwiększenie produkcji sektora węglowo-stalowego. Produkcja wielokrotnie przewyższała zapotrzebowanie wewnętrzne, zaczęto więc szukać sposobu na sprzedaż nadwyżek.
W takiej atmosferze, generalnie sprzyjającej zjednoczeniu, francuski minister spraw zagranicznych Robert Schuman, w dniu 9 maja 1950 roku wystąpił z oświadczeniem, w którym proponował połączenie przemysłów węgla i stali Francji i Niemiec (a także innych państw) oraz podporządkowanie ich organowi ponadnarodowemu. Oświadczenie nie pozostało bez odpowiedzi. Plan francuskiego ministra doczekał się zmaterializowania 18 kwietnia 1951 roku, gdy w Paryżu uroczyście podpisano układ o Europejskiej Wspólnocie Węgla i Stali, do której przystąpiło sześć krajów: Belgia,Republika Federalna Niemiec, Francja, Włochy, Luksemburg i Holandia. Układ wszedł w życie 23 lipca 1952 roku. Ówczesna prasa zachodnioeuropejska pełna była prognoz, że postanowienia z Paryża są początkiem zjednoczonej Europy oraz, że następnym krokiem powinna być konstytucja europejska. Traktat został zawarty na 50 lat od dnia, w którym wszedł w życie, co oznacza, że w 2002 roku utraci swą ważność. W 1991 roku Komisja Wspólnot opowiedziała się za jego wygaśnięciem w tym terminie, co oznacza przejęcie jego zadań przez Wspólnotę Europejską.



Europejska Wspólnota Gospodarcza i Europejska Wspólnota Energii Atomowej

Po powstaniu EWWiS (Europejska Wspólnota Węgla i Stali) podejmowane były próby rozszerzenia zakresu działania o cele obronne i polityczne, lecz na to było jeszcze za wcześnie. W czerwcu 1954 roku szefowie dyplomacji krajów Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali podjęli kolejna inicjatywę w tym zakresie. W Messynie zdecydowano, że słuszna i najmniej kontrowersyjna jest integracja w obszarze gospodarczym, niż w jakimkolwiek innym. Przygotowanie stosownego raportu powierzono zespołowi pod kierownictwem ministra spraw zagranicznych Belgii Paulowi Henri Spaakowi. 21 kwietnia1956 roku Komisja Spaaka zdała sprawę ze swej pracy uzupełnioną opinią "Trzech Mędrców". Rok później, 25 marca 1957 roku, zwołano w Rzymie konferencję, na której zostały podpisane: Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Gospodarczą - EWG, powszechnie nazywaną Wspólnym Rynkiem oraz Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Energii Atomowej - EWEA, powszechnie nazywaną Euratomem. Oba traktaty znane są pod nazwą Traktatów Rzymskich. Traktaty ustanawiające EWG i EWEA zostały podpisane przez sześć państw członkowskich EWWiS i weszły w życie 1 stycznia 1958 roku. Obydwa Traktaty zawarte zostały na czas nieokreślony.


Powstanie Unii Europejskiej.

Po tak owocnych latach pięćdziesiątych procesy integracyjne zostały nieco zahamowane. Nie znaczy to, że Europa zapomniała, bądź zaniechała jednoczenia, nie. Początek lat sześćdziesiątych to także czas niewątpliwego sukcesu gospodarczego Wspólnot. Wraz z rozwojem gospodarczym coraz częściej wracano do pierwotnej idei do dyskusji nad sposobem osiągnięcia równocześnie politycznej integracji.
Ambasador Francji w Danii, Christian Fouchet otrzymał, na bońskim spotkaniu szefów krajów szóstki, misję przygotowania projektu statutu politycznego "unii narodów europejskich". Zespół, którym kierował francuski dyplomata, niestety bez powodzenia, dwukrotnie próbował przekonać państwa członkowskie do swych propozycji. Niepowodzenia te były jednak tak trwałe, że w Paryżu, 17 kwietnia 1962 roku podjęto decyzję o zawieszeniu rokowań. Mimo tego, opracowania komisji Foucheta nie były tak całkowicie bezowocne, bowiem w przyszłości do nich powrócono; tymczasem otrzymały nazwę I i II planu Foucheta.
Taką postawą politycznych decydentów w krajach szóstki nie bardzo można wytłumaczyć. W tym czasie pełno było w prasie dyskusji o potrzebie pogłębiania procesów integracyjnych, a nawet utrwaliło się określenie o deficycie inicjatyw na rzecz zjednoczenia i głoszono postulat stworzenia podstaw do coraz ściślejszego połączenia narodów europejskich. Przez niemal osiem lat nie osiągnięto w tym czasie wyraźnego, efektywnego postępu, co nie oznacza, że nie dyskutowano na ten temat w czasie wielu międzynarodowych konferencji dyplomatycznych. Przełom osiągnięto w Hadze, gdzie w grudniu 1969 roku szefowie państw wydali zalecenie, aby w latach 1972 i 1974 (są to lata, na które zaplanowano kolejne konferencje dyplomatyczne, tym razem w Paryżu) skonkretyzować instrument i nowy cel zjednoczenia gospodarczego i politycznego, w ten sposób proklamowano stworzenie unii europejskiej. Tym razem premier Belgii, Leo Tindemans otrzymał od szefów rządów innych krajów zadanie opracowania całościowej koncepcji unii europejskiej.
Opracowanie-raport Tindemansa przewidywał kilka bardzo konkretnych zaleceń, wśród nich:
rok 1980 jako urzeczywistnienie idei unii;
reformę instytucji Wspólnoty;
wspólną politykę zagraniczną, regionalną oraz społeczną.
Dziś wiemy, że tego ambitnego planu nie udało się dokonać w przewidzianym przez belgijskiego premiera terminie. Trudność wynikała ze zbyt wielkich różnic w spojrzeniu poszczególnych państw na koncepcję struktury konstytucyjnej Unii oraz na sprawy związane z reformami jej instytucji. Nie oznacza to, że w latach siedemdziesiątych nie osiągnięto postępu. Wprowadzono ważny, jeżeli nie najważniejszy instrument Europejską Współpracę Polityczną.

Jednolity Akt Europejski

Po wielu latach, pierwszym znaczącym krokiem w kierunku Unii Europejskiej było podpisanie Jednolitego Aktu Europejskiego w dniach 17 i 28 lutego 1986 roku (trzy państwa ówczesnej dwunastki Wspólnot - Włochy, Gracja i Dania podpisały go w drugim terminie). Traktat, który jest w zasadzie umową międzynarodową nazwę swą zawdzięcza temu, iż wprowadzał zmiany do traktatów założycielskich Wspólnot, a także zawierał postanowienia kładące fundament pod obecny II filar Unii Europejskiej (Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpieczeństwa). Istotnym składnikiem JAE (Jednolitego Aktu Europejskiego) była deklaracja o Europejskiej Współpracy Politycznej, która była w zasadzie sformalizowaniem już istniejących od 1970 roku kontaktów między państwami członkowskimi Wspólnot. Ważnym punktem JAE było ustanowienie Rady Europejskiej, w której skład wchodzą szefowie państw lub rządów państw członkowskich oraz przewodniczący Komisji Wspólnot, którzy są wspomagani przez ministrów spraw zagranicznych i jednego członka Komisji. Spotkania Rady Europejskiej odbywają się dwa razy do roku. JAE wzmocnił pozycję Parlamentu Europejskiego.

