Państwem Franków na początku rządziła dynastia Merowingów. Ich rządy były bardzo nieudolne. W praktyce władzę sprawowali najwyżsi urzędnicy - majordomowie, z rodu Karolingów. Pepin Mały, syn Karola Młota, w roku 751 zdetronizował ostatniego władcę merowińskiego (Childeryka) i ogłosił się królem. Pepin zyskał poparcie papieża, z polecenia, którego św. Bonifacy go ukoronował, udzielając mu namaszczenia. Wdzięczny papieżowi nowy król dwukrotnie obronił go przed najazdami Longobardów oraz przekazał mu wszystkie ich ziemie w środkowej części Italii. Powstało Państwo Kościelne (755), które przetrwało do roku 1870.
Władzę po Pepinie objął jego syn - Karol Wielki w roku 768. Największy rozkwit polityczny, gospodarczy i kulturalny nastąpił właśnie za jego panowania. Poszerzył granice państwa, dzięki wygranym walkom, m.in.: 774 - pokonuje Longobardów, zostaje królem Włoch.
Walczył również z Sasami, Awarami i Arabami. Dzielnie bronił również Państwa Kościelnego. Jego monarchia rozciągała się od wybrzeży Atlantyku oraz M. Północnego po Pireneje, Alpy, Łabę i Dunaj. Sprawnie zarządzał zdobytymi terenami za pośrednictwem podległych mu urzędników, którzy za pełnienie swoich funkcji otrzymywali ziemie, a nie pieniądze.
Karol Wielki podjął próbę odnowienia instytucji cesarstwa. Początkowo Karol chciał połączyć się z Bizancjum, które przeżywało poważny kryzys spowodowany ikonoklazmem i rządami Ireny, która przejęła władzę po swoim synu, wcześniej go uśmiercając. Połączenia się tych dwóch państw obawiał się słabiutki Rzym. Nie miałby szans w walce o dominację w chrześcijańskim świecie z Konstantynopolem. Powstało cesarstwo ze stolicą w Rzymie. Karol w zamian za umocnienie pozycji Leona III otrzymał od niego koronę cesarską - 25.02.800r.
Na skutek tej koronacji władca stawał się cesarzem rzymskim, sprawował najwyższą władzę świecką, ale również kościelną. Mianował i odwoływał biskupów, a nawet rozstrzygał spory teologiczne. Bizancjum uznało jego tytuł dopiero przed śmiercią władcy.
Karol Wielki nie miał stałej siedziby, podróżując, kontrolował różne obszary państwa i zbierał należne mu podatki. Miejscem, w którym bywał najczęściej był Akwizgran.
Dzięki mecenatowi Karola w tym mieście istniała szkoła pałacowa oraz biblioteka, działali też uczeni, m.in. Alkuin, Paweł Diakon. Mimo, iż był analfabetą, powołał szkoły przykatedralne ("7 sztuk wyzwolonych"):
Trivium - 3: gramatyka, dialektyka, retoryka
Quatrivium 4: arytmetyka, geometria, astronomia, muzyka
Język łaciński w średniowieczu był językiem uczonych.
Karol Wielki dawał dużo pieniędzy na przepisywanie ksiąg przez skrybów, powstała minuskuła karolińska.
Powstał nowy styl w sztuce - bizantyjsko-raweński, zauważalny w Katedrze w Akwizgranie.
Okres panowania Karola jest uznawany za rozkwit sztuki i kultury, dlatego został nazwany renesansem karolińskim.
Koniec panowania Karola to rok 814, wtedy właśnie władzę objął jego syn, Ludwik Pobożny. Rządził do roku 841, potem rządzili jego synowie. Najstarszy, Lotariusz, na mocy traktatu w Verdun (843) podzielił państwo między trzech braci.
Lotariusz (Lotar) - został cesarzem, część środowa z Italią
Karol Łysy - zachód
Ludwik Niemiecki - wschód, do rzeki Łaby
Podzielone imperium słabło w zastraszającym tempie. Większą władzę zyskali urzędnicy prowincjonalni, którzy zaczęli dziedziczyć wkrótce piastowane urzędy.
911 - podział Niemiec na małe państewka, ostatni król: Ludwik Dziecię
987 - Hugo Kapet obejmuje władzę n terenie Francji
Monarchia Ottonów
Po okresie bezkrólewia w Niemczech (911-919) do władzy doszli Ludolfingowie. Pierwszym królem został wybrany Henryk I Ptasznik. Rządził w latach 919-936. Pod pretekstem chrystianizacji najeżdżał tereny słowiańskie.
Potem królem został jego syn, Otton I (936-973). Był bardzo dobrym władcą. Odparł wiele najazdów Awarów, rozbił ich na Lechowym Polu (955). W państwie urzędy piastowali zakonnicy, dzięki czemu nie dziedziczono urzędów. W roku 961 Otton I udzielił pomocy papieżowi Janowi XII w walce z Berengariuszem, włoskim władcą. Po zwycięstwie ogłosił się królem włoskim. W zamian za pomoc w lutym 962 roku został koronowany na cesarza.
Święte Cesarstwo Rzymskie Narodu Niemieckiego przewodziło w Europie, mianowali papieży, prowadzili podboje. Nie uznawali ich dominacji Anglia i Francja.
Kolejnym królem był Otton II. Rządził krótko, bo zaledwie 10 lat (973-983). Został wybrany mają 6 lat, zabity przez brata, poślubił Teofanę.
Otton III (983-1002) - miał koncepcję zjednoczenia Europy, dążył do odnowienia cesarstwa rzymskiego uniwersalistycznego (chrześcijańska część kontynentu). Chciał traktować wszystkich na równi, był przyjaźnie nastawiony.
Ostatnim władcą był Henryk II Święty (1002-1024). Chciał przyporządkować wszystkie ziemie Niemcom. Prowadził liczne wojny.
Państwo Samona
Gdy bizantyjski cesarz, Herakliusz podbił tereny Awarów, Słowianie skorzystali z dobrego momentu i wyrwali się spod ich zwierzchnictwa. Buntowi przewodził kupiec z Galii - Samon, który został okrzyknięty wodzem nowopowstałego państwa na terenie Moraw i części Czech. Powstało pierwsze państwo Słowiańskie(początek VII wieku). Mimo, iż państwo było pozbawione aparatu władzy, to Samon nie dał się podbić władcom merowińskim. Państwo Samona rozpadło się w 658 roku, na skutek najazdu Węgrów.
Kolejnym państwem było Państwo Wielkomorawskie (na terenie dzisiejszych Czech, ok. IX wieku), w którym rządziła dynastia Mojmirowiczów (Mojmir). Podporządkowane Frankom (822 - chrzest). Mościsław przyjął z Bizancjum misję Metodego i Cyryla. Cyryl stworzył głagolicę, Metody został arcybiskupem Moraw. Ostatni: Świętopełk.
Czechy
Po upadku PW praska dynastia Przemyślidów zjednoczyła sąsiadujące ze sobą plemiona. Jeden z pierwszych władców, Wacław uznał zwierzchnictwo króla niemieckiego Henryka I, stali się lennem Niemiec. Zachowali samodzielność, Wacław akceptował zachodnie duchowieństwo, przyjął obrządek łaciński.
Pojęcia:
Wasal - wolny oddający się w opiekę seniorowi w akcie komendacji. W zamian za lenno służył swemu panu radą i pomocą orężną. Uroczystą ceremonią przekazania lenna była inwestytura.
Senior - sprawuje władzę nad podległymi mu wasalami, jest chroniony przez wasala, suzeren to najwyższy senior (władca).
Akt komendacji - wasal oddaje się pod opiekę seniorowi (1. hołd - ślubowanie, klękanie przed seniorem, 2. inwestytura - senior wręcza jakiś symbol)
Renta feudalna - opłata poddanych wasali dla seniora w zamian za prawo do użytkowania ziemi (naturalna - płody rolne, pieniężna - pieniądze, odrobkowa - prace na rzecz seniora)
Beneficjum - ziemia nadana wasalowi za wykonywanie obowiązków wobec seniora lub za zasługi, z reguły dożywotnio
Alodium - ziemia stanowiąca nieograniczoną własność, wolna od zobowiązań i świadczeń
Apanaże - lenno nadawane przez króla swoim młodszym synom, nie mogły być sprzedawane
Immunitet - przywilej wyłączający terytoria lenników spod władzy króla.