Kwasy karboksylowe

1) Z kwasami karboksylowymi mamy do czynienia praktycznie na każdym kroku. Nie są nam obce takie nazwy jak ocet i kwas mrówkowy a spożywając wiele produktów, spożywamy substancje które są związkami chemicznymi kwasów karboksylowych. Takimi związkami są między innymi tłuszcze.
Kwasy karboksylowe o krótkich łańcuchach węglowych są cieczami i mieszają się z wodą z każdym stosunku. Kwasy o długich łańcuchach (15 do 17 atomów węgla), nie są dobrze rozpuszczalne w wodzie; często są one nazywane kwasami tłuszczowymi, ponieważ pochodzą od tłuszczów zwierzęcych.
2) Najbardziej znanymi kwasami karboksylowymi są:

* kwas mrówkowy
* kwas octowy
* kwas masłowy
* a z kwasów tłuszczowych - palmitynowy, stearynowy i oleinowy

3) Kwas metanowy (mrówkowy) - HCOOH
- Jest kwasem, który występuje w pokrzywach i mrówkach. Dawniej chemicy otrzymywali kwas mrówkowy przez destylację czerwonych mrówek. Na skórze, która ma kontakt z kwasem mrówkowym pojawiają się pęcherze. Taki sam efekt obserwujemy po ugryzieniu przez mrówkę lub przy bezpośrednim dotknięciu pokrzywy.
Kwas etanowy (octowy) CH3COOH
- Jest to bezbarwna, przezroczysta ciecz, o przenikliwym zapachu. Z wodą miesza sie bez ograniczeń. W handlu znany jest pod postacią octu stołowego (10%). Stężony jest silnie żrący.
Kwas butanowy (masłowy) C3H7COOH
- Jest kwasem który występuje w mleku (maśle) w postaci związanej. W wyniku jełczenia masła uwalnia się nadając nieprzyjemny zapach. Mówimy, że masło zjełczało.
4) Kwasy tłuszczowe

Kwasy tłuszczowe nie występują w przyrodzie w stanie wolnym, natomiast w stanie związanym znajdują się w tłuszczach zwięrzęcych i roślinnych. Najbardziej znanymi są;

* kwas palmitynowy - C15H31COOH

CH3-CH2-CH2-CH2-CH2-CH2-CH2-CH2-CH2-CH2-CH2-CH2-CH2-CH2-CH2-COOH
* kwas stearynowy - C17H35COOH

CH3-CH2-CH2-CH2-CH2-CH2-CH2-CH2-CH2-CH2-CH2-CH2-CH2-CH2-CH2-CH2-CH2COOH
* kwas oleinowy - C17H33COOH

CH3-CH2-CH2-CH2-CH2-CH2-CH2-CH2-CH=CH-CH2-CH2-CH2-CH2-CH2-CH2-CH2COOH

W kwasach tłuszczowych wyróżniamy długi łańcuch węglowodorowy zawierający od kilkunastu do dwudziestu kilku atomów węgla. Łańcuch ten może być nasycony (wszystkie wiązania są pojedyńcze) lub nienasycony zawierający od jednego do kilka wiązan podwójnych.
Przykładem jest kwas oleinowy zawierający łańcuch węglowy z wiązaniem nienasyconym. Obecnośc tego wiązania sprawia, że tłuszcze zawierające w cząsteczce kwas oleinowy mają inne właściwości jak cząsteczki z kwasami tłuszczowymi nasyconymi.
I faktycznie; tłuszcze zawierające w cząsteczce nasycony kwas tłuszczowy nasycony są ciałami stałymi, natomiast tłuszcze z kwasami tłuszczowymi nienasyconymi - cieczami. Więcej o budowie cząsteczek kwasów tłuszczowych w rodziale "Tłuszcze"
5) Właściwości kwasów karboksylowych

Pierwsze cztery kwasy szeregu homologicznego są rozpuszczalne w wodzie, kwas zawierający w cząsteczce pięć atomów węgla rozpuszcza się częściowo, a wyższe homologi kwasów karboksylowych są praktycznie nierozpuszczalne.

Charakterystyczne reakcje kwasów karboksylowych są wynikiem obecności grupy karboksylowej -COOH. Najbardziej charakterystyczne reakcje to:

* tworzenie soli
* tworzenie estrów

Sole powstają w reakcjach z wodorotlenkami, tlenkami i metalami.

Przykłady reakcji

* z wodorotlenkiem

CH3COOH NaOH <=> CH3COONa H2O
* z tlenkiem

CH3COOH MgO ---> (CH3COO)2Mg H2O
* z metalem

2CH3COOH 2K ---> 2CH3COOK H2

W każdym przypadku w miejsce wodoru grupy karboksylowej wchodzi metal.

Estry to grupa związków z którą dotychczas nie spotkaliśmy się - więcej w kolejnym rodziale.
6)