Traktat z Maastricht

W następnym roku, po wejściu w życie Jednolitego Aktu Europejskiego, zebrana w Hanowerze Rada Europejska podjęła decyzję o rozszerzeniu Rynku Wewnętrznego przez Unię Gospodarczą i Monetarną. Na posiedzeniu Rady w czerwcu 1989 roku w Madrycie postanowiono zwołać konferencję rządów państw członkowskich w celu utworzenia Unii Gospodarczej i Monetarnej. Ponieważ w owym czasie pojawiły się problemy na południu Europy (Jugosławia) postanowiono wzmocnić pracę nad unią polityczną, a także w zakresie wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa. Traktat o Unii Europejskiej podpisany w Maastricht 7.02.1992 stanowi nowy etap integracji europejskiej. Przyjął on kalendarium na wprowadzenie wspólnej waluty euro, będącej logicznym zakończeniem procesu tworzenia rynku bez granic. Rozszerzył on pojęcie obywatelstwa mieszkańców Unii Europejskiej przez przyznanie im nowych praw (czynne i bierne prawo wyborcze w wyborach lokalnych i europejskich, prawo petycji, prawo odwołania się do Rzecznika Praw Europejskich). Przyznano nowe uprawnienia parlamentowi Europejskiemu, zwłaszcza prawo "współdecydowania" z Radą.
Obie konferencje zostały zwołane zgodnie z zaleceniami Rady Europejskiej obradującej w dniach 14 i 15 grudnia 1990 roku w Rzymie. Następnie podczas posiedzenia Rady w Maastricht w dniach 9 i 10 grudnia 1991 roku, oba projekty zostały połączone w jeden projekt Traktatu o Unii Europejskiej, który 7 lutego 1992 roku został podpisany przez dwanaście państw członkowskich Wspólnot.
Jednak Unia Europejska nie miała powstać bez bólu. Zgodnie z założeniami Traktat miał wejść w życie 1 stycznia 1993 roku, po wymaganej w art. G Traktatu o Unii Europejskiej ratyfikacji przez państwa podpisujące. Konstytucje Królestwa Danii i Irlandii przewidywały obligatoryjne przeprowadzenie referendum (dla informacji Konstytucja Rzeczpospolitej nie wymaga przeprowadzenia referendum, może ono mieć miejsce jedynie w celu pomocniczym, o czym zadecyduje Rząd i Parlament). Referendum w Danii z 2 czerwca 1992 roku dało wynik negatywny, co spowodowało przyjęcie podczas obrad Rady Europejskiej w Edynburgu w grudniu 1992 r., specjalnych uregulowań dla Danii dotyczących obywatelstwa UE, Unii Gospodarczej i Walutowej oraz polityki bezpieczeństwa. Po kolejnym referendum, przeprowadzonym 18 maja 1993 roku, uzyskano wynik pozytywny. Pewne ustępstwa poczyniono na rzecz Wielkiej Brytanii (polityka socjalna i Unia Gospodarcza i Walutowa). Jako ostatnie państwo Republika Federalna Niemiec, po oczekiwaniu na orzeczenie Federalnego Trybunału Konstytucyjnego co do zgodności Traktatu z konstytucją, ratyfikowała Traktat. Wszedł on w życie 1 listopada 1993 roku. Traktat wprowadził zmianę nazwy EWG na Wspólnotę Europejską oraz umocnił pozycję Parlamentu Europejskiego.

Traktat Amsterdamski

Trzy lata po wejściu w życie Traktatu o Unii Europejskiej potrzebna się stała jej reforma instytucjonalna. Projekt jej przygotowywany był na konferencji międzyrządowej trwającej od marca 1996 roku. Projekt przedłożony później pod obrady Rady Europejskiej (15 - 18 czerwiec 1997) w Amsterdamie został przyjęty i po ratyfikacji wszedł w życie 1 maja 1999 roku.
Nowy traktat odpowiada w większym lub mniejszym stopniu na następujące oczekiwania:

zbliżyć się do obywatela, jego oczekiwań, jego niepokojów, potwierdzić jego prawa;
znieść przeszkody w wolnym przepływie, czyniąc równocześnie z Europy bezpieczną przestrzeń; sprawić, by głos Europy był lepiej słyszany w świecie;
doprowadzić do tego, by w perspektywie zbliżającego się rozszerzenia instytucje Unii były skuteczniejsze. Potwierdza także konieczność koordynowania działań na rzecz zatrudnienia. Umacnia politykę wspólnotową w dziedzinie spraw socjalnych, środowiska naturalnego i zdrowia publicznego. Reforma instytucjonalna nie w pełni się udała. Nadal nie rozwiązana została kwestie składu Komisji oraz większości kwalifikowanej w Radzie. Jednak mimo to, Traktat wyraźnie ustalił na jakich zasadach opiera się Unia, a więc na zasadzie wolności, demokracji, poszanowania praw człowieka i podstawowych swobód i rządów prawa. W związku z tym, przewidziano możliwość zawieszenia w pewnych prawach państw, które w jakikolwiek sposób naruszają te zasady. Ważną zmianą dla państw kandydujących było zniesienie obowiązku ratyfikowania wszystkich Traktatów Wspólnotowych, na rzecz jednolitego członkostwa w Unii (tylko jeden traktat do ratyfikacji). Bardzo irytującą zmianą dla wszystkich osób zajmujących się prawem europejskim była zmiana numeracji Traktatu o Unii Europejskiej przez Traktat Amsterdamski, co powoduje obowiązek znajomości zarówno starej jak i nowej numeracji.

Z szóstki w piętnastkę.

Traktaty ustanawiające Wspólnoty podpisywało sześć państw: Francja, Belgia, Holandia, Luksemburg, Republika Federalna Niemiec i Włochy. Później Wspólnoty powiększały się o:
22 stycznia 1972 - Traktat o przystąpieniu do Wspólnot: Danii, Irlandii, Wielkiej Brytanii i Norwegii. Norwegia w wyniku referendum nie ratyfikowała Traktatu, który wszedł w życie 1 stycznia 1973 roku. Z "szóstki" zrobiła się "dziewiątka".
28 maja 1979 - do Wspólnot przystępuje Grecja. Wejście w życie: 1 stycznia 1981 roku.
12 czerwca 1985 - Traktaty o wejście Hiszpanii i Portugalii do wspólnot. Wejście w życie: 1 styczeń 1986 r.
24 czerwiec 1994 - Traktat o przystąpieniu do Unii Europejskiej Austrii, Norwegii (Norwegowie znów mówią nie, póki ropy, póty nadziei), Szwecji i Finlandii. Wchodzi w życie: 1 stycznia 1995 roku. W ten właśnie sposób "szóstka" zmieniła się w "piętnastkę".

Jednakże wiele państw złożyło swą kandydaturę do grona "piętnastki". Są to następujące państwa: Turcja (1987), Maroko (1987), Malta (1990), Cypr (1990), Szwajcaria (1992), Węgry (1994), Polska (8 kwietnia 1994), Rumunia (1995), Słowacja (1995), Estonia (1995), Czechy (1995), Słowenia (1996) oraz Litwa, Łotwa i Bułgaria. O ile wniosek Turcji jest w pełni zrozumiały (są tylko "małe" problemy z przestrzeganiem praw człowieka...), o tyle wniosek Maroka wymagałby zmiany art. 51 Traktatu o Unii, który nie pozwala przyjmować innych państw niż europejskich.




Euro
1. Co to jest Euro?
Euro to nowa, wspólna waluta państw Europejskiej Unii Walutowej (European Monetary Union - EMU), która stała się pełnoprawnym środkiem płatniczym w chwili powstania EMU czyli 01.01.1999, zastępując przy tym ECU w stosunku 1:1. Do 2002 r. Euro będzie funkcjonowa wyłącznie w obrocie bezgotówkowym. Po tej dacie Euro pojawi się w obrocie gotówkowym. Waluty narodowe powinny zostać wycofane najdalej w lipcu 2002r. Symbol Euro to grecka litera epsilon przekreślona dwoma równoległymi liniami. 1 Euro dzieli się na 100 Eurocentów, jego kodem ISO jest EUR.
2. Które kraje należą do EMU?
Członkami Europejskiej Unii Walutowej jest 12 krajów EU: Austria, Belgia, Finlandia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Irlandia, Luksemburg, Niemcy, Portugalia i Włochy. Aby móc przystąpić do EMU należało spełnić 5 poniższych warunków.

deficyt budżetowy nie wyższy niż 3% PKB
długoterminowa stopa procentowa nie może przekroczyć więcej niż 2 punkty procentowe średniego poziomu stóp procentowych w 3 krajach EU o najniższej inflacji
dług publiczny nie większy niż 60% PKB
stopa inflacji nie wyższa niż 1,5 punktu procentowego ponad średnią stopę inflacji w 3 krajach EU z najniższym poziomem
waluta krajowa uczestnikiem Europejskiego Mechanizmu Kursów Walutowych, ERM (w okresie ostatnich 2 lat przed przystąpieniem kraju do EMU) i brak jej dewaluacji z inicjatywy rządu danego kraju

3. Czy Euro pojawi się w Polsce?
Euro, według wcześniejszych ustaleń, ma pojawić się w obrocie gotówkowym w bankach oraz kantorach od dnia 01.01.2002, co oznacza, że jeśli Polska przystąpi do EMU (nie wcześniej niż 2006), Euro stanie się środkiem płatniczym w Polsce.













Państwa Unii Europejskiej



Austria-to położony w centralnej Europie śródlądowy kraj alpejski o powierzchni 83 858km. Liczba ludności wynosi 8139tys. Stolicą Austrii jest Wiedeń. Kraj ten jest republiką federacyjną. Językiem urzędowym jest niemiecki. Na jednego mieszkańca przypada 26 850USD.Jednostką monetarną jest 1 szyling austriacki.

Innsbruck

Finlandia jest to kraj położony w Europie Północnej o powierzchni 338 144km. Liczba ludności wynosi 5165tys. Stolicą Finlandii są Helsinki. Kraj ten jest republiką. Językami urzędowymi są fiński i szwedzki. Na jednego mieszkańca przypada 24 110USD. Jednostka monetarną jest 1 marka fińska.
Zamek w Turku (XIII w., rozbudowany XIV-XVII w.).

Grecja jest to kraj śródziemnomorski o powierzchni 131 957km. Liczba ludności wynosi 10 707tys. Stolicą Grecji są Ateny. Kraj ten jest republiką. Językiem urzędowym jest język grecki. Na jednego mieszkańca przypada 11 650USD. Jednostką monetarną jest 1 drachma.


Irlandia jest państwem wyspiarskim o powierzchni 70 273km. Liczba ludności wynosi tam 3647tys. Stolica Irlandii jest Dublin. Kraj ten jest republiką. Językami urzędowymi są: irlandzki i angielski. Na jednego mieszkańca przypada 18 340USD. Jednostką monetarną jest 1 funt irlandzki.



Portugalia jest krajem położonym nad Oceanem Atlantyckim o powierzchni 92 345km. Liczba ludności wynosi 9979tys. Stolicą Portugalii jest Lizbona. Kraj ten jest republiką. Językiem urzędowym jest portugalski. Na jednego mieszkańca przypada 10 690USD. Jednostką monetarną jest 1 escudo.



Szwecja jest krajem o powierzchni 449 964km. Ludność wynosi tam 8939tys. Stolicą Szwecji jest Sztokholm. Kraj ten jest monarchią parlamentarną. Językiem urzędowym jest szwedzki. Na jednego mieszkańca przypada 25 620USD. Jednostką monetarną jest 1 korona szwedzka.


Sztokholm, widok na miasto

Wielka Brytania jest to państwo położone na archipelagu Wysp Brytyjskich o powierzchni 243 307km. Liczba ludności wynosi 59 113tys. Stolicą Wielkiej Brytanii jest Londyn. Kraj ten jest monarchią parlamentarną. Językiem urzędowym jest angielski. Na jednego mieszkańca przypada 21400USD. Jednostka monetarną jest 1 funt szterling.
Współczesna katedra katolicka w Liverpoolu

Belgia - państwo w Europie zachodniej, nad morzem północnym. Powierzchnia 30.5 tyś km2. Ludność: 10,2 miliony mieszkańców. Wielopartyjna monarchia konstytucyjna z dwu izbowym parlamentem. Stolica : Bruksela. Jednostką monetarną jest jeden frank belgijski. Dochód na jednego mieszkańca 23900 USD. Jest jednym z najbardziej zaludnionych krajów europejskich.

Holandia – leży w zachodniej Europie nad morzem północnym. Powierzchnia: 41 834 km2. Ludność 15184 tyś. Monarchia parlamentarna, głową państwa jest król, który wraz z dwuizbowym parlamentem sprawuje władze ustawodawczą. Stolicą jest Amsterdam, lecz siedziba dworu i rządu znajduje się w Hadze. Walutą narodową jest gulden holenderski. Dochód narodowy na jednego mieszkańca 20480 USD. Holandia jest siedzibą licznych międzynarodowych koncernów, z których trzy należą do grona dziesięciu największych w Europie


Dania – państwo leżące na półwyspie Jutlandzkim i Cieśninach Duńskich. Powierzchnia: 43100 km2. Ludność : 5,15 mln. Monarchia parlamentarna, władzę ustawodawczą sprawuje monarcha wraz z jednoizbowym parlamentem. Stolicą państwa jest Kopenhaga. Walutą narodową jest korona duńska. Dochód narodowy na jednego mieszkańca wynosi 23,66 tyś dolarów. Ciekawym zabytkiem jest zamek w Kronborg na wyspie Zelandia.

Luksemburg – jedno z najmniejszych państw w Europie, graniczy z Francją, Belgią i Niemcami. Powierzchnia: 2586 km2. Ludność: 384 tyś. Wielopartyjna monarchia konstytucyjna z jednoizbowym parlamentem. Stolicą jest Luksemburg. Walutą narodową jeat jeden frank luksemburski. Dochód narodowy na jednego mieszkańca wynosi 35260 USD

Hiszpania – Państwo w południowo zachodniej Europie. Powierzchnia: 504782 km2. Ludność: 38 782 tyś. mieszkańców. Monarchia konstytucyjna, głową państwa jest król, władza ustawodawcza należy do dwuizbowego parlamentu. Stolicą jest Madryt. Walutą narodowa jest peseta, dzieli się na 100 centimos. Dochód narodowy na jednego mieszkańca wynosi 13970 USD. Atrakcją turystyczną jest wybrzeże Costa Brava.

Niemcy – państwo położone w Europie środkowej. Powierzchnia 357 km2 . Ludność: 81 mln.
Wielopartyjna republika związkowa z dwu izbowym parlamentem. Stolica: Berlin. Walutą narodowa jest marka niemiecka. Dochód narodowy na jednego mieszkańca wynosi 32300
DM. Godna zobaczenia jest brama Brandenburska w Berlinie.

Francja – państwo zachodniej Europy. Powierzchnia: 547 026 km2. Ludność 56596 tyś. republika parlamentarna , z prezydentem na czele, dwuizbowy parlament. Stolica: Paryż. Walutą narodową jest frank francuski. Dochód narodowy na jednego mieszkańca wynosi 18291 USD. Niewątpliwa atrakcją jest wieża Eiffla oraz łuk triumfalny.

Włochy - (Italia, Republika Włoska), państwo w południowej Europie, na Płw. Apenińskim, nad M. Śródziemnym — od zach. M. Liguryjskie i M. Tyrreńskie, od pd. M. Jońskie, od wsch. M. Adriatyckie. Powierzchnia: 301,3 tys. km 2 . Ludność: 57,4 mln mieszk. (1996). Stolica Rzym. Jednostką monetarną jest jeden lir. Jedną z atrakcji Włoch jest Wenecja – miasto na wodzie